رویداد۲۴ دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده می‌گوید که برجام «ماه هاست» که روی میز نبوده است، اما مقامات ایرانی می‌گویند که احیای توافق هسته‌ای هنوز امکان پذیر است. به گزارش انتخاب به نقل از المانیتور؛ در ادامه این مطلب آمده است: هر دوی این برداشت می‌تواند درست باشند. طرفین ممکن است عامدانه به سمت آنچه که بسیاری آن را توافق "کمتر در برابر کمتر" در غیاب برجام می‌خوانند، حرکت کنند یا اصلا به آن سمت نروند.
در گفتگو با مقامات ایرانی و سایر مقامات، برخی ایده‌ها درباره اینکه توافق پس از برجام چگونه ممکن است، آشکار می‌شود. یک درس زندگی این است که نمی‌توانید به عقب برگردید. ایران نتوانست خود را برای پاسخ مثبت به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای بازگشت به برجام در تابستان گذشته مجاب کند و آن فرصت گذشت. حتی اگر ایران اکنون به پیش نویس قبلی بله بگوید، واشنگتن ممکن است نه بگوید. روایت و اولویت‌ها برای دولت بایدن تغییر کرده است. حمایت از روسیه در جنگ با اوکراین، در صدر اولویت‌های آمریکا قرار گرفته است. مجلس نمایندگان جمهوریخواه و رئیس جمهور احتمالی جمهوریخواه در سال ۲۰۲۴ با رویکرد‌های سختگیرانه در قبال ایران، فضای سیاسی آمریکا را برای توافق نامطلوب می‌کند.
برای اتحادیه اروپا، نبض مذاکرات هنوز می‌زند، اما ضعیف. بروکسل در قبال ایران سیاست دو مسیره دارد: از یک سو تحریم و فشار بخاطر اعتراضات و روسیه و از سوی دیگر دیپلماسی در بحث برجام. جوزپ بورل، مسئوال عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی در ۲۳ دسامبر نوشت که هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد و افزود: "کسانی که غیر از این فکر می‌کنند، به سادگی خود را گول می‌زنند. "
در همین حال، بورل و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، به گفتگو ادامه می‌دهند که آخرین آن، ۱۹ فوریه بود. همزمان، این هفته، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گزارش‌هایی مبنی بر غنی‌سازی اورانیوم ایران به میزان ۸۴ درصد، تنها ۶ درصد کمتر از میزان مورد نیاز برای یک سلاح، را پیگیری می‌کند. این ماجرا منجر به هشدار‌هایی در غرب و اسرائیل مبنی بر اینکه ایران در غیاب برجام، به سمت بمب اتمی پیش می‌رود، شده است.
رابرت مالی، نماینده دولت بایدن در امور ایران، هفته گذشته همراه با یک هیئت آمریکایی برای گفتگو‌های آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس در خلیج فارس حضور داشت و شرکای واشنگتن را برای اتخاذ موضع بازدارنده قوی‌تر علیه ایران بسیج کرد.
بیشتر بخوانید: اروپا خواستار احیای کامل و سریع برجام است
مالی همچنین یک سفر جانبی به عمان داشت، کشوری که به مدت طولانی تسهیل کننده مذاکرات بی سر و صدای ایران و آمریکا بوده است. ایالات متحده، در حالی که فعلاً برجام را نادیده می‌گیرد، همچنان از لزوم دیپلماسی به عنوان بهترین رویکرد صحبت می‌کند. علاوه بر میانجی‌گری اتحادیه اروپا، پیام‌هایی به طور مرتب از طریق مقامات قطری، عمانی، عراقی و بریتانیایی بین واشنگتن و تهران رد و بدل می‌شود.
به نظر می‌رسد بیشتر ترافیک دیپلماتیک مربوط به تبادل احتمالی زندانیان آمریکایی باشد. این توافق احتمالا منجر به آزادی سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز می‌شود که همگی در ایران زندانی شده اند. این توافق، در صورت تحقق، شامل آزادسازی حدود ۷ میلیارد دلار از وجوه مسدود شده ایران در بانک‌های کره جنوبی نیز می‌شود. طبق گزارش‌ها، قطر در حال کمک به میانجی‌گری سازوکار تامین مالی این توافق است.
