رویداد۲۴ لیلا فرهادی: از زمان آغاز اعتراضات سراسری در ایران در شهریور ماه، گفتمان جمهوری اسلامی در ارتباط با حقوق زنان با چالش جدی‌تری نسبت به چهار دهه گذشته مواجه شده است. اعتراضاتی که با مرگ مهسا امینی در گشت ارشاد آغاز شد، ابتدا جنبشی علیه قانون گشت ارشاد بود، اما به سرعت با شعار «زن، زندگی، آزادی»، اهداف وسیع‌تری پیدا کرد. این بار مساله جنبش (دست‌کم بخشی از آن) نه تنها گشت ارشاد، که رویکرد جمهوری اسلامی نسبت به جایگاه زنان در جامعه بود. بازتاب اعتراضات ایران در رسانه‌های جهان هم بسیار وسیع بود و طیفی از واکنش‌ها را از سوی سیاستمداران کشورهای مختلف به دنبال داشت.
برگزاری یک جلسه اضطراری در شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران، نزدیک‌ترین دوستان جمهوری اسلامی از جمله چین و روسیه را هم مجبور به اظهار نظر حمایتی درباره اعتراضات داخلی در ایران کرد. بازتاب جهانی گسترده اعتراضات سبب شده تا جمهوری اسلامی برای یارکشی در عرصه بین الملل دست به کار شود. برگزاری نخستین «کنگره بین المللی زنان تاثیر گذار» در تهران در واقع نتیجه همین تلاش است.
بیشتر بخوانید: کمیسیون مقام زن چیست و حذف ایران از آن چه تبعاتی دارد؟
در فهرست اولیه مهمانان این کنگره به طور اجمالی عناوینی نظیر بانوی اول کشورها، وزرا، نمایندگان مجلس، دانشمندان و کارآفرینان از ۵۸ کشور از جمله صربستان، ارمنستان، ازبکستان، عراق، پاکستان، کویت، بورکینافاسو، قرقیزستان، سریلانکا، گینه، لبنان، روسیه و ونزوئلا دیده می‌شد. اما در نهایت تنها «آنا هاکوبیان» همسر نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، همسر نخست وزیر بورکینافاسو (که هیچ اسم و عکسی از او در اینترنت پیدا نشد)، «آیگل جباروف» همسر صدر جباروف رئیس جمهور قرقیزستان، «تامارا ووچیچ» همسر الکساندارا وچیچ رئیس جمهور صربستان، همسر رئیس‌جمهور پیشین گینه، همسر رئیس‌جمهور پیشین نیجر، فرستاده ویژه بانوی اول نیجریه، بانوی اول پیشین سریلانکا، فرستاده ویژه رئیس جمهور سوریه، زینب نصرالله دختر سیدحسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان و همچنین رئیس شورای مرکزی اتحادیه زنان ترکمنستان در این نشست حضور پید ا کردند.
ابتدایی‌ترین کار در دعوت زنان تاثیرگذار این است که خود آنها کار خاصی کرده باشند و منشا اثر شده باشند؛ نه اینکه چون شوهرشان فرد مشهوری بوده، آنها هم به عنوان «زن تاثیرگذار» معرفی شوند! ماجرا شبیه داستان معروفی است که فردی به یکی از مسئولان زنگ می‌زند و وقتی از او می‌پرسند چکاره است، خود را «داماد فلان فرد مهم» معرفی میکند اما اینگونه پاسخ می‌شنود که شما در روز چه میکنید!؟ بنابراین اینکه زنان برخی چهره‌های معروف چطور در زمره زنان تاثیرگذار جهان جای گرفته‌اند خود محل سوال است، اما از آن مهم‌تر اینکه در مورادی حتی همسران این زنان هم اهمیت چندانی در معادلات جهانی ندارند.
ظاهرا ابتکار عمل و مدیر اجرایی این کنگره همسر رئیس جمهور بوده است. مجری کنگره در سخنرانی خود «جمیله علم الهدی» همسر ابراهیم رئیسی را «بانوی اول ایران» خواند و گفت بدون تلاش‌های او این کنگره اصلا برگزار نمیشد.
به گزارش رویداد۲۴ در دعوتنامه اولیه رسانه‌ها برای حضور در این کنگره، وعده حضور بانوی اول کشورها، وزرا، نمایندگان مجلس، دانشمندان و کارآفرینان از ۵۸ کشور جهان داده شده بود. انتظار می‌رفت بانوی اول نزدیک‌ترین دوستان جمهوری اسلامی یعنی روسیه، چین و سوریه یا دست‌کم تعدادی از وزرا یا نمایندگان مجلس این کشورها هم در نشستی که در راس آن همسر رئیس جمهور جمهوری اسلامی قرار گرفته حضور داشته باشند، اما ظاهرا دستگاه دیپلماسی در این فقره موفق نبوده است.
