رویداد۲۴ نازآفرین جمشیدی: همه ما به هنگام کودکی دوست داریم زودتر بزرگ شویم و اندام و رفتارمان شبیه به بزرگ‌سالان شود به همین دلیل در بسیاری از مواقع ادای پدر یا مادر خود را درمی‌آوریم می‌خواهیم زودتر مانند آن‌ها شویم.
به گزارش رویداد۲۴ روند گوناگون رشد در تمام کودکان وجود دارد و یکی از مراحل طبیعی در بدن هر دو جنس است و اهمیت زیادی نیز دارد، اما اگر این رخداد زودتر از حالت عادی و در سنین بسیار پایین رخ دهد، به آن بلوغ زودرس می‌گویند که این سن در پسران پیش از ۹ سال است. کودکانی که دچار بلوغ زودرس می‌شوند نشانه‌ها و علائم جسمی مرتبط با بلوغ جنسی در آن‌ها خیلی زود و در سنین پایین ظاهر می‌شود.
این نشانه‌ها در پسران شامل رشد مو‌های ناحیه تناسلی و تغییر صدا می‌شود که به آن‌ها ویژگی‌های جنسی ثانویه می‌گویند.
به طور کلی، بلوغ زودرس در پسران به دو دسته مرکزی و محیطی تقسیم می‌شود که هر کدام دلایل متفاوتی دارند.
بلوغ زودرس مرکزی
بلوغ زودرس مرکزی یا وابسته به گنادوتروپین، شایع‌ترین نوع بلوغ زودرس است که به دلیل ترشح هورمون‌هایی به نام گنادوتروپین رخ می‌دهد. گنادوتروپین شامل هورمون لوتئینه‌کننده و هورمون محرک فولیکول می‌شود که هر دو از غده هیپوفیز ترشح می‌شوند.
شوربختانه دلیل بلوغ زودرس تاکنون شناخته نشده است بنابراین نمی‌توان عامل خاصی را برای آن بیان کرد، اما می‌توان این موارد را جزو برخی از علل آن دانست:
ناهنجاری‌های سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع)
پیشینه و سابقه خانوادگی این اختلال
برخی از سندرم‌های ژنتیکی نادر
تومور‌های غده هیپوفیز یا مغز
بلوغ زودرس محیطی
بلوغ زودرس محیطی نسبت به بلوغ زودرس مرکزی رواج کم‌تری دارد و گنادوتروپین‌ها هیچ‌گونه دخالتی در آن و رخدادنش ندارند.
در پسران، ترشح تستوسترون به دلیل مشکلات مرتبط با بیضه‌ها یا غدد فوق کلیوی باعث بروز این اختلال می‌شود. دلایل ابتلا به بلوغ زودرس محیطی شامل این مواردند:
بعضی از سندرم‌های ژنتیکی نادر
تومور‌های بیضه
سایر تومور‌هایی که گنادوتروپین جفتی انسانی ترشح می‌کنند
اختلالات غدد فوق کلیوی
کم کاری شدید تیروئید
همان‌گونه‌که اشاره کردیم دلیل خاصی نمی‌توان برای بلوغ زودرس بیان کرد بنابراین نمی‌توان به صورت دقیق و قطعی هم گفت که چه کسانی در معرض آن هستند، اما براساس برخی حدسیات می‌توان گفت اگر کودک یکی از موارد زیر را داشته باشد، در معرض ابتلا به بلوغ زودرس قرار دارد.
وجود تومور در بیضه‌ها، غدد فوق کلیوی، غده هیپوفیز یا مغز
مشکلات سیستم عصبی مرکزی
پیشینه خانوادگی بلوغ زودرس
ابتلا به یک سندرم ژنتیکی نادر
نشانه‌های بلوغ زوردس ویژگی‌های جنسی ثانویه هستند که زودتر از موعد موقرر ظاهر می‌شوند. نشانه‌های رایج این اختلال در پسران شامل موارد زیر می‌شود:
بزرگ شدن آلت تناسلی و بیضه‌ها
رشد مو‌های ناحیه تناسلی و زیر بغل
رشد مو‌های صورت
نعوظ خود به خود
تولید اسپرم
جوش و آکنه
تغییر صدا
از دیگر نشانه‌های بلوغ زودرس می‌توان به این موارد اشاره کرد:
بد خلقی
افزایش پرخاش‌گری
رشد قدی که زودتر از سایر همکلاسی‌ها اتفاق می‌افتد
بلوغ زودرس می‌تواند با پیامد‌های جسمی و روانی مختلفی همراه باشد که در ادامه مطلب به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
کوتاهی قد
اگرچه کودکان مبتلا به بلوغ زودرس نسبت به سن خود قد بلندی دارند، اما بعضی از آن‌ها در بزرگسالی کوتاه قد می‌شوند.
پس از پایان بلوغ، رشد متوقف می‌شود. بلوغ زودرس زودتر از بلوغ طبیعی به پایان می‌رسد و به همین دلیل رشد این کودکان در سنین پایین‌تر متوقف می‌شود؛ در نتیجه، ممکن است نسبت به حالت عادی قد کوتاه‌تری داشته باشند.
