رویداد۲۴ ایسنا نوشت: در دو دهه اخیر سازمان انرژی اتمی همواره با تحریم‌های گسترده هسته‌ای رو به رو بوده است با این وجود در بخش‌های مختلف چرخه سوخت فعالیت‌های با تکیه بر توان داخلی ادامه داشته است تا جایی که معاون توسعه کاربرد پرتو‌ها درباره تاثیر این تحریم‌ها بر روند فعالیت‌ها می‌گوید: تاثیر تحریم بر روی حوزه کاربرد پرتو‌ها شاید ۲۰ درصد باشد، ۸۰ درصد دیگر استفاده بهینه و صحیح از امکانات و ظرفیت‌های موجود در کشور است که باید با آن‌ها کار را جلو برد و زیرساخت‌ها و روساخت‌ها را فراهم کرد.
وی تاکید دارد که از اقتصاد هسته‌ای غافل مانده‌ایم در حالی که این بخش منافاتی با بخش‌های دیگر به ویژه "غنی‌سازی" نداشته است.
او معتقد است، حوزه پرتودهی یک موضوع راهبردی اقتصادی و مرتبط با سلامت و اقتصاد جامعه است و باید بیش از پیش به آن توجه شود و در اولویت قرار گیرد.
سید پژمان شیرمردی، معاون سازمان انرژی اتمی گفت: یکی از دلایل انتخاب مناطق دوازده‌گانه برای توسعه سامانه‌های پرتودهی، ظرفیت تولید محصولات کشاورزی آن مناطق بوده است یعنی سامانه‌ها در جایی قرار بگیرند که تولید محصولات کشاورزی توجیه‌پذیر باشد. استان‌های خوزستان، فارس، گیلان و همچنین توسعه سامانه‌ها در استان‌هایی که قبلا این سامانه راه‌اندازی و بهره‌برداری شده است، مثل آذربایجان شرقی و یزد در دستور کار هستند. در سال گذشته زیرساخت‌های لازم را برای برخی از این مناطق آماده کردیم.
وی ادامه داد: ما تعهد کرده بودیم در برنامه بیست ساله سازمان انرژی اتمی ۱۲ منطقه اولویت‌دار را به سامانه پرتودهی مجهز کنیم. در سال اول در گیلان سعی کردیم طراحی سامانه را انجام دهیم و در دو ماه گذشته کلنگ این پروژه در استان فارس زده شد و در آذربایجان شرقی خط تولید سامانه‌های خودحفاظ پرتودهی گاما را راه‌اندازی کردیم. در استان همدان در شهر ملایر برنامه توسعه خواهیم داشت و در استان خوزستان در بندر امام خمینی به دنبال تهیه زیرساخت‌ها هستیم. از این رو نگاه ما برای ایجاد زیرساخت‌ها و ساخت و راه‌اندازی سامانه‌های پرتودهی، از دست ندادن فرصت‌ها در کوتاه‌ترین زمان خواهد بود.
شیرمردی در پاسخ به اینکه ملاک انتخاب این مناطق دوازه‌گانه چه بوده است؟ گفت: تولید محصولات کشاورزی، محصولات بومی و راهبردی مثل مرکبات، سیر، خرما، برنج و حبوبات و لجستیک بودن مناطق از جمله معیار‌های انتخاب این مناطق از نظر ما بوده است. مثلا در خوزستان شهر لجستیک بندر امام است که ماهیانه یک و نیم میلیون تن از کالا‌های اساسی تخلیه و بارگیری می‌شود. ما معتقدیم توسعه این نیست که فناوری‌های مشابه را به طور مساوی در تمام استان‌ها ایجاد کنیم بلکه بر اساس ظرفیت و آمایشی که برای کشور انجام می‌دهیم، هر استان ظرفیت خاص خود را در یک بخش یا صنعت خاص دارد و باید بر همان اساس توسعه انجام شود.
در سازمان‌های بین‌المللی در حوزه "پرتو"ها برای ما تبلیغ نشده است
معاون سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که نهاد‌ها و سازمان‌های بین‌المللی به ویژه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چقدر در توسعه و معرفی بخش کاربرد پرتو‌های ایران به دنیا یا توسعه فعالیت شما در بخش‌های علمی و فناوری همکاری دارند؟ گفت: در سازمان‌های بین‌المللی در این حوزه برای ما تبلیغ نشده است، اما سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف ذی‌ربط در داخل می‌توانند این کار را انجام دهند. بخشی از کار به وزارت کشاورزی مرتبط است. وزارت جهاد کشاورزی تا امروز هم کمک کرده است، اما نیاز است که این کمک و همراهی بیشتر شود. همچنین سازمان غذا و دارو باید به خاطر سلامت غذایی حمایت جدی‌تر و بیشتری در این زمینه داشته باشد.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتو‌ها در پاسخ به اینکه حضور رافائل گروسی در تهران که گفته شده است سفر وی در ماه فوریه خواهد بود، می‌تواند در جذب یا حمایت آژانس از توسعه کاربرد پرتو‌ها یا یک همکاری دو جانبه موثر باشد؟ اظهار کرد: حضور آقای گروسی در این برهه بیشتر به دلیل موضوع برجام است، اما در موضوعات این‌چنینی قطعا اگر نیاز به آژانس داشته باشیم، به آن‌ها پیشنهاد خواهیم داد و از ظرفیت آن‌ها استفاده می‌کنیم، اما فعلا در این حوزه تاکید داریم که از ظرفیت و توان داخلی استفاده کنیم.
