رویداد۲۴ مریم آیتی: برای آن دسته از افرادی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند، اما دانش یا تجربه و زمان کافی ندارند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری متنوعی ایجاد شده است که میتوان در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد.
طلا یکی از آن دسته کالا‌هایی است که سرمایه گذاری در آن ریسک کمتری نسبت به باقی چیز‌ها مثل دلار، ارز و ارز‌های دیجیتال دارد. این فلز باارزش ثبات بیشتری در ارزش دارد و همچنین قیمت آن پایدارتر است. اما برای سرمایه گذاری طلا اینکه طلا را بخریم و در خانه نگهداری کنیم ریسک بالایی دارد. گم‌شدن طلا یا ربوده شدن آن می‌تواند ضرر بدی به ما وارد کند. ازاین‌رو برای کم‌شدن این خطرات و جلوگیری از اتفاقات این‌چنینی صندوق سرمایه گذاری طلا به وجود آمد. در خرید صندوق سرمایه گذاری طلا نیازی به خرید فیزیکی نیست و شما به‌صورت مجازی و غیرفیزیکی می‌توانید روی طلا سرمایه گذاری انجام دهید.
همان‌طور که گفتیم، صندوق‌های مختلفی در بازار بورس ایران در حال فعالیت هستند. یکی از این صندوقها، صندوق طلا (Gold Funds) است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، بین ۷۰ تا ۹۰ درصد دارایی‌های خود را به گواهی سپرده کالایی سکه طلا و اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا اختصاص می‌دهند. مابقی دارایی‌ها به اوراق درآمد ثابت اختصاص داده میشود. این صندوقها از نوع مشترک و قابل معامله در بورس کالا هستند.
صندوق‌های طلا در بورس به صورت صندوق قابل معامله در بورس یا ETF فعالیت می‌کنند؛ بنابراین قبل از بررسی ساختار این صندوقها، لازم است ساختار صندوق‌های ETF را بشناسیم. صندوق‌های ETF از دارایی‌های متنوعی تشکیل می‌شوند و واحد‌های آن‌ها به صورت سهام عادی از طریق کد بورسی قابل خرید و فروش است. خرید واحد صندوق‌های ETF مستلزم ثبت نام در سجام، دریافت کد بورسی و دسترسی به سامانه معاملاتی کارگزاری است.
همان طور که اشاره کردیم، این صندوقها حداقل ۷۰ درصد منابع خود را روی خرید سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند و مابقی آن، صرف سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت میشود. فعالیت اصلی این صندوقها، سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده سکه طلا است که به عنوان دارایی پایه صندوق در نظر گرفته میشود؛ بنابراین بازدهی صندوق، به بازدهی سکه طلا بستگی دارد و بخش عمده منابع صندوق، صرف خرید گواهی سپرده سکه طلا میشود. بخشی از منابع صندوق نیز در بازار مشتقه سکه طلای بورس کالا، از جمله معاملات آتی و قرارداد‌های اختیار معامله سکه طلا، سرمایه‌گذاری میشود.
بیشتر بخوانید: اوراق تسهیلات مسکن یا تسه چیست و چگونه میتوان با آن خانه خرید؟
۱- رفع مشکلات خرید فیزیکی طلا
مشکلاتی از جمله سرقت و تقلب، حمل کردن، نگهداری و احتمال کلاه‌برداری با استفاده از صندوق‌های طلا از بین خواهند رفت.
۲- کاهش کارمزد
کارمزد معاملات فیزیکی طلا در حدود ۱ تا ۲ درصد است، اما برای صندوق‌های طلا این مبلغ به ۰.۱۵ درصد می‌رسد.
۳- خرید و فروش آسان
برای معامله این صندوقها نیازی به مراجعه حضوری نیست. به سادگی، از طریق سامانه معاملاتی آنلاین و با چند کلیک، میتوان خرید و فروش را انجام داد.