مشکلات رفتاری
بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که کودکان مبتلا بلوغ زودرس بیشتر از همسالان خود دچار مشکلات رفتاری می‌شوند. با شروع بلوغ زودرس رفتار کودکان تغییر می‌کند و پسر‌ها بدخلق و پرخاشگر می‌شوند.
استرس و اضطراب
کودکان مبتلا به بلوغ زودرس ممکن است به دلیل بروز تغییرات جسمی و هورمونی که برای درک آن بسیار کوچک هستند، تحت استرس قرار بگیرند و ازسوی همسالان خود مورد تمسخر قرار گیرند.
عزت نفس پایین
بلوغ زودرس باعث می‌شود بدن فرزند شما خیلی زودتر از بدن همسالانش تغییر کند و این حس متفاوت بودن ممکن است باعث ناراحتی او شده و عزت نفسش را کاهش دهد.
شروع فعالیت جنسی در سنین پایین‌تر
بلوغ زودرس در بعضی از پسران به خودارضایی منجر شده و احتمال رفتار‌های جنسی نامناسب در سنین پایین را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: بلوغ زودرس در دختران
پزشک علائم و سابقه سلامتی کودک و همچنین تاریخچه سلامتی خانواده را بررسی می‌کند و معاینه بدنی انجام می‌دهد. علاوه بر این، به منظور بررسی هورمون‌های زیر آزمایش خون را توصیه می‌کند:
هورمون لوتئینه‌کننده
هورمون محرک فولیکول
تستوسترون
هورمون‌های تیروئید
برای این‌که بتوانیم بلوغ زودرس را درمان کنیم باید بدانیم این موضوع چرا و به چه دلیل به‌وجود آمده است و این‌گونه باید مانع از آغاز نشانه‌های نخست بلوغ شویم.
معمولا برای درمان بلوغ زودرس مرکزی از شکل مصنوعی هورمون آزادکننده هورمون لوتئینه‌کننده استفاده می‌شود. با این کار می‌توان ترشح گنادوتروپین‌ها را در غده هیپوفیز متوقف کرد. درمان بلوغ زودرس محیطی به علت افزایش تستوسترون در بدن بستگی دارد. در بعضی موارد نادر که وجود تومور علت بلوغ زودرس است، جراحی توصیه می‌شود.
باید توجه داشته باشید که همواره به فرزند خود راست بگویید. به گزارش رویداد۲۴ همواره به فرزندتان توضیحات واقعی، اما کوتاه و ساده دهید تا آن‌ها گیج نشوند ضمن این‌که دچار نگرانی و پرسیدن پرسش‌ها بیشتر نشوند. به او بگویید که این تغییرات برای بچه‌های بزرگ‌تر و نوجوانان طبیعیست، اما بدن او کمی زودتر شروع به رشد کرده است.
در مورد چگونگی درمان این اختلال آگاهی دهید و با او در این مورد گفتگو کنید. خودتان آرامش داشته باشید تا بتوانید این آرامش و آگاهی را به فرزندتان هم منتقل کنید. شما باید بتوانید از بروز آسیب‌های روحی و روانی این موضوع در فرزندتان جلوگیری کنید.
شما به‌عنوان پدر و مادر باید بتوانید واکنش‌هایتان را کنترل کنید تا مبادا عزت‌نفس فرزندتان مورد آسیب قرار گیرد.
تلاش کنید تا جای ممکن در مورد ظاهر او نظر ندهید و در این‌باره سخن نگویید.
او را در مورد موفقیت‌های ورزشی و درسی در مدرسه مورد توجه و تحسین قرار دهید.
اگر فرزندتان به چیزی علاقه دارد حتما از آن حمایت و تشویقش کنید.
نشانه‌های هشداردهنده‌ای که باید با پزشک در میان بگذارید این مواردند:
گرفتن نمرات پایین در مدرسه
از دست دادن علاقه نسبت به به فعالیت‌های روزمره
افسردگی
اگر پیش از ۹ سالگی در پسر خود نشانه‌های رشد جنسی را مشاهده کردید، برای انجام بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید. در بیشتر موارد، بلوغ زودرس برای سلامتی کودکان خطری ندارد؛ اما در موارد نادر ممکن است نشانه ابتلا به مشکلی باشد که نیاز به درمان دارد.
در بسیاری از مواقع و از آن‌جاکه بلوغ زودرس دارای عامل ژنتیک است کار چندانی برای آن و جلوگیری از آن نمی‌توان انجام داد، اما به‌هرروی تا اندازه‌ای می‌توان علل محیطی را کنترل کرد. حفظ وزن کودک در محدوده مناسب و دوری او با تستوسترونی که در کرم‌ها، ژل‌ها و مکمل‌های غذایی بدون نسخه یافت می‌شود، می‌تواند از بلوغ زودرس جلوگیری کند.
اگرچه بلوغ زودرس می‌تواند با پیامد‌های جسمی و روانی همراه باشد، اما در بیشتر موارد تاثیر طولانی مدتی روی تن‌درستی کودک ندارد. با درمان و مشاوره مناسب، اغلب کودکان دارای بلوغ زودرس می‌توانند به حداکثر رشد قدی خود برسند، استرس عاطفی و اجتماعی‌شان را کنترل کنند و از دوران نوجوانی و بزرگسالی شاد و سالمی برخوردار شوند.