رویداد۲۴ زهرا علی‌اکبری در خبرآنلاین نوشت: در هفدهمین روز از آبان ماه بود که علی صالح‌آبادی، رییس کل بانک مرکزی در جمع نمایندگان مجلس اعلام کرد که بانک مرکزی ابزار لازم برای مهار بازار ارز را در اختیار دارد. علی صالح آبادی در بیست و یک آبان نیز خبر داد: همانطور که برای کنترل بازار سکه اقداماتی انجام شد برای کنترل بازار ارز نیز طی روز‌های آینده بسته و ابزار جدیدی اعلام می‌شود.
منظور وی فروش اوراق ارزی به متقاضیان خرید ارز بوده است. البته فروش ارز به نرخ توافقی با کارت ملی نیز در حال انجام است. نکته، اما اینجاست که زمان اعلام وعده علی صالح‌آبادی درباره مهار قیت ارز دلار در کانال ۳۵ هزار تومان قرار داشت و در محدوده میانی این کانال مبادله می‌شد، اما در شرایط فعلی از مرز ۳۷ هزار تومان در بازار آزاد عبور کرده و همچنین بانک مرکزی با هدف پاک کردن صورت مساله، قیمت ارز صرافی‌ها را نیز اعلام نمی‌کند. این وضعیت به ثبت رکورد‌های تازه در بازار ارز منتهی شده است.
پیش از این رییس‌جمهوری و مقامات دولت سیزدهم وعده داده بودند که اقتصاد و معیشت ایران به برجام گره نخورد. حالا، اما بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند که به نتیجه نرسیدن برجام در کنار عدم اعلام سیاست‌های دولت در قبال این موضع و روند طولانی و فرسایشی مذاگره بدون دستیابی به نتیجه مشخص از عوامل افزایش نرخ ارز در بازار است. توقف مذاکرات برجام نیز پیش از این تاثیری افزایشی در بازار به جا گذاشت.
کارشناسان معتقدند عدم تغییر فضا و تداوم رشد قیمت ارز در بازار به واسطه نبود چشم انداز روشن آتی، پابرجایی تحریمها، کاهش بهای نفت در بازار‌های جهانی و ماندگاری مشکلات در نقل و انتقالات پول ایران از جمله عوامل تاثیرگذار بر بازار است و همین امر سبب شده که روند رو به رشد قیمت ارز قابل مهار نباشد.
وضعیت ذخایر ارزی ایران
اگر درباره وضعیت ذخایر ارزی از رییس کل بانک مرکزی سئوال شود، می‌گوید که شرایط ارزی ایران بسیار مناسب بوده و ایران مشکلی از این بابت ندارد. وی صراحتا در نهمین روز آذر اعلام کرد: پیش‌بینی می‌کنیم وضعیت مطلوبی در تامین منابع ارزی در ماه‌های آینده داشته باشیم.
او در اوخر اردیبهشت نیز این نکته را اعلام کرد که ذخایر اسکناس ارزی بانک مرکزی به بیشترین اندازه در تاریخ کشور رسیده است و با وزارت صمت جلسات متعددی داریم. باتوجه به بهبود وضعیت منابع ارزی کشور ثبت سفارش‌ها نیز بیشتر شده است.
رییس کل بانک مرکزی گفت: درآمد‌های ارزی کشور زیاد شده و درحال وصول است. از سوی دیگر احسان خاندوزی نیز تاکید کرده که بانک مرکزی ابزار لازم برای مهار قیمت دلار را دارد و رییس کل بانک مرکزی وعده داده است به زودی بازار ارز مهار خواهد شد.
این اعلام از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی در آبان ماه صورت گرفت.
بازار به کدام سو می‌رود؟
کارشناسان معتقدند نرخ تورم عامل رشد بهای ارز است و ادامه این روند بار دیگر سبب می‌شود به واسطه رشد قیمت ارز، نرخ تورم دستخوش افزایش شود.
میثم رادپور، کارشناس مسائل مالی معتقد است تورم موضوعی است تعیین‌کننده و مهم که بدون شک بازار ارز را تحت تاثیر قرار می‌دهد و جهت کلی بازار را مشخص می‌کند. اخیرا در کشور به رکورد‌های بی‌سابقه‌ای از تورم رسیده‌ایم و به طور متوالی تورم‌های بالای ۴۰ و ۵۰ درصد را تجربه می‌کنیم.
وی معتقد است دلیل رشد بهای ارز این است که ایران درآمد‌های ارزی کافی ندارد و مشکلات کنونی درآمد‌های ارزی را نشانه رفته است.
از سوی دیگر مرتضی افقه نیز می‌گوید: نرخ ارز نقش بسزایی در ثبات اقتصادی کشور دارد و امکان توسعه اقتصادی، بدون ثبات نرخ ارز وجود ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه هر عامل و اتفاقی که باعث شود درآمد‌های ارزی کشور دچار مشکل شود مستقیما بر ثبات اقتصادی کشور تاثیرگذار است، تصریح کرد: از ابتدای انقلاب، کشور تحریم شده بود، اما این تحریمها محدود بوده‌اند. با تشدید تحریمها از سال ۱۳۹۷ اغلب متغیر‌های اقتصادی کشور تحت تاثیر تغییرات گاه و بی‌گاه نرخ ارز بی ثبات شدند و این مساله باعث شد که سرمایه‌گذار نتواند بازار ارز را پیش بینی کند و ریسک سرمایه‌گذاری بالا رفت و تمایل به سرمایه‌گذاری کمتر شد.
شکست سیاست مهار بازار
به این ترتیب حتی پول‌پاشی نیز نتوانسته است موقعیت بازار را دستخوش تغییر کند. در عین حال باید توجه داشت که ارز‌های بلوکه شده ایران نیز هنوز آزاد نشده است و قول‌های متعدد در خصوص آزادسازی پول‌های یاران در کره نیز به حقیقت نپیوسته است. به نظر می‌رسد سیاست بانک مرکزی در خصوص تخصیص ارز به متقاضیان و افزایش امکان دسترسی به ارز از سوی برخی گروه‌ها و ... در کنار فروش اوراق سکه و اوراق ارزی هنوز نتوانسته است عاملی برای مهار قیمت باشد. متقاضیان طبق اعلام در صورت خرید اوراق ارزی می‌توانند معادل چهار هزار دلار و در صورت خرید اوراق سکه می‌توانند تا معادل صد سکه خریداری کنند و از مالیات نیز معاف خواهند بود، اما به نظر می‌رسد وعده‌ها فعلا در حد همان وعده باقی مانده است. در این شرایط دلار از ۳۷ هزار تومان و سکه از مرز ۱۸ میلیون تومان در هر قطعه عبور کرده است.