رویداد۲۴ آفتاب یزد نوشت: عجیب‌ترین دستاوردی که این ناآرامی‌ها در پی داشته، تغییر رفتار و نظر برخی از مسئولان بوده است. مسئولانی که تا پیش از آن طرز تفکر و عملکردشان بر همگان مشخص بود ولی حالا انگار تصمیم گرفته‌اند تغییر رویه دهند. یکی از این مسئولان محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی است. او یکی از مدافعین پروپاقرص دولت بوده است اما حالا مدتی است که به منتقد دولت تبدیل شده است. این موضوع را از موضع‌گیری‌های اخیرش که بیشتر علیه دولت بوده می‌توان دید. مثلا چندی پیش در گفتگویی گفته بود که امیدوارم با تثبیت کامل امنیت، تغییرات مشروع و لازم به سمت حکمرانی نو آغاز شود اخیرا هم انتقاداتی از عملکرد دولت در حوزه اشتغال داشته است.
محمدباقر قالیباف در جلسه علنی دیروز مجلس و در جریان بررسی گزارش کمیسیون برنامه و بودجه و کمیسیون جهش و رونق تولید در خصوص عملکرد دستگاه‌های مسئول در اجرای بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ کل کشور خطاب به معاون پارلمانی رئیس جمهور، بیان کرد: «از روز چهارشنبه هفته گذشته هیئت رئیسه دعوتنامه‌ای را به دولت ارسال کرده و از آقای میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه دعوت کرده تا در جلسه مجلس حضور پیدا کند. بر اساس قانون، ایشان موظف هستند تا در جلسه حضور یابند. ساعت ۷:۳۰ صبح گفته‌اند که کاری پیش‌آمده و نمی‌توانند در جلسه حضور یابند» . وی ادامه داد: «چه کاری مهمتر از پیگیری اجرای قانون وجود دارد؟ نمی‌شود مجلس کار نظارتی خود را بر روی زمین بگذارد. این رفتار اصلا درست نیست و آقای میرکاظمی باید در جلسه حضور پیدا کنند »
در مورد دیگر، رئیس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه اشتغال و معیشت دو موضوع مهم و با اولویت برای مجلس است، گفت: در بودجه ۱۴۰۰، ۱۳ هزار میلیارد تومان از درآمدهای مربوط به تبصره ۱۸ به بخش اشتغال پرداخت نشده است. به گزارش ایسنا، محمدباقر قالیباف گفت: «به همان اندازه که معیشت برای ما مهم و دارای اولویت است، اشتغال هم اولویت دارد. ما در برنامه ششم و بودجه سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ منابعی را برای اشتغال و معیشت پیش‌بینی کردیم. قصد ما این نیست که از معیشت بزنیم و به اشتغال بدهیم. ما می‌گوییم باید منابع در جای خود هزینه شود. » رئیس مجلس همچنین گفت: «در سال ۱۴۰۰ از بند ۳۸ تبصره ۱۴، ۳۲ همت (۱۰۰۰ میلیارد تومان) برای بحث مربوط به تبصره ۱۸ و اشتغال پیش‌بینی شد طبق گزارش تفریغ بودجه ۱۰۰ درصد منابع تبصره محقق شد. شما ۱۰۰ درصد منابع را برای معیشت دادید؟ اما چرا منابع را به اشتغال ندادید. به جای ۳۲ همت حدود ۱۹ همت پرداخت شد یعنی ۱۳ همت از درآمد قطعی به بخش اشتغال پرداخت نشده است. حال اینکه باید سازمان برنامه و بودجه این ۱۳ همت را به وزارتخانه‌های مربوطه برای اشتغال پرداخت می‌کرد »
رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: «وقتی قانون نوشته می‌شود باید در جای خود هزینه شود به خصوص در دو موضوع معیشت و اشتغال وقتی که این اتفاق رخ نمی‌دهد مجلس باید چه کاری انجام دهد. » قالیباف گفت: «۱۹ همت در حساب‌های مسدودی قرار گرفت و بانک‌ها هم دو برابر برای آن می‌توانستند وام بگذارند پس در حقیقت سال گذشته اگر ۱۳ همت را برای اشتغال و تولید پرداخت می‌کردیم حدود ۷۵ همت برای اشتغال و تولید اختصاص پیدا می‌کرد؛ از هزینه‌های غیر معیشتی و جاری تا جایی که می‌توانید کنار بگذارید تا قانون را اجرا کنید. » رئیس مجلس درباره عملکرد سازمان برنامه و بودجه در خصوص بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه ۱۴۰۱، گفت: «وقتی مجلس قانونی را مصوب می‌کند توقع می‌رود که آن قانون اجرا شود. ما سال گذشته منابع تبصره ۱۸ را در اختیار وزارت اقتصاد قرار داده و آن را در صندوقی گذاشتیم که سازمان برنامه با آن مخالف بود. امسال این منابع در اختیار سازمان برنامه گذاشته شد که تا الان سازمان برنامه قرانی از آن را نداده است.