۴- نقد شوندگی
فلز طلا با توجه به ارزش بالایی که دارد، به راحتی نقد میشود. همچنین بیشتر صندوقها بازارگردان دارند. این رکن، تناسب را میان عرضه و تقاضا برقرار می‌کند و مانع از تشکیل صف‌های خرید و فروش سنگین میشود.
۵- نبود محدودیت در مبلغ سرمایه گذاری
در صندوق طلا شما می‌توانید به میزان دلخواه خرید کنید و تنها باید حداقل به سقف مجاز معاملات بورس (حداقل ۵۰۰ هزار تومان) برسید، اما برای خرید فیزیکی یک سکه طلا، باید چندین میلیون پرداخت کنید.
۶- مدیریت حرفه ای
وجود تیم مدیریت متخصص و حرفه‌ای، باعث میشود تا به جای خرید فیزیکی و تصمیمات فردی، اختیار معامله خود را به دست این افراد بسپارید و ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید. از طرفی در زمان‌های رکود با عوض کردن ترکیب دارایی جلوی زیان نیز تا حد قابل توجهی گرفته میشود.
به گزارش رویداد۲۴ برای صندوق سرمایه گذاری طلا، معایب چندانی را نمی‌توان تعریف کرد. بازار طلا همواره در بلندمدت سودده بوده است، اما در کوتاه‌مدت، ریسک کاهش قیمت وجود دارد. طبیعتا اگر قصد سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت داشته باشید، این ریسک متوجه صندوق‌های طلا نیز خواهد شد؛ بنابراین تنها ریسک موجود در این صندوقها، نوسانات قیمت طلا است که البته با توجه به مدیریت حرفه‌ای و کارشناسانه در صندوقها، ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق طلا به مراتب پایین‌تر از بازار آزاد و سنتی خواهد بود.
زمان معاملات صندوق طلا در بورس و همچنین ساعت معاملات گواهی سکه طلا، از ساعت ۱۲:۳۰ الی ۱۵:۳۰ تعیین شده است. ساعت ۱۲:۳۰ الی ۱۳:۰۰ مرحله پیش گشایش و سفارش‌گیری است و شروع معاملات از ساعت ۱۳ الی ۱۵:۳۰ خواهد بود. خرید و فروش صندوق طلا همانند دیگر دارایی‌ها در بورس اوراق بهادار و بورس کالا مشمول کارمزد میشود.
در حال حاضر شش صندوق سرمایه‌گذاری طلا به صورت ETF در بازار سرمایه فعال هستند که نماد آن‌ها به‌عنوان صندوق‌های قابل معامله در بورس کالا، مانند یک سهم معمولی معامله میشود و نیاز به کد معاملاتی مجزا از کد بورسی ندارد. این صندوق‌های پذیرش‌شده عبارت‌اند از:
• صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس با نماد طلا، که فعالیت خود را از خرداد سال ۹۶ شروع کرده است.
• صندوق سرمایه گذاری زرافشان امید ایرانیان با نماد زر، که فعالیت خود را از مهر ماه سال ۹۶ آغاز کرده است.
• صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه طلا کیان با نماد گوهر، که فعالیت خود را از آذرماه سال ۹۶ شروع کرده است.
• صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه طلا مفید با نماد عیار، که فعالیت خود را از خرداد ماه سال ۹۷ شروع کرده است.
• صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه طلا کهربا با نماد کهربا، که فعالیت خود را از مرداد ۱۴۰۰ شروع کرده است.
• صندوق سرمایه‌گذاری طلا زرین آگاه با نماد مثقال، که فعالیت خود را از دی ماه ۱۴۰۰ شروع کرده است.
اگر به دنبال بهترین و اولین صندوق‌های سرمایه گذاری طلا در بورس ایران هستید، لوتوس می‌تواند انتخاب خوبی باشد. نماد بورس در این صندوق طلا است. این صندوق یکی از اولین صندوق‌های فعال در حوزه سرمایه گذاری طلا است.
