رویداد۲۴ محمد آیتی: یکشنبه گذشته و پس از اتمام شیفت دوم مجلس، جلسه‌ای غیررسمی توسط برخی از نمایندگان تشکیل شد که محور بحث در آن، احیای طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی بود؛ طرحی که ماه‌ها پیش، پس از حاشیه‌های بسیار، بالاخره از دستور کار خارج شده بود اما ظاهرا بار برای دیگر به دستور کار مجلس بازگشته است. علی‌اصغر عنابستانی عضو کمیسیون سابق صیانت در توضیح این موضوع به رویداد۲۴ می‌گوید: کمیسیونی که به واسطه طرح نظام‌بخشی به فضای مجازی تشکیل شده بود، براساس تحلیل و تفسیری که هیات رییسه مجلس داشت، عملاً کارش پایان یافته است زیرا هیات رییسه معتقد بود در کمیسیون می‌بایست در ظرف کمتر از سه ماه براساس آیین‌نامه، کلیات طرح را تصویب می‌کردیم و ما کلیات آن را در فرجه سه ماهه تصویب نکردیم و وقتی این کار انجام شد که از فرجه سه ماهه گذشته بود. به همین دلیل، مصوبه کمیسیون را فاقد وجاهت دانستند و از آن موقع هم، مدت‌ها گذشته است و کمیسیون وجود خارجی ندارد.
او می‌گوید: اگر قرار باشد مجلس در موضوع طرح نظام‌بخشی به فضای مجازی، کار جدیدی بکند، باید طرح در صحن مجلس آورده شود و با صلاحدید نمایندگان مثل بقیه طرح‌ها در صحن، ماده به ماده بررسی شود یا اصل هشتاد و پنجی شود و بررسی آن در کمیسیون جدیدی که تشکیل می‌شود، مورد پیگیری قرار بگیرد.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس می‌گوید: هیچ‌وقت مجلس از این موضوع که باید فضای مجازی را نظام‌مند کند، خودش را فارغ ندانسته و همیشه به آن فکر میکرده است. به هر حال اختلاف‌نظر‌های حقوقی که در کمیسیون قبلی اتفاق افتاد، باعث شد، مدتی کار تعطیل شود، اما همیشه نمایندگان و هیات رییسه به این فکر بودند که ضرورت دارد که فضای مجازی نظام‌مند شود. ما نمی‌توانیم حکمرانی در فضای مجازی را کاملاً بی‌قید و شرط کنیم تا رها شود، زیرا در هیچ کجای دنیا، این‌گونه نیست و هیچ عقل سلیمی هم اجازه نمی‌دهد وقتی امروز، فضای مجازی یک بخش اصلی از زندگی حقیقی مردم شده، ما نسبت به آن هیچ ضابطه و ساختاری نداشته باشیم و در آن فضا، هر که هر کار خواست بکند؛ چنانچه ما آسیب‌های شدید ولنگاری در فضای مجازی را در همین جریان‌های اخیر کشور دیدیم. از این‌رو جلساتی به خاطر این دغدغه تشکیل شده از جمله جلسه یکشنبه هفته گذشته.
عنابستانی می‌گوید: در جلسه هفته پیش، اعضای کمیسیون سابق به همراه برخی دیگر از نمایندگان حضور داشتند. اعضای کمیسیون سابق نظام‌بخشی به فضای مجازی، بیشترین دغدغه، نگرانی و دلشوره را نسبت به این موضوع دارند. در آن جلسه، چند محور بررسی شد از جمله نظام‌مند کردن فضای مجازی. حال برخی نمایندگان روی این طرح کار می‌کنند و در ادامه باید فرآیند حقوقی خودش را مثل دیگر طرح‌ها طی کند.
او در پاسخ به اینکه چرا تصویب کلیات طرح مذکور توسط کمیسیون ویژه در آن ایام در سه ماه قانونی به تصویب نرسید؟ گفت: دلایل مختلفی دارد از جمله اینکه ما گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس را در کمیسیون دخالت دادیم و این گزارش‌ها دیر به دست ما می‌رسید و همکاران هم در کمیسیون ویژه دنبال این بودند که با یک اقناع کامل، کار دنبال شود و عجله‌ای نباشد. از طرفی، افکار عمومی هم در کار ما تاثیر گذاشت، ولی اقناع کردن همه کسانی که صاحب‌نظر بودند در تاخیر کار بسیار تاثیرگذار بود. البته این موضوعات به مدیریت کمیسیون ویژه هم برمی‌گشت که من خیلی مجموع مدیریت کار کمیسیون ویژه را خوب قلمداد نکردم.