مقامات ایرانی که خواستار عدم افشای نامشان بودند، می‌گویند که توافق با ایالات متحده و غرب در مورد برنامه هسته‌ای این کشور ممکن است همچنان امکان پذیر باشد، حتی اگر پایین‌تر از حد و حدود برجام باشد.
یک مقام ارشد ایرانی گفت: «ما هنوز به طور غیرمستقیم در حال مذاکره هستیم و برای مبادله آماده هستیم».
اینکه ایران با افزایش غنی‌سازی به ۸۴ درصد زنگ‌های خطر را به صدا درآورده، ممکن است راهی از طرف تهران برای ایجاد تحرک در مذاکرات متوقف شده باشد. البته می‌تواند نشانه‌ای از حرکت آهسته ایران به سمت سلاح هسته‌ای باشد. یا هر دو.
یک مقام ایرانی دیگر اظهار داشت: «برجام در بن بست است. البته از منظر ما، همچنان زنده است و می‌توانیم آن را احیا کنیم.» وی افزود: «برجام فقط باید در مورد لغو تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای ایران باشد، نه هیچ چیز دیگری. ما از اینکه برجام را نداشته باشیم، ناراضی هستیم، اما می‌توانیم با این وضعیت کنار بیاییم. ما روابطی طبیعی با غرب را همزمان با وجود برجام ترجیح می‌دهیم»
به گفته‌ی این منبع، اگر در بحث برجام به هدف نرسیم، ایران همچنان به تعهد خود به عنوان عضوی از معاهده منع گسترش تسلیحات تسلیحات هسته‌ای یا NPT پایبند خواهد بود، به این معنی که اجازه بازرسی‌ها بر اساس توافق پادمان را می‌دهد، اما بازرسی‌ها و نظارت‌های تقویت‌شده یا پروتکل الحاقی که جزئی از برجام بود را نمی‌پذیرد.
برای دولت بایدن، جلوگیری از دستیابی به سلاح هسته‌ای توسط ایران همچنان اولویت اصلی است. دولت بایدن هنوز رویکرد دیپلماتیک را کنار نگذاشته است، اما وجود «همه گزینه‌های روی میز» نیز بخشی از این سیاست آمریکا هستند. همزمان، تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران ادامه دارد. ایالات متحده و اسرائیل در مورد ایران به یکدیگر نزدیک‌تر شده‌اند، زیرا روابط واشنگتن و اورشلیم به دلیل اختلاف نظر بر سر طرح‌های دولت راست‌گرای اسرائیل و تشدید تنش در مورد مسئله فلسطین متلاطم شده است.
گفته می‌شود، به جز اسرائیل، احتمالاً در واشنگتن و سایر نقاط منطقه تمایل کمی برای حمله نظامی به ایران وجود دارد. اگر توافق مبادله زندانیان جمع و جور شود، مکانیسم مالی این توافق می‌تواند تبدیل به یک چارچوب برای آینده شود، البته در صورتی که حسن نیت وجود داشته باشد و همه چیز در همه زمینه‌ها آرام باشد از جمله بحث هسته ای، روسیه، اصلاحات و منطقه ای. این موضوع دشواری است، اما ما داریم در مورد توافق کمتر در برابر کمتر حداقل برای الان صحبت می‌کنیم. تصور اینکه طرفین به گفتگو ادامه ندهند سخت است و ریسک‌ها مثل همیشه بالا است.
همانطور که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده روز سه شنبه در آتن گفت: «بسیاری از چیز‌ها بستگی به این دارد که ایران چه می‌گوید و چه می‌کند و اینکه آیا تعامل می‌کند یا نه».
بنابراین وزیر ارتباطات و خود دولت مسئول عدم احیای برجام هستند.