یکی از چیز‌هایی که لازم است دربارهٔ این صندوق بدانید این است که بخش زیادی از سرمایه این صندوق به طلای ۱۸ عیار اختصاص‌داده‌شده است. بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته بازدهی این صندوق در سال‌های اخیر به ۱۵۵.۵ درصد نیز رسیده است.
نماد بورسی این صندوق سرمایه گذاری طلا بر اساس عیار است. طبق برآورد‌هایی که بر این صندوق سرمایه‌گذاری طلا انجام شده است بازدهی این صندوق در سال‌های اخیر به ۱۵۲ درصد رسیده است.
نماد این صندوق سرمایه گذاری طلا گوهر است. دارایی پایهٔ صندوق طلای کیان، طلای ۱۸ عیار است. بازدهی این صندوق سرمایه گذاری طلا در سال‌های اخیر به ۱۵۱ درصد رسیده است.
در بورس کالای ایران، نماد در نظر گرفته شده برای این صندوق سرمایه گذاری زر است. در سال‌های اخیر باتوجه‌به دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری سود این صندوق از بقیه کمتر بوده. میزان این سود ۱۳۱ درصد است.
۱- کل خالص ارزش دارایی (NAV)
در واقع نشان‌دهنده میزان بزرگی صندوق است.
۲- تاریخ بروزرسانی
بهتر است صندوقی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید که تاریخ آن به‌روز است. در صورت به‌روز نبودن قیمت‌ها، ممکن است معامله شما با ضرر همراه باشد.
۳- تاریخ آغاز فعالیت
بیان‌کننده عمر صندوق است و مانند هر کسب‌وکاری، ایجاد سابقه خوب باعث شناخت مثبت و اعتبار بیشتر صندوق خواهد شد.
۴- قیمت صدور هر واحد
مبلغی که برای «خرید هر واحد صندوق توسط سرمایه‌گذاران» به آن‌ها اعلام میشود (در نظر داشته باشید محتوای هر واحد صندوق، تعیین‌کننده اصلی این قیمت است).
۵- قیمت ابطال هر واحد
مبلغی که سرمایه‌گذاران می‌توانند هر واحد خود را به آن قیمت به فروش برسانند.
۶- تعداد واحد‌های سرمایه گذاری شده
هر چه تعداد واحد‌های واگذارشده به سرمایه‌گذاران بیشتر باشد، اعتبار آن افزایش پیدا می‌کند و نشان‌دهنده گستردگی فعالیت آن صندوق است.
۷- ضامن نقد شوندگی
گرچه ممکن است این گزینه را در صندوق‌های کمتری مشاهده کرده باشید، ولی بدیهی است که وجود ضامن همواره تأثیر مثبتی در اعتبار و روند جذب سرمایه‌گذار خواهد داشت.
۸- میزان بازدهی روزانه/ هفتگی/ ماهانه/ شش ماهه و سالانه
بررسی بازده از مواردی است که در تمام معاملات بورسی مورد توجه قرار می‌گیرد. در این صندوقها میزان ثبات و رشد صندوق در بازه‌های زمانی مختلف نشان از عملکرد مثبت آن در بازار دارد.
از سال ۹۵ تا فروردین ماه ۱۴۰۰، بورس با بازدهی حدودا ۱۴۵۰ درصدی، بهترین عملکرد را در مقایسه با سایر روش‌های سرمایه‌گذاری داشته است. در طی همین مدت، طلا با بازدهی ۸۳۳ درصد، مسکن با ۶۵۱ درصد، دلار با ۵۷۴ درصد و سپرده‌های بانکی با ۹۲ درصد، در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. بدون توجه به درصد رشد و نرخ بازدهی، طلا به عنوان یک فلز با ارزش همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده است و بسیاری افراد برای حفظ ارزش دارایی‌های خود، به خرید طلا روی می‌آورند. با وجود صندوق‌های طلا در بازار بورس و امکان خرید طلا در بورس، شما به راحتی می‌توانید بخشی از پرتفوی خود را به طلا اختصاص دهید و از بازدهی این فلز ارزشمند نیز بهره‌مند شوید.
