چرا «تروریسم؛ ابعاد مکانی و بازتابهای جهانی» کتاب مهمی است؟

رویداد۲۴- عنوان فوق نام کتابی است که در تاریخ 24 آبانماه با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و محمد مهدی طهرانچی رئیس دانشگاه شهید بهشتی در این دانشگاه رونمایی شد. این اثر علمی کتابی پژوهشی است که توسط دکتر جواد اطاعت و علی اکبر دبیری تالیف و توسط انتشارات دانشگاه شهید بهشتی به زیور طبع آراسته شده است. به منظور آشنایی علاقمندان پیشگفتار این کتاب عینا نقل می شود:
ترور و تروریسم در هزارۀ سوم میلادی، بیش از هر دوره‌ای دیگر در تاریخ اهمیت یافته است. امروزه گروه‌ها و سازمان‌های تروریستی متعددی شکل‌ گرفته‌ که با ابزارها و روش‌های جدید، حملات مرگباری را علیه شهروندان کشورهای مختلف صورت می‌دهند. این در حالی است که قدرت‌یابی این گروه‌ها آن‌ها را هم به‌ بازیگری سیاسی و هم به ابزاری در دست برخی از دولت‌ها در نظام بین‌الملل تبدیل کرده است. این امر در کنار ماهیت و کاربرد سیاسی، تعدد و پیچیدگی مصادیق، نزدیکی به سایر فعالیت‌های خشونت‌آمیز سیاسی و غیره، مانع از دستیابی به اجماع بین‌المللی درمورد تعریف تروریسم و گروه‌های تروریستی شده است. پیچیدگی پدیدۀ تروریسم متخصصان رشته‌های مختلف علوم انسانی را بر آن داشته است تا دلایل شکل‌گیری، ویژگی‌ها و مفاهیم مرتبط با آن را با نظریه‌ها و رویکردهای مختلف تبیین و تشریح کنند. در این میان، ابعاد مکانی- فضایی تروریسم و حملات تروریستی به منزلۀ پدیده‏ای سیاسی، توسط پژوهشگران حوزه‏های جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک ارزیابی و تشریح می‏ گردد.
موضوعات و مسائلی مانند مکان‌ها و فضاهای فعالیت تروریست‌ها، اهداف سرزمینی، مکان‌های مورد حمله، چگونگی گسترش مکانی، مقیاس جغرافیایی عملکرد، بازتاب‌های فضایی و ژئوپلیتیکی حملات تروریستی از جمله مواردی است که متخصصان جغرافیای سیاسی شناسایی الگویابی و تشریح کنند. با این وجود، مطالعات جغرافی‌دانان سیاسی در مورد تروریسم بسیار اندک، موردی و بدون چارچوب مشخصی است.
این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد مکانی– فضایی تروریسم و تشریح و تدوین چارچوب مشخص برای مطالعات جغرافیایی تروریسم تهیه ‌شده است. این کتاب شامل شش فصل به شرح زیر است:
در فصل اول به تشریح و ارزیابی مهم‌ترین تعاریف و نظریه‌های تبیین‌کنندۀ تروریسم از سوی دولت‌ها، سازمان‌ها، متخصصان دانشگاهی و کارشناسان امنیتی پرداخته‌شده است و در نهایت، تعریفی که مبنای این کتاب است، ارائه ‌شده است.
در فصل دوم به تاریخچۀ تروریسم از دوران باستان تا دوران مدرن پرداخته شده است و ویژگی‌های هر دوره بررسی شده است.
در فصل سوم انواع تروریسم (تیپولوژی) بر اساس بازیگران، مقیاس جغرافیایی، ابزار و روش‌های مورد استفاده، اهداف سیاسی و ساختار سازمانی طبقه‌بندی و تشریح شده‌ است.
در فصل چهارم ابعاد مکانی- فضایی تروریسم، شامل کانون‌های جغرافیایی شکل‌گیری و فعالیت تروریست‌ها، مکان‌های مورد حمله، مقیاس جغرافیایی عملکرد، ابزارها و روش‌های جغرافیایی مورد استفاده و بازتاب‌های فضایی و ژئوپلیتیکی حملات تروریستی مورد ارزیابی و تحلیل شده است.
در فصل پنجم مناطق و کشورهای اصلی درگیر با مسئله تروریسم و ویژگی‌ها و شرایط هر منطقه و نوع تروریسم موجود در آن‏ها ارزیابی شده است.
فصل ششم این کتاب به تحلیل زمانی – مکانی حملات تروریستی در ایران پرداخته است و تلاش شده الگوی مکانی حملات تروریستی، بر اساس نوع گروه‌های تروریستی و محدوده جغرافیایی فعالیت آن‌ها، شناسایی و تحلیل شود. در نهایت نیز، به بررسی ویژگی‌ها و شرایط مکان‌ها و فضاهای پرداخته شده است که گروه‌های تروریستی در آن‌ها فعالیت بیشتری دارند.
مطالعه این کتاب برای پژوهشگران حوزه علوم سیاسی، روابط بین الملل، جغرافیای سیاسی، مسئولان سیاسی- امنیتی توصیه می‏ شود.