پس با این وضعیت توقع داریم که سال آینده باز هم این منابع را به سازمان برنامه بدهیم؟ عملکرد نشان می‌دهد که باید این منابع در صندوق وزارت اقتصاد باشد. قالیباف همچنین خطاب به وزیر اقتصاد گفت: «آقای خاندوزی شما یا خسته شدید یا رودربایستی دارید، انتظار می‌رود که شما مطالبه گرایانه پیگیری کنید همانطور که پارسال این اقدام را انجام می‌دادید. » وی از روسای کمیسیون‌های برنامه و کمیسیون برنامه و کمیسیون ویژه جهش تولید خواست که گزارش‌های نظارتی خود را به مجلس ارائه کنند و همچنین دیوان محاسبات تا یک ماه آینده آخرین وضعیت را بگویند. رئیس مجلس با بیان اینکه در شرایط سخت اقتصادی اشتغال و معیشت دو موضوع مهم است، یادآور شد: «دولت قبل در تبصره ۱۸ عملکردی نداشت، اما آقای میرکاظمی شما هم باید قانون بودجه را رعایت کنید. ما علاوه بر بحث یارانه موضوع ۹ میلیارد دلار ارز با همان ارز یارانه ۴۲۰۰ در اختیار دولت قرار دادیم. البته که دولت سامانه ETS ارزی را هم راه‌اندازی نکرده است ما بر اساس میزان تحقق درآمدهای دولت صحبت می‌کنیم. مشخصا بحث تعیین تکلیف LPG درآمدی بالای ۱۰۰ همت برای دولت خواهد داشت. »
بیشتر بخوانید: انتقاد روزنامه نزدیک به قالیباف از فیلترینگ/ راه مقابله با ایران اینترنشنال فیلترکردن پلتفرم‌ها نیست
حالا این موضع گیری‌های انتقادی قالیباف با واکنش‌هایی روبرو شده است. در همین رابطه ایرنا خبرگزاری دولت نوشته است: «چند نکته درباره انتقاد رئیس مجلس از سازمان برنامه در مورد تبصره ۱۸ قانون بودجه وجود دارد که باید در بررسی عملکرد این سازمان در نظر گرفته شود. اول اینکه دست کم نیمی از مسئولیت بودجه ۱۴۰۰ به عهده دولت سیزدهم نیست. دولت سیزدهم در عمل از نیمه دوم سال عهده‌دار قوه مجریه و نهادهای اقتصادی همچون سازمان برنامه و بودجه شد. بنابراین، باید این مورد را در قضاوت درباره تحقق یا عدم تحقق اهداف قانون بودجه ۱۴۰۰ در نظر داشت. چنانچه مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز که در این جلسه در مجلس شورای اسلامی حضور داشت در پاسخ به رئیس مجلس عنوان داشت: سال گذشته در تبصره ۱۴ قانون بودجه رقمی معادل ۳۳۰ هزار میلیارد تومان (همت) منابع و مصارف دیده شده بود که باید معادل ۳۲ همت برای اشتغال پرداخت می‌شد، زمانی که سازمان را تحویل گرفتم، ریالی بابت اشتغال پرداخت نشد و منابع و مصارف موجود نیز با کسری مواجه بود.