وی در پاسخ به اینکه برجام چقدر بر روند کار شما در این حوزه تا وقتی در حال اجرا بود، تاثیر داشت؟ گفت: چه با برجام، چه بدون برجام ما کارمان را در خدمت رسانی به مردم عزیزمان انجام می‌دهیم.
سازمان انرژی اتمی علم تولید پوشک و نیروی متخصص آن را در بعد صنعتی دارد
وی همچنین ادامه داد: فاز نیمه صنعتی "سوپرجاذب"ها با کاربری بهداشتی را آغاز کردیم. نوزادان ما نیاز به پوشک دارند و این یک نیاز کلی در کشور است. کشور سالانه چندین هزار تن از سوپرجاذب که ماده اولیه پوشک است را وارد می‌کند، بنا بر این این مساله تعارف‌بردار نیست و با قطعیت یک نیاز اساسی کشور است و باید به آن توجه ویژه کنیم. من با اطمینان می‌گویم که ما در سازمان انرژی اتمی علم تولید پوشک و نیروی متخصص آن را داریم و می‌توانیم به سمتی حرکت کنیم که فاز صنعتی تولید آن را راه‌اندازی کنیم، البته در این مسیر نیازمند حمایت وزارت صنعت، بهداشت و دستگاه‌های دیگر هستیم. تا الان وزارت صنعت پیگیری‌های خوبی کرده است، اما تصمیم برای حرکت در این مسیر در فاز صنعتی نیازمند یک اراده جدی در سطحی گسترده است. یکی از درخواست‌های ما در این رابطه، ضرورت تامین ماده پیش ساز سوپرجاذب به نام "پلی‌آکریل‌آمید" است که باید یک واحد پتروشیمی در کشور برای تولید و تحویل آن اختصاص داده شود.
شیرمردی گفت: ما یک نمونه قابل ارزیابی اولیه از سوپرجاذب تولید کردیم که هر دستگاهی می‌تواند آن را هر جا دوست دارد ببرد و تست کند. ما مدعی هستیم آنچه تولید کردیم اگر بهتر از نمونه خارجی نباشد، کمتر از آن نیست.
معاون سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: تولید سوپرجاذب‌ها علاوه بر استفاده در تولید پوشک، در صنایع نفت برای جداسازی آب از منابع نفتی و در کشاورزی کاربرد دارد. همان‌طور که قبلاً اشاره کردم، برای این کار نیاز است تا یک واحد صنعتی پتروشیمی در اختیار مجموعه قرار گیرد و مواد اولیه آن تولید شود، از این رو نیاز است وزارت صمت کمک کند تا زیرساخت‌ها به ویژه تهیه مواد اولیه آن از شرکت‌های پتروشیمی و همچنین تسهیل تامین تجهیزات واحد صنعتی آن فراهم شود. شتاب‌دهنده مرتبط با آن را سازمان تهیه می‌کند، اما مساله مهم مواد اولیه است و اگر یک واحد پتروشیمی روی تولید این مواد متمرکز شود، مساله تامین نیاز داخلی کشور در بخش‌های مختلف قابل حل خواهد بود.
هزینه بالا، مانع استفاده از روش هسته‌ای برای کاهش آلاینده‌ها در هواست
برای کاهش ترکیبات گوگردی در مازوت، برطرف کردن ریزگرد‌ها و پس‌آب زباله‌ها توان فنی داریم
وی در ادامه در پاسخ به اینکه اخیرا رییس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که این سازمان برای کاهش آلاینده‌های هوا نیز راه‌حل دارد، اظهار کرد: استفاده و بررسی ظرفیت پرتو‌ها در کاهش آلاینده‌ها مسأله بسیار مهمی است. اگر پرتو الکترون را به گاز‌های خارج شده از کارخانجات برخورد دهیم، می‌توان از آن کود شیمیایی تولید کرد و آن گاز‌های مضر هم از بین می‌رود. یکی از موانع که کشور در این مسیر با وجود هوای آلوده حرکت نکرده است، هزینه اولیه استفاده از این روش نسبت به روش‌های دیگر است، اما از آنجایی که در بلندمدت این روش تولید محصول جانبی (کود شیمیایی) و کاهش هزینه‌های سلامت ناشی از آلاینده‌ها دارد، برای کشور به صرفه است. الان داریم در سطح آزمایشگاهی روی این روش کار می‌کنیم، اما دستگاه‌های مربوطه باید از ما بخواهند که به طور صنعتی وارد این فاز شویم.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتو‌ها گفت: ما همچنین در پرتودهی سوخت‌ها به ویژه مازوت برای کاهش ترکیبات گوگردی قبل از اینکه وارد کارخانه شود توان فنی داریم. در برطرف کردن ریزگرد‌ها نیز می‌توانیم از سوپرجاذب‌ها که در بالا اشاره کردم در قالب ترکیب هیدرومالچ پرتویی استفاده کنیم تا مانع از ورود ریزگرد‌ها به کشور شویم. در حوزه پس‌آب‌های پزشکی و بیمارستانی، صنعتی، شهری و انباشت زباله که تولید شیرآبه می‌کند نیز می‌توان از پرتو‌ها استفاده کرد.
