رویداد ۲۴ نفقه زنان بیوه یکی از موضوعاتی است که پیرامون آن سؤالات بسیاری می‌شود. یکی از مهم‌ترین تکالیفی که بعد از عقد نکاح، به عهده شوهر قرار می‌گیرد، پرداخت نفقه به همسر شرعی و قانونی خود به‌موجب عقد نکاح دائم، است. در واقع قانون‌گذار صرف‌نظر از استطاعت مالی مرد، او را ملزم به پرداخت نفقه همسر دائمی و شرعی خود نموده، مگر اینکه زن از او تمکین نکند.
نحوه مطالبه نفقه زنان بیوه
قانون‌گذار، امکان درخواست هزینه زندگی پس از مرگ شوهر را در قانون مدنی، پیش‌بینی نموده است، قبل از توضیح شرایط این امر، ابتدا، قصد داریم در خصوص نحوه مطالبه نفقه بعد از فوت شوهر صحبت کرده و اقدامات قانونی آن را بگوییم؛ سپس، در قسمت بعدی مقاله، شرایط درخواست هزینه زندگی پس از مرگ شوهر را توضیح دهیم. نحوه مطالبه نفقه بعد از فوت همسر، به شرح زیر است:
ابتدا، زن بیوه یا زنی که همسر خود را ازدست‌داده، باید، با مراجعه حضوری به دفاتر قضایی و انجام احراز هویت ثنا یا مراجعه به آدرس اینترنتی sana.adliran.ir، اقدام به تشکیل حساب کاربری سامانه ثنا کند.
سپس، باید، دادخواست مطالبه نفقه را تنظیم نموده و فایل ورد آن را، بر روی تلفن همراه یا یک حافظه، ذخیره کند. (دادخواست باید، به طرفیت اقاربی که پرداخت نفقه، بر عهده آن‌ها است، تنظیم گردد.)
در گام بعدی، باید، فایل ورد ذخیره شده دادخواست را، تحویل دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دهد تا این دفاتر، آن را ثبت و به مرجع صالح، ارجاع دهند.
شایان‌ذکر است که زن باید، تعرفه خدمات ارائه شده توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، همچنین، هزینه دادرسی را نیز بپردازد و در صورت عدم توان مالی، بر پرداخت هزینه دادرسی، همراه یا بعد از ثبت دادخواست خود، دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را برای دادگاه رسیدگی‌کننده به پرونده، ارسال کند.
شرایط مطالبه نفقه زنان بیوه بعد از فوت همسر
برای این امر، باید به ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی که اصلاح شده است، مراجعه کرد. این ماده، در خصوص مطالبه نفقه زنان بیوه یا درخواست هزینه زندگی پس از مرگ شوهر، مقرر می‌دارد: «در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه، عندالمطالبه، از اموال اقاربی که پرداخت نفقه، به عهده آنان است (در صورت عدم پرداخت)، تأمین می‌گردد.» همان گونه که از این ماده مشخص است، شرایط درخواست هزینه زندگی پس از مرگ شوهر، توسط زن بیوه، به شرح زیر است:
اولاً زن در مدت عده وفات شوهر خود که چهار ماه و ده روز است، باشد.
ثانیاً اقارب به‌جامانده از مرد (نظیر پدر او) که وظیفه پرداخت نفقه، بر عهده آن‌ها است، از انجام این امر خودداری کنند و همسر فوت شده نیز، دارایی نداشته باشد که از محل آن‌ها، بتوان نفقه زن را تأمین کرد.
شایان‌ذکر است، علاوه بر نفقه‌ای که زن بیوه می‌تواند در مدت عده وفات شوهر دریافت کند، امکان ثبت دادخواست برای مطالبه نفقه معوقه یا ایام گذشته نیز وجود دارد. مبنی بر اینکه اولاً زن در ایام زندگی همواره نسبت به همسر خود از تمکین عام و خاص، برخوردار بوده باشد؛ ثانیاً، مرد، درگذشته، از پرداخت نفقه زن خودداری کرده و ثالثاً زن بتواند، این امور را اثبات کند.
در این صورت کارشناس دادگستری شرایط زن از حیث وضعیت تحصیلی خانوادگی و اموری که در منزل انجام می‌داده را بررسی نموده و مبلغی را برای نفقه معوقه زن بعد از فوت شوهر، تعیین می‌نماید که از محل ارث بجا مانده از همسر فوت شده، قابل‌وصول است.