درباره این مسئله باید گفت که اگر در این کار دانش و مهارت کافی مدیریت ریسک وجود داشته باشد، سود خرید صندوق سرمایه گذاری طلا بیشتر از خرید سکهٔ معمولی است.
• در ابتدا برای سرمایه گذاری در صندوق طلا شما باید باتوجه‌به نوع صندوقی که می‌خواهید در آن سرمایه گذاری کنید، همانند مانند تمام افرادی که در بازار بورس اوراق بهادر فعالیت می‌کنند، کد بورسی دریافت کنید. بعد از دریافت این کد باید در یکی از کارگذاری‌های رسمی بورس، مثل کارگزاری مفید، ثبت‌نام کنید و احراز هویت شما انجام شود.
• از طریق سایت‌های موجود برای معاملات بورس یا سرمایه گذاری می‌توانید به‌صورت غیرحضوری، صندوق‌های سرمایه گذاری طلا را دریافت نمایید.
• البته باید این نکته را مدنظر داشته باشید که سرمایه گذاری در انواع صندوق طلا در بورس، با یکدیگر فرق دارد و شاید آن صندوقی که شما می‌خواهید در آن سرمایه گذاری کنید دارای سامانه مخصوص باشد و نیاز داشته باشد که به‌صورت حضوری به آنجا مراجعه کنید.
۱- بر اساس نوع صندوق
۲- بر اساس برخی از شاخص‌های انتخاب صندوق
گفتیم که ترکیب دارایی سه نوع صندوق مختلط، سهامی و درآمد ثابت متفاوت است. درصد بالای دارایی صندوق‌های سهامی، سهام است بنابراین زمان مناسب ورود به این صندوقها بسته به شرایط بازار دارد. یعنی زمانی که شرایط بازار مساعد است در واقع زمان ورود به این صندوقها است و عکس این مطلب نیز صدق می‌کند. برای خرید واحد صندوق‌های مختلط نیز لازم است به همین منوال و با توجه به شرایط بازار اقدام کرد. با توجه به ترکیب این صندوقها که شامل حداکثر ۶۰ درصد سهام و حداقل ۴۰ درصد اوراق با درآمد ثابت هستند، روز‌های مثبت و خوب بازار، فرصت مناسبی برای خرید محسوب میشود.
برای خرید بهترین صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت، زمان مشخصی نمی‌توان تعیین کرد و هر زمان که شخصی تمایل داشته باشد، می‌تواند واحد‌های این صندوقها را خریداری کند. هر چند که بازار مثبت، بازدهی بیشتری را شامل حال این گروه از صندوقها نیز می‌کند، زیرا درصدی از دارایی‌های این صندوقها نیز به سهام اختصاص می‌یابد و در بازار مثبت، سود بیشتری خواهند داشت.
از شاخص‌های انتخاب بهترین صندوق که در بالا ذکر شد، مشخص کردن بازه سرمایه گذاری، ضریب آلفا و بتا و ارزش خالص هر واحد صندوق (NAV) نیز می‌توانند معیار‌هایی برای بهترین زمان خرید صندوقها باشند که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.