عنابستانی در پاسخ به پرسشی دیگر که آیا هیات رییسه مجلس می‌توانست نسبت به مصوبه شما که با تاخیر آماده شده بود، انعطاف به خرج دهد تا کمیسیون کارش خاتمه پیدا نکند؟ گفت: اساساً با نظر آنها مخالفم، زیرا دلیلِ تاخیر در تصویب کلیات مصوبه، خود هیات رییسه مجلس بود. ما وقتی به اختلاف‌نظر خوردیم، آقای قالیباف گفت من تا کمتر از پایان خرداد، اختلاف را حل خواهم کرد و موضوع را به جایی می‌رسانیم که این اتفاق نیفتاد.
این چهره اصولگرای مجلس در واکنش به اینکه «با اعتراضاتی که در کشور رخ داده و ۶۰ روز از آن می‌گذرد، مطرح‌کردن طرح نظام‌بخشی به فضای مجازی می‌تواند باز هم حاشیه‌ساز باشد و مردم را نسبت به آن حساس کند؟» گفت: پلتفرم‌هایی که در طرح صیانت مسئله داشتند و می‌گفتند را فیلتر نکنید،. در حالی که در کمیسیون ویژه نمی‌خواستیم فیلتر کنیم، می‌خواستیم ساختاری را به وجود بیاوریم که هر کسی نتواند به هر دلیلی، اینستاگرام را ببندد و از طرفی، اینستاگرام هم نتواند هر کسی را به هر دلیلی، حذف کند. می‌خواستیم کاری کنیم که پلتفرم‌ها چه داخلی و چه خارجی، نتوانند به اطلاعات مردم دسترسی پیدا کنند و شغل‌شان به خطر بیفتد. اینکه نمی‌شود یک پلتفرمی به خاطر اینکه یک فوتبالیست مطلبی که به نفع جمهوری اسلامی است را منتشر کرده، ببندد یا مثلاً یک پلتفرم خارجی، صفحه آقای قالیباف را بسته است. یعنی خواستیم از حقوق کاربران دفاع کنیم که پلتفرم‌ها نتوانند صفحات دلخواه خود را ببندند.
وی می‌گوید: وقتی اینستاگرام ۵۰ درصد از پهنای باند کشور را می‌بلعد باید چهارچوب ما را بپذیرد و مطمئن باشید آن موقع، خودش را با ما وفق می‌داد. اکنون که اینستاگرام در ایران فیلتر شده، آنها برای ما پیام فرستاده‌اند که شرایط شما چیست؟ دوستان در وزارت ارتباطات و شورای عالی امنیت ملی در حال بررسی موضوع هستند. ما حتی خواهان دفاع از پلتفرم‌ها در برابر کسانی هستیم که می‌خواهند خلاف قانون عمل کنند. مثلاً یک قاضی در گوشه‌ای از کشور به یک‌باره تلگرام را فیلتر میکند، بعد همه میگویند کی بود کی بود ما نبودیم. سپس آن قاضی، در ماجرایی مجرم و دستگیر می‌شود، اما باز تلگرام فیلتر است. یعنی ما با قانون‌گذاری می‌توانیم همه طرف‌های ماجرا را پاسخگو کنیم.
نماینده سبزوار می‌گوید: فردی که چندین هزار فالوور دارد، باید حوزه کارش معلوم باشد، ساختاری که می‌خواهد در آن حرف بزند، مشخص باشد و مسئولیت حرفی که می‌زند را به عهده بگیرد. این‌ها یعنی نظام‌مند کردن فضای مجازی. سه حوزه را با هم باید دریابید؛ دفاع از کاربران در برابر پلتفرم‌ها، ساختارمندی و نظام‌مندی عملکرد خود کاربران در فضای مجازی و موضوع دیگر، دفاع از پلتفرم‌ها در برابر دیگران. این اتفاق در کشور نیفتاده، چون قانون نیست و هر کسی با سلیقه خود کار میکند. البته فیلتر برخی پلتفرم‌ها این روز‌ها لازم بود، چون گزارش‌ها نشان می‌دهد بستن این پلتفرم‌ها مثل اینستاگرام و واتساپ به شدت تحرکات اغتشاشی را کاهش داده است.
عنابستانی می‌گوید: در نهایت امیدوارم قانون در این خصوص به تصویب برسد تا تقی به توقی خورد، شاهد برخورد سلیقه‌ای نباشیم. ان‌شاالله در مجلس یازدهم این قانون مهم به مرحله نهایی که تصویب است، برسد.