رویداد۲۴ روز گذشته یکی از مقامات وزارت جهادکشاورزی اعلام کرد «قیمت مصوب هرکیلو مرغ برای مصرف‌کننده ۷۳ هزارتومان بوده و عرضه بالاتر از این نرخ تخلف است.» پیش‌تر نیز سرپرست این وزارتخانه، تولیدکنندگان مرغ را تهدید کرده بود که اگر «مرغ» را گران‌تر از نرخ مصوب عرضه کنند، دست به واردات مرغ از ترکیه خواهند زد.
برای اینکه بررسی کنیم بازار چه واکنشی نسبت به این تهدیدات نشان داده است سری به تعدادی از فروشگاه‌های عرضه پروتیین زدیم و متوجه شدیم، «مرغ» کامل، با چندین نرخ متفاوت از جمله نرخ مصوب عرضه می‌شود.
بررسی قیمت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز نشان می‌دهد در برخی از این فروشگاه‌ها صرفا عرضه مرغ با نرخ دولتی است و در برخی دیگر دو نرخ وجود دارد، دولتی و آزاد. در برخی هم اصلا مرغ کامل وجود ندارد. صرفا مرغ قطعه قطعه شده است. در واقع به‌رغم تهدید دولت کماکان مرغداران و فروشندگان نهایی با نرخی غیر از نرخ مصوب مرغ را عرضه می‌کنند.
بازار خرده‌فروشی مرغ
یکی از فروشندگان مرغ در خیابان سردار جنگل می‌گوید: «قیمت مرغ کامل ۸۹ هزار و ۸۰۰ تومان است.» او درمورد اینکه چرا نرخ این فروشگاه با نرخ مصوب متفاوت است، می‌گوید: «ما مرغ را از شرکت. می‌خریم، برای همین نرخ ما با نرخ دولتی فرق دارد.» این فروشنده ادامه می‌دهد: ما اصلا مرغ دولتی نمی‌آوریم، چون کیفیت خوبی ندارد.»
فروشنده دیگری که در خیابان رسالت، شانزده متری اول پروتیینی دارد، می‌گوید: «مرغ را ۸۰ تومان از شرکت. می‌خریم و با قیمت ۸۵ هزار تومان می‌فروشیم.» او می‌افزاید: «نرخ مرغ دولتی ۷۳ هزار تومان است؛ اما به دلیل اینکه کیفیت بسیار پایینی دارد، مشتری کمی هم دارد.» این فروشنده ادامه می‌دهد: «با این حال ما به خاطر اینکه همه مشتری‌ها را داشته باشیم و کسی دست خالی نرود، مرغ دولتی را هم هفته‌ای یکی- دو بار می‌آوریم.»
یکی از فروشندگان بلوار فرحزادی، خیابان دادمان می‌گوید: «ما مرغ کامل را کیلویی ۹۹ هزار تومان می‌فروشیم.» وقتی درباره مرغ دولتی می‌پرسیم با خنده می‌گوید: «به ما این مرغ را نمی‌دهند؛ نمی‌دانم به کجا مرغ دولتی می‌دهند.»، اما فروشنده دیگری که در خیابان شمیران نو است می‌گوید: «مرغ دولتی ریزه و بعضی از آن‌ها وارداتی است؛ برای ترکیه است و بعضی‌هاش ایرانی است. برای همین ما این مرغ را نمی‌آوریم.» او می‌افزاید: «ما مرغ را از شرکت ... می‌خریم و ۸۹ هزار تومان می‌فروشیم.»
نرخ مرغ در فروشگاه‌های زنجیره‌ای
وقتی به فروشگاه‌های شهروند سر می‌زنید صرفا مرغ قطعه قطعه می‌بینید که قیمت هربسته آن نیز بین ۲۳۲ هزار تومان تا ۲۶۱ هزار تومان است. در فروشگاه‌های افق کوروش هم مرغ کامل به رغم اینکه اعلام کردند وجود دارد، نیست یعنی در همه فروشگاه‌های آن مرغ کامل نیست، ولی در این فروشگاه می‌توان مرغ قطعه قطعه شده را به قیمت حداقل ۱۶۱ هزار تومان خرید.
در فروشگاه‌های اتکا قیمت مرغ کامل همان قیمت مصوب است که متقاضیان می‌توانند از این فروشگاه زنجیره‌ای مرغ دولتی بخرند. در برخی فروشگاه‌های رفاه هم می‌توانید مرغ را به قیمت مصوب و غیرمصوب ببینید. مرغ‌های غیردولتی اغلب به شکل قطعه قطعه شده است که قیمتش هم زیر ۱۴۰ هزار تومان نیست.
۱۸ هزار و ۵۹۰ پروند تخلف
در ابتدای سال جاری به دنبال عدم افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ، قیمت این اقلام در بازار رشد کرد. این رشد در حدی بود که فروشندگان خرد حاضر به عرضه مرغ کامل نبودند. همان زمان به این موضوع پرداختیم. در نهایت ۱۲ اردیبهشت وزارت جهادکشاورزی نرخ جدید مرغ و تخم‌مرغ را اعلام کرد. براساس اعلام وزارت کشاورزی، قیمت مرغ تا ۷۳ هزار تومان و تخم‌مرغ کیلویی تا ۵۶ هزار تومان می‌شود. اما کماکان مرغداران با این نرخ‌ها موافق نبودند و آن را کمتر از قیمت تمام شده اعلام می‌کردند.