به جز «حمدا بنت حسن السلیطی» نایب رئیس مجلس شورای قطری و چند وزیر کشور آفریقایی، در میان مهمانان این کنگره خبری از وزرای بنام یا نمایندگان مجلس یا حتی سیاستمداران عالی‌رتبه کشورهای مهم جهان نبود. عدم حضور بانوان اول کشورهای مهم همسایه و کشورهای مسلمان در این نشست هم موید بحران دولت در سیاست روابط با همسایگان است؛ سیاستی که ظاهرا در راس سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی قرار گرفته بود. همسر نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان درحالی در کنار جمیله علم‌الهدی قرار گرفته که ایران درگیر جنگ سرد با جمهوری آذربایجان است بنابراین سفر بانوی اول ارمنستان به ایران، بیش از آنکه به خاطر خود جمهوری اسلامی باشد، پیامی برای آذربایجان و متحد منطقه‌ای‌اش ترکیه است.
جالب اینجاست که «شیرانتی راجاپاسکا» همسر ماهیندا راجاپاسکا رئیس جمهور سابق سریلانکا هم در میان مهمانان این نشست دیده میشود. ماهیندا برادر گوتابایا راجاپاسکا رئیس جمهور مستعفی سریلانکاست که در جریان اعتراضات جولای ۲۰۲۲ از کشور فرار کرد. هنوز تصاویر معترضان سریلانکایی بعد از «فتح کاخ ریاست جمهوری راجاپاسکا» و شنا در استخر کاخ از یاد مردم نرفته است. بعد از فرار گوتابایا با یک جت جنگنده، به زعم مردم سریلانکا، هیمنه خاندان راجاپاسکا که در بحران اقتصادی این کشور نقش مهمی بازی کرده‌اند، فروپاشیده است.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره اعتراضات سریلانکا و فروپاشی دولت/ سرنوشت یک ملت در دستان یک خاندان بی‌کفایت
شیرانتی راجاپاسکا همسر ماهیندا راجاپاسکا رئیس جمهور سابق سریلانکا در جلسه‌ای در حاشیه کنگره زنان تاثیرگذار
فهرست عجیب برندگان جایزه اجلاس زنان
در این کنگره جوایزی به هفت نفر تحت عنوان زنان تاثیرگذار داده شد. یکی از این افراد «واناجان سانگیران لی» استادیار شیمی دانشگاه مالایا است. جالب اینجاست که برگزارکنندگان کنگره از سِمت گیرنده جایزه خود خبر ندارند و چه در اعلام اسامی برندگان و چه در پوشش خبری گنگره در ارگان رسمی اطلاع‌رسانی دولت ایرنا، به اشتباه او را استاد یک دانشگاه تایلندی معرفی کرده‌اند.
سانگیران لی استادیار شیمی دانشگاه مالایا مالزی
کنگره زنان تاثیرگذار از فرصتی که داشت برای حمایت از آقازاده‌های همسو هم استفاده کرد. جایزه دوم به «سوده غفوری‌فرد» دختر حسن غفوری‌فرد نماینده پیشین مجلس، عضو سابق شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی و رئیس هیات بازرسی و نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. سوده غفوری‌فرد استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مدیر دفتر استعدادهای درخشان و نخبگان دانشگاه شهید بهشتی است.
در همین بخش به فردی به نام «کازان سوا النا» از کشور روسیه هم جایزه داده شد. نه در پوشش خبری و نه در اعلام اسامی برندگان هیچ اشاره‌ای به چرایی تاثیرگذار بودن این فرد نشده، اما به گفته فاطمه حقیرالسادات دبیر علمی کنگره بین‌المللی بانوان تأثیرگذار در گفتگو با رویداد۲۴، «النا» موزیسین، فعال اجتماعی، مجسمه ساز و دارای دکترای بیولوژی است.
در رزومه ای که از خانم النا به دست رویداد۲۴ رسیده به همکاری های او با دانشگاه مشهد اشاره شده است. ظاهرا این موزیسین روس دوستانی در مشهد دارد. او در صفحه اینستاگرامش اکانت «جایزه جهانی گوهرشاد» را دنبال می کند. الناکازان سوا النا در رزومه اش بخشی را به نحوه گذران اوقات فراغتش اختصاص داده و در آن به مواردی همچون «رقصیدن بوگی، ووگی، سالسا و لزگی» اشاره کرده است.
جالب اینجاست که النا خود را خبرنگار و عکاس معرفی کرده است. به این ترتیب ظاهرا یک خبرنگار بی نام و نشان روس توسط دولت ابراهیم رئیسی به تهران دعوت شده و جایزه زن تاثیرگذار را گرفته در حالی که تعداد زیادی از خبرنگاران زن تاثیرگذار ایران در زندانند.
