مرتضی بانک دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه و عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه در تحلیل خود از موضوع توافق ایران و عربستان به رویداد۲۴ می‌گوید: معتقدم پروژه احیای روابط ایران وعربستان با محوریت چین ابعاد مهمی دارد؛ موضوع نخست اینکه عربستان برای رسیدن به رویای اهداف بلند منطقه‌ای و جهانی خود نیاز به امنیت و آرامش دارد، به همین دلیل تلاش می‌کند مسیری را در پیش بگیرد که کمترین تنش را داشته باشد بنابراین توافق با ایران برای این کشور جنبه حیاتی دارد زیرا چنانچه گفته شد ذیل استراتژی بلندمدت ریاض قرار می‌گیرد. از منظر عربستان، کشورهای عراق، یمن، سوریه، لبنان و ایران مرکز ناامنی در منطقه و نقطه مقابل هدف استراتژیک ریاض به شمار می‌روند و با توجه به اهمیت منطقه‌ای ایران، روابط مناسب‌تر عربستان با ایران ضرورتی جدی داشته و دارد.
یکی از سوالات این بود که چرا چین به عنوان میانجی تلاش کرد تا توافق ایران و عربستان انجام شود؛ در پاسخ به این سوال باید گفت چین نیاز به انرژی دارد و تا مدت‌ها منبع اصلی تامین انرژی خاورمیانه خواهد بود وامنیت آن برای چین مهمترین اولویت خواهد بود لذا از این به بعد نیز چین نقش به مراتب تاثیرگذارتری در خاورمیانه ایفا خواهد کرد که محور آن ثبات در بازار انرژی است و این وضعیت اهرم‌های مناسبی در روابط چین و آمریکا فراهم خواهد کرد تا قدرت چانه‌زنی چین را در قبال آمریکا به‌خصوص در مورد تایوان افزایش دهد.
یادتان نرود که در شرایط موجود جنگ روسیه و اوکراین، جهان به آرامش بیشتری نیاز دارد تا ازبروز یک بحران ناخواسته بین‌المللی عبور کند بنابراین اقدام چین، بسیاری از نگرانی‌ها در این مورد را مرتفع خواهد کرد و نقش فزاینده‌ای در مناسبات سیاسی و بین‌المللی به چین خواهد داد.
بیشتر بخوانید: توافق ایران و عربستان در چه شرایطی انجام شد؟/ بازگشت به قرارداد دولت خاتمی
آمریکا هم مخالفتی با توافق ایران و عربستان نداشت زیرا این مسئله برای کاخ سفید هم حیاتی است، چراکه بایدن برای انتخابات بعدی نیاز به ثبات اقتصادی و امنیت در قیمت انرژی دارد تا موفقیت‌های موجود اقتصادی و سیاسی‌اش تداوم یابد و تصمینی برای پیروزی بعدی او در انتخابات باشد. ضمن اینکه امنیت در خاورمیانه و ثبات در بازار انرژی یکی از مهمترین سلاح‌های اروپا و آمریکا علیه روسیه در جنگ اوکراین است. اروپا برای مدت‌ها خیالش از تامین با ثبات و باصرفه انرژی مورد نیاز راحت خواهد بود و امیدوار است که سلاح روسیه برای فشار به اروپا در جنگ اوکراین کند‌تر شده است.
مرتضی بانک در تحلیل نقش روسیه در توافق ایران و عربستان می‌گوید: روسیه نمی‌تواند با این اقدام همراهی کند و نیاز به استراتژی‌های جدیدی در جنگ با اوکراین خواهد داشت. معتقدم متضرر اصلی در این بین روسیه خواهد بود و به‌نظر می‌رسد در صحنه این جنگ تحولاتی به زیان روسیه ایجاد خواهد شد.
شرایط برای روابط نزدیک‌تر اسرائیل و عربستان و کشورهای عربی بیش از پیش در این فضا فراهم خواهد شد و پیش بینی می‌شود روابط این دوکشور بهبود جدی پیدا کند. ایران با این اقدام که گرچه با تاخیرانجام شده است، می‌تواند مناسبات منطقه‌ای و اقتصادی خود را تا حدودی بهبود بخشد و اگر درهمین راستا راهبرد سیاست خارجی خود را اصلاح کند و به‌خصوص توافق برجام را درمرحله بعدی به سرانجام رساند، می‌تواند توانمندی‌های داخلی و سیاسی و اقتصادی خود را تا حدود زیادی بهبود بخشد.