شیرمردی در پاسخ به اینکه چرا از این فناوری‌ها در کشور به طور گسترده تا امروز استفاده نمی‌شود؟ اظهار کرد: در حال حاضر ما در سطح پایلوت و آزمایشگاهی در حال کار روی این بخش هستیم و نتیجه کارمان را هم به دستگاه‌ها اعلام می‌کنیم، در صورتی که تقاضا باشد آن را در سطح وسیع می‌توانیم انجام دهیم. ما وظیفه داریم در بخش تحقیقات کار خود را انجام دهیم، اما زمانی این روش‌ها صنعتی می‌شود که بخش‌های مختلف مربوطه خواستار آن باشند.
وی درباره فعالیت در حوزه تولید رادیودارو‌ها در کشور گفت: ما در حوزه رادیودارو‌ها در حوزه تشخیصی و درمانی پیشرفت قابل توجهی داشتیم. در سال‌های اخیر توانستیم در کشور تا مرز تولید یک میلیون کیت رادیودارویی حرکت کنیم که بیش از ۴۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی در بر دارد. ما در بخش استریل تجهیزات پزشکی و استفاده از پرتو‌ها برای تولید ماده‌ای که در پزشکی کاربرد دارد هم می‌توانیم اقدامات موثری داشته باشیم. تجهیزی که با استفاده از پرتو‌ها استریل شود، بازار بهتری در دنیا دارد. امیدواریم بتوانیم سهم کشور را در این حوزه افزایش دهیم.
اگر غرب از خواسته‌های فرابرجامی کوتاه بیاید، توافق قابل دسترس است
معاون سازمان انرژی اتمی درباره حل و فصل سوالات باقی‌مانده میان ایران و آژانس به عنوان یکی از گره‌های احیای برجام و نیز برداشتن موانع بر سر فعالیت عادی سازمان تصریح کرد: اگر غرب از خواسته‌های فرابرجامی خود کوتاه بیاید، توافق قابل دسترس است. این خواسته زیادی نیست که از طرف مقابل تضمینی بگیریم که بار دیگر خروج یک جانبه از برجام رخ ندهد.
وی افزود: در برجام در سال ۲۰۱۵ موضوع ابعاد هسته‌ای نظامی بسته شد و آن‌ها هم این را تایید کردند، از این رو بازکردن فصول جدید مثل این سه منطقه‌ای که اعلام کردند، سیاسی‌کاری و زیاده‌خواهی است، اگر از این مساله دست بردارند، این موضوع قابل حل شدن است. معتقدیم نقاط مشترک آنقدر زیاد است که ایران و آژانس می‌توانند به راحتی به توافق برسند.
آژانس باید از نقش فنی‌اش بیشتر استفاده کند
شیرمردی تاکید کرد: ما چندین بار مکتوب به آن‌ها گزارش جامع دادیم و رییس سازمان در جلسات مختلف درباره این سه مکان صحبت کردند و گفتند که موضوع بسته شده است و دلیلی ندارد یک بار دیگر این مسایل باز شود. ممکن است بیایند و به راحتی یک ماده‌ای را در سایت یا مکانی قرار دهند و گزارش آن را به آژانس دهند، اما ما انتظار داریم آژانس باید از نقش فنی‌اش بیشتر استفاده کند و تحت تاثیر برخی سندسازی‌ها قرار نگیرد.
وی با تاکید بر اینکه " آنچه از سوی آژانس درباره سوالات باقی‌مانده مطرح می‌شود زیاده‌خواهی است" گفت: موضوع هسته‌ای کاملا فنی است و هر جا مساله فنی بوده، کشور‌های غربی عقب‌نشینی کردند. این‌ها وقتی به جایی می‌رسند که به لحاظ فنی حرفی برای گفتن ندارند، بعد سیاسی را برجسته و سیاسی می‌کنند. هر کسی که با شما خصومت دارد، می‌تواند در کیف شما مواد مخدر بگذارد، مگر شما گنهکارید؟ اگر موضوعی وجود داشته دلیلش را هم خودشان بگویند. این‌ها دنبال راه‌هایی هستند که این مساله را علیه ایران کش دهند. اما تاکید دارم که هر وقت از بعد فنی صحبت کردند، مسیر خوب پیش رفته و در سریع‌ترین زمان قابل حل بوده است، اما مساله را سیاسی می‌کنند.