کازان سوا النا چهره تاثیرگذار روسیه
از «ماریا بئاتریس یونس» که به عنوان «بانوی تاثیرگذار آرژانتین» معرفی شده و دریافت‌کننده جایزه بانوان تاثیرگذار جهان در کنگره زنان بود هم هیچ اطلاعاتی در اینترنت پیدا نشده است. نه در متن سخنرانی و نه در متن خبر‌های مرتبط با این کنگره هم اشاره‌ای به نحوه تاثیرگذاری این بانوی آرژانیتی نشده، اما ظاهرا ارتباط خانم یونس با ایران مسبوق به سابقه است. او سخنرانی کوتاهی را به زبان فارسی ایراد کرده و در آن اشاره میکند که این دومین جایزه‌ای است که به آرژانتین می‌برد. او در سخنرانی خود جای «خواهران مسلمان شبکه زنان آمریکای لاتین» را که «ایران را خانه دوم خود می‌دانند» خالی کرده است.
فاطمه حقیرالسادات درباره ماریا از آرژانتین هم به راه‌اندازی «دو-سه پروژه بزرگ» و یک مرکز تحقیقاتی توسط او اشاره کرده و گفته «ماریا بئاتریس یونس از دانش‌آموختگان جامعه المصطفی است.»
به گزارش رویداد۲۴ «جامعه‌المصطفی العالمیه» یک نهاد دینی است که با هدف گسترش علوم اسلامی، انسانی و اجتماعی شیعه انبوهی از طلاب را از سراسر جهان تحت پوشش قرار داده است. در سال‌های اخیر رقم بالای بودجه این نهاد حوزوی که در قانون بودجه هر سال مصوب میشود انتقاداتی را به همراه داشته است.
پن آبه شیامی هم یکی از افرادی بود که جایزه کنگره را به عنوان زن تاثیرگذار از کشور چین دریافت کرد. در مورد او هم هیچ توضیحی درباره نحوه تاثیرگذاری‌اش داده نشده، اما از خلال سخنرانی او بعد از دریافت جایزه می‌شد فهمید که او یک «تاجر چینی» است که به گفته خودش از دریافت جایزه بسیار تعجب کرده است.
به گفته فاطمه حقیرالسادات در گفتگو با رویداد۲۴، مبلغ ۲۰ هزار یورو (معادل یک میلیارد تومان) به همراه یک گواهی از طرف کمیسیون ملی یونسکو به هر یک از برندگان این کنگره اعطا شده است. دبیر علمی کنگره در پاسخ به سوال روید۲۴ درباره اسامی داوران این مسابقه از اعلام اسامی داوران سرباز زد و آن را دست کم برای دو سال محرمانه خواند. هزینه جوایز به انضمام هزینه برگزاری نشستی با این ابعاد بسیار هنگفت است. در صورتی که ادعای برگزارکنندگان کنگره در مورد حضور ۳۰۰ مهمان خارجی در این نشست صحت داشته باشد، هزینه بلیط هواپیما، اسکان ۵ روزه آنها در هتل پارسیان اوین و گردش‌های آنها در ایران سرسام‌آور خواهد بود.
مهمانی ۳۰۰ نفره از جیب بیتالمال
چرایی این خاصه خرجی بزرگ دولت و برگزاری مهمانی۳۰۰ که از جیب بیتالمال به انضمام ۵ روز گشت و گذار در ایران و اعطای جوایز سنگین به افرادی که مشخص نیست چه تاثیرگذاری داشته‌اند، در وضعیت بد اقتصادی کشور موضوع مهمی است که کمتر به آن توجه شده است. در حقیقت دولت رئیسی برای اینکه بگوید «اخراج ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل» و دیگر تحریم‌های خارجی تاثیری نداشته، در اقدامی عجیب مهمانانی دعوت کرده تا نشان دهد رابطه ایران با دنیا نرمال است. این در حالی است که ظاهرا برای دعوت از مهمانان یک جستجوی ساده هم انجام نشده تا بفهمند دعوت از همسر یک رئیس‌جمهور سقوط کرده، چه پیامی به دولت کنونی آن کشور دارد! ماجرا شبیه دعوت از نیکلای چائوشسکو رئیس جمهور وقت رومانی است که هنگام دعوت به ایران در کشورش انقلاب شده بود و در بدو بازگشت به رومانی توسط انقلابیون دستگیر و کشته شد!
بیشتر بخوانید: رییس جمهوری که در بازگشت از سفر ایران اعدام شد
اما نکته دیگر درباره کنگره «نالازم» زنان در ایران این بود که زنان مهمانان با پوششی که هیچ سنخیتی با حجاب اجباری در ایران نداشت، در مراسم حاضر شدند. به بیان دیگر زنان کشورهای دیگر آزادند در سرزمین ایران هر گونه که علاقه دارند، حضور داشته باشند، اما همین حق برای خود زنان ایران آرزویی دست‌نیافتنی است!