به گفته میرکاظمی در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ و در دولت سیزدهم ۱۹ همت برای اشتغال پرداخت شد که این رقم علاوه بر سایر پرداختی‌ها در تبصره ۱۴ بوده است. نکته دوم و مهمتر، امکان تحقق منابع برآورد شده توسط نمایندگان مجلس است. این موضوع مختص دولت سیزدهم نبوده و در سال‌های گذشته و دولت‌های قبل نیز نمایندگان ادوار مختلف مجلس، برآوردی فراتر از توان و ظرفیت‌های دولت‌ها از درآمدهای بودجه داشته و به همین خاطر همیشه‌عدم تحقق منابع درآمدی منجر به‌عدم اختصاص بودجه بخش‌های مختلف از جمله اشتغال می‌شود. در این مورد نیز میرکاظمی با بیان اینکه «عملکرد تبصره ۱۴ سال قبل حدود ۳۳۰ همت بوده است که منابع آن از محل فروش گاز داخلی، فرآورده و صادرات فرآورده است» اظهار کرد: بر اساس پیشنهادی که دولت ارائه کرد، حدود ۱۰۰ همت به منابع تبصره ۱۴ سال ۱۴۰۰ اضافه شد؛ اما در مجلس با وجود مخالفت‌های سازمان و دولت عدد به ۶۴۰ همت رسید؛ چطور می‌شود بدون اینکه قیمت انرژی تغییر کند یا تولید را افزایش دهیم، این رقم به ۶۴۰ هزار میلیارد تومان برسد؟ آیا واقعاً چنین پیش‌بینی تحقق می‌یابد؟ از روز اول مشخص بود که این منابع قابل وصول نیست. وقتی تبصره ۱۴ در بودجه سال گذشته ۳۴۰ همت درآمد دارد، به هیچ‌وجه به ۶۴۰ هزار میلیارد تومان در سال آینده نخواهد رسید. گفتنی است دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ منابع هدفمندی یارانه‌ها را ۴۷۰ هزار میلیارد تومان برآورد .
کرده بود، اما نمایندگان مجلس در اصلاحات خود، رقم منابع هدفمندی یارانه‌ها را به ۶۳۶ هزار میلیارد تومان افزایش دادند و برای ۱۶۶ هزار میلیارد تومان اضافه‌شده، مصارف مختلفی دیدند. دولت در آن زمان هشدار داد که این افزایش منابع، محقق نخواهد شد و در واقع مجلس برای درآمدهای غیرقابل تحقق، هزینه‌های قطعی دیده است. اکنون که پیش‌بینی دولت درست از کار درآمده، برخی در مجلس از دولت انتقاد می‌کنند که چرا مصارف دیده‌شده را به طور ۱۰۰ درصد پرداخت نکرده است! از این رو برآورد غیر واقع‌بینانه نمایندگان از منابع درآمدی تبصره ۱۴ عامل اصلی‌عدم تحقق اهداف بودجه‌ای در حوزه اشتغال است. البته این‌عدم تحقق در مورد بودجه عمرانی یا همان تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و سایر موارد نیز ممکن است رخ بدهد.
وقتی درآمدهای پیش‌بینی شده محقق نشود چطور می‌توان انتظار اختصاص بودجه به بخش اشتغال یا سایر بخش‌ها را داشت؛ و در نهایت اینکه باید یادآوری کرد که تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی از همان ابتدای شروع به کار همواره مورد تاکید رئیس سازمان برنامه و بودجه قرار داشته و در این مورد حتی تاسطح شهرستان نیز برنامه ریزی صورت گرفته، طوری که هر استان و شهرستانی وظیفه خود در قبال رشد اقتصادی را انجام دهد و در این مورد پاسخگو باشد. تحقق رشد ۸ درصدی اقتصاد بدون ایجاد اشتغال امکان‌پذیر نیست. درواقع تمرکز اصلی سازمان برنامه روی رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال است، اما تا جایی که منابع و امکانات اجازه بدهد. نمی‌توان با اقدامات تورم‌زا و به هر قیمتی منابع برآو رد شده را تامین کرد و اختصاص داد. »