۱. مشخص کردن بازه سرمایه گذاری
برای تشخیص بهترین زمان خرید صندوق مهمترین سوالی که باید از خود بپرسید این است که می‌خواهید برای چه مدتی سرمایه‌تان را در صندوق نگه دارید؟ یا به عبارتی می‌خواهید یک سرمایه گذاری چند ماهه داشته باشید یا سرمایه گذاری چند ساله؟
اگر بازه زمانی بلندمدت را در نظر گرفته‌اید، صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام گزینه مناسبی هستند و می‌توانید هر زمان که خواستید برای خرید اقدام کنید، زیرا با در نظر گرفتن یک دوره چند ساله، نوسانات بازار اهمیت کمتری دارند. این صندوقها معمولا در طول چند سال سود مناسبی را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند؛ البته میزان این سود بستگی به مهارت تیم مدیریت صندوق دارد. برای مثال صندوق مشترک آگاه توانسته است در طول ۱۳ سال بیش از ۳۶ هزار درصد بازدهی کسب کند و این یعنی سرمایه‌گذارانی که در چند سال گذشته و با دید بلندمدت اقدام به خرید واحد‌های این صندوق کرده‌اند، تا به حال سود بسیار بالایی به دست آورده‌اند.
برای بازه‌های زمانی کوتاه‌تر، البته در مورد صندوق‌های قابل معامله ETF، می‌توانید از داده‌های تحلیل تکنیکال نیز استفاده کنید و بر اساس نمودارها، به اصطلاح در کف بخرید و در سقف بفروشید. گفتنی است که به طور کلی ریسک صندوق‌های سرمایه گذاری نسبت به سرمایه گذاری در بورس به صورت مستقیم بسیار پایین‌تر است، زیرا صندوق‌های سرمایه گذاری تحت نظارت سازمان بورس تاسیس و تحت نظارت تیم‌های متخصص و حرفه‌ای مدیریت می‌شوند. علاوه بر این سرمایه گذاری در این صندوقها اطمینان خاطر بیشتری را به دنبال دارد، زیرا چنان چه در کوتاه‌مدت سود ندهند، به احتمال زیاد در بلندمدت و میان‌مدت سودساز هستند.
در نتیجه به طور کلی ریسک ورشکستگی یا صفر شدن سرمایه در صندوقها بسیار کم است و تنها ریسکی که شاید سرمایه‌گذاران را تهدید کند، ریسک سود نکردن یا از دست دادن بخش کوچکی از سرمایه در کوتاه‌مدت است.
۲. ضریب بتا و آلفای صندوق
یکی از مفاهیم مهم در صندوقها، ضریب بتای آن‌ها است. بتا به ضریبی گفته میشود که تغییرات ارزش دارایی‌ها را در طول زمان نسبت به نوسانات بازار نشان می‌دهد. عدد بتا ممکن است منفی یا مثبت باشد و با تحلیل آن میتوان زمان مناسب خرید را فروش را به دست آورد. به عنوان مثال زمانی‌که شاخص کل ریزشی میشود، صنایع و سهم‌هایی که بتای منفی دارند بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند و رشد قیمتی را تجربه می‌کنند. این یعنی بهتر است سرمایه‌گذار در زمان رکود بازار صندوق‌هایی با بتای منفی را خریداری کند.
۳. ارزش خالص هر واحد صندوق یا NAV
NAV صندوق، به خالص ارزش دارایی صندوق گفته میشود که پس از کسر بدهی‌های آن به دست می‌آید. این عدد نشان می‌دهد که در طی دوره سرمایه گذاری، واحد‌های صندوق چه میزان افزایش یا کاهش قیمت داشتند. با بررسی ارزش خالص دارایی میتوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری بالقوه را در صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، ETF یا شاخص‌ها شناسایی کرد و زمان مناسب خرید صندوق را به دست آورد. برای مثال اگر یک صندوق ETF با قیمتی کمتر از NAV در بازار خرید و فروش شود، یعنی قیمت بازار با ارزش واقعی واحد‌های صندوق فاصله دارد و الان زمان خوبی برای خرید است. برای این که تشخیص دهید بهترین زمان خرید صندوقها چه زمانی است، لازم است بتا، آلفا، NAV و دیگر ویژگی‌های صندوقها را که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم در کنار هم مورد بررسی قرار دهید.