بر همین اساس تاکنون شاهد رشد غیر متعارف مرغ و تخم‌مرغ در فروشگاه‌های عرضه‌کننده این محصولات هستیم. رشدی که باعث شده پرونده‌های تخلف زیادی در این زمینه تشکیل شود. مسعود امراللهی، مدیرکل نظارت بر کالا‌های اساسی وزارت جهاد کشاورزی در این باره به سایت اکوایران گفته بود: از ابتدای سال تا پایان اردیبهشت ماه، ۱۸ هزار و ۵۹۰ پروند تخلف مرغ‌فروشان در تعزیرات ثبت شده است. او افزود: ما به فروشندگان اجازه نمی‌دهیم برخلاف قانون و توافقات انجام شده عمل کنند.
اظهارات ضد و نقیض سرپرست وزارت کشاورزی
روز گذشته سید محمد آقامیری سرپرست وزارت جهادکشاورزی می‌گوید که از اول خردادماه هیچ مشکلی در تولید گوشت مرغ نداریم و بازار در روال عادی خود در حال حرکت است. آقامیری می‌افزاید: عده‌ای سوداگر در چهره دلال و خریداران گوشت مرغ در حال تحریک بازار و مرغداران هستند تا مرغ از مرغداری‌ها خارج نشود؛ اما باید توجه داشت که به زودی و تا یک هفته آینده یا هفته‌های آتی به‌طور قطع با مازاد تولید مرغ در کشور مواجه خواهیم بود و ما خود را آماده جمع‌آوری تولید مازاد کرده‌ایم.
او تاکید می‌کند: در خردادماه حداقل ۱۳۰ میلیون جوجه‌ریزی انجام خواهد شد. اما همان زمان هم وی اعلام کرد: برای کاهش قیمت جوجه در بازار و افزایش تولید برنامه‌ریزی شده اگر کسری وجود داشته باشد برای واردات آن اقدام می‌شود. البته آقامیری پیش‌تر هم مرغداران را تهدید کرده بود که اگر طبق خواست دولت مرغ را نفروشند؛ دستور واردات را خواهد داد؛ موضوعی که به آن پرداخته بودیم. سرپرست وزارت جهادکشاورزی در گفتگو با تسنیم علت کسری مرغ در ماه گذشته را به گردن تولیدکنندگان می‌اندازد و وزارت تحت اختیارش را مبرا از شرایط به وجود آمده می‌خواند.
او می‌گوید: در سال گذشته در مقطعی شرکت‌های جوجه‌کشی با توصیه انجمن جوجه یک روزه به مدت ۲ هفته جوجه را از دستگاه‌ها خارج کردند و به همین دلیل کمبود شدیدی در تولید جوجه یک روزه در کشور صورت گرفت. او می‌افزاید: باتوجه به اینکه نیاز استان تهران به‌طور روزانه ۲۰۰ تن مرغ است، اما در ۱۰ روز ابتدای اردیبهشت ماه و روز‌های پایانی فروردین ماه با کمبود تولید مواجه بودیم به‌طوری که روزی با ۲۱۳ تن بازار استان تهران را در حالی مدیریت کردیم که نیازمند هزار و ۲۰۰ تن بودیم و تنها به اندازه یک ششم بازار، مرغ وجود داشت.
آقامیری تاکید می‌کند: در آن مقطع تنها کاری که می‌توانستیم انجام دهیم، بازگرداندن آرامش به بازار مرغ کشور بود و عملا امکان جبران این حجم از کسری مرغ وجود نداشت به همین منظور بخشی از نیاز بازار را در هفته‌های اول اردیبهشت ماه با مرغ منجمد و با جابه‌جا کردن مرغ از سایر استان‌ها تامین کردیم تا از آن شرایط عبور کنیم، اما التهاب آن به هفته‌های بعد منتقل شد.
سخن تولیدکنندگان
درباره وضعیت تولید مرغ در کشور حبیب اسدالله‌نژاد رییس پیشین اتحادیه مرغ گوشتی می‌گوید: ما پیش از این توان تولید یک میلیون تن مرغ را داشتیم، ولی الان تبدیل به واردکننده مرغ از ترکیه شده‌ایم.
او به ایلنا می‌گوید: بعد از اصلاح نظام یارانه‌ای، وزارت کشاورزی پشت در‌های بسته و بدون توجه به نیاز‌های تولیدکنندگان تصمیمات را اخذ می‌کرد، گفت: بی‌توجهی به نیاز‌های تولیدکنندگان از سوی وزارت کشاورزی، انگیزه تولید را از مرغداران گرفت و باعث کمبود مرغ در کشور شد.
اسدالله‌نژاد تاکید می‌کند: ما اکنون اقدام به واردات مرغ گرم از ترکیه می‌کنیم؛ در حالی که ترکیه زیرساخت‌ها و ظرفیت تولیداتش قابل قیاس با ایران نیست. وزارت کشاورزی خبر واردات مرغ گرم از این کشور را رسانه‌ای کرد، اما به این نکته توجه نکرد که این کشور امکان تامین مرغ گرم مورد نیاز ایران به مدت طولانی را ندارد. بازار مرغ مبتنی به ثبت سفارش است و اگر کشور متقاضی خرید مرغ از بازار دیگر است باید حداقل از چند ماه پیش نیازش را ثبت کرده باشد تا بر اساس آن تولید انجام شود.
رییس پیشین اتحادیه مرغ گوشتی ادامه می‌دهد: شاید ترکیه بتواند در یک مقطع زمانی کوتاه ۲۰۰ تا ۴۰۰ تن مرغ مورد نیاز ما را تامین کند، اما اینکه امید داشته باشیم ۴ تا ۵ هزار تن نیاز را در یک پروسه زمانی ۲۰ روزه از این کشور وارد کنیم نه ترکیه این ظرفیت را دارد و نه به لحاظ بهداشتی شدنی است.
چون .ن ... بی اعتبار هست