رویداد۲۴ سعید شمس: این روزها که ایران و افغانستانِ تحت امر طالبان به علت حق‌آبه هیرمند باهم درگیری مرزی دارند، ملا یعقوب که یکی از رهبران موثر طالبان به شمار می‌رود، روی سیبل قرار دارد. ملایعقوب از سال ۲۰۱۶ معاونت رهبری طالبان را بر عهده داشته و ضمناً بعد از به قدرت رسیدن طالبان مسئولیت سرپرستی وزارت دفاع را بر عهده دارد. البته از نظر فکری او را جریان میانه‌روی طالبان می‌دانند.
دلیل اینکه نام ملایعقوب این روزها بر سر زبان‌ها افتاده کلیپی است که از سوی طالبان منتشر شده و ترانه‌ای است ضدایرانی که به همراه تصاویری از رژه طالبان منتشر شده است. در این ترانه آمده است: «انقلاب خونین بزرگی در ایران برپا می‌کنیم - رهبر ما ملا یعقوب ایران را اصلاح می‌کند» و در خلال ترانه چند بار این جمله را تکرار کرده‌اند.
ملایعقوب در سال ۱۹۹۰ میلادی دنیا آمده است. او که محمد یعقوب و آخوند معروف به مولوی محمد یعقوب مجاهد، در سال ۱۹۹۰ متولد شد. او یک پشتون قومی از قبیله هوتک است که بخشی از شاخه بزرگتر غلزایی محسوب می‌شود. ملا یعقوب در حوزه‌های علمیه مختلف کراچی در پاکستان به تحصیلات حوزوی پرداخت و بعد از آن بود که به عرصه سیاست ورود کرد. ملا یعقوب بزرگترین پسر ملا محمد عمر، معروف به ملا عمر، رهبر سابق طالبان است. با این توضیح که پیش از مرگ پدر چندان شناخته نبود و در ساختار طالبان جدی گرفته نمی‌شد. تا اینکه بعد از مرگ ملا محمد عمر به عضویت شورای رهبری طالبان درآمد. حتی در مقطعی شائبه‌ای جدی با این مضمون طرح شد که «ملا یعقوب به جای ملا عمر رهبر طالبان خواهد شد» که این فریضه در نتفه خفه شد و هیچگاه عملی نشد.
یکسال پس از مرگ ملاعمر، ملایعقوب در چارچوب فعالیت به عنوان عضوی از مسئول کمیسیون نظامی توانمندی‌اش را به خوبی نشان داده بود با تشخیص تصمیم گیران آن روز‌های طالبان به عنوان مسئول کمیسیون نظامی در ۱۵ استان از ۳۴ ولایت افغانستان انتخاب و شروع به فعالیت کرد تا بخشی از مسئولیت «نظارت بر تمامی امور نظامی طالبان» را به عهده بگیرد. با این توضیح که او هیچ رغبتی برای دیده شدن در افکار عمومی نداشت و ترجیحش این بود که در خفا فعالیت کند. با این حال در اکتبر ۲۰۲۱ و در جریان بازدید از یک بیمارستان نظامی برای مردم سخنرانی کرد تا از آن روز به بعد بیشتر از قبل در کانون توجه قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید: جمهوری اسلامی چگونه با طالبان برخورد کند؟
بعد از اینکه طالبان در مرداد ماه ۱۴۰۰ بعد از ۲۰ سال به قدرت بازگشتند و قرار شد، این گروه عنان کشور افغانستان را دست بگیرند، ملایعقوب هم برای حضور در سمت حکومتی مدنظر تصمیم گیران طالب قرار گرفت و به عنوان سرپرست وزارت دفاع منصوب شد. با این توضیح که ملایعقوب قبل از اینکه طالبان کابل را به طور تمام و کمال به کنترل خود در بیاورند، ملایعقوب به عنوان یکی از فرماندهان نظامی، در حال خدمت به گروه طالبان بود. البته او در کنار اینکه وزارت دفاع را سرپرستی می‌کرد، هبت‌الله آخوندزاده رهبر فعلی طالبان را به عنوان یکی از معاونین همراهی می‌کرد.
به گزارش رویداد۲۴ ملایعقوب که خوب می‌دانست، مسئولیت وزارت دفاع در حکومت طالبان چقدر مهم و حساس است، در همان اولین روز‌های وزارت تلاش‌هایی زیاد انجام داد تا نیروی نظامی طالبان را سر و سامان بدهد. به همین دلیل او در مصاحبه با گفتن اینکه «در گام نخست برای ایجاد ارتش ۱۱۰ هزار نفری برنامه دارد» عظم جدی اش را برای ادامه راه عیان کرد.
ترور ملایعقوب در بهار سال گذشته اتفاق افتاد. ملایعقوب عضو ارشد شورای مرکزی طالبان در منطقه سپینه شهر پیشاور توسط افراد ناشناس هدف قرار گرفت. این حمله به قدری شدید بود که در ساعت‌های اولیه حتی خبر مرگ ملایعقوب منتشر شد که خیلی زود تکذیب شد.
طالبان بعد از اینکه در قدرت به ثبات رسیدند، بنا را بر شدت دادن به تحرکات دیپلماتیک دادند تا از این طریق در حکومت داری بتوانند به خواسته‌هایشان برسند که در این مسیر ملایعقوب یکی از فعالترین چهره‌ها بود که در راستای اهداف بین المللی طالبان تلاش می‌کرد. به طوریکه خبر دیدارش با محمد بن زاید آل نهیان، رئیس دولت امارات متحده عربی که در قصر "الشاطئ" در شهر اوظبی برگزار شد، بسیار مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت که این دیدار را دیداری مهم می‌دانستند. در همین راستا، خبرگزاری "صدای افغان" به نقل از وزارت دفاع طالبان «دیدار با سران امارات و اتباع افغان مقیم این کشور و تقویت روابط خود با کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس» دلیل اصلی سفر ملایعقوب به امارات عنوان کرده بود.
شناختی که افکار عمومی از طالبان دارند، چیزی جز افراط و تفریط و رفتار‌های رادیکال نیست و عموماً آن را گروهی تروریستی می‌دانستند که حالا شرایط تغییر کرده و بر مسند قدرت قرار گرفته است. با اینحال شاید اقتضای قدرت این است که برخی از سیاست‌های میانه‌رو را تحمیل می‌کند. کمتر کسی تصور می‌کرد که طالبان اصولاً بتواند به دیپلماسی رو بیاورد. ملایعقوب را در فضای سیاسی فردی میانه‌رو می‌دانند. ملایعقوب از حامیان پرشور رهبر سابق طالبان اختر منصور است، در جریان فعالیت و دیدار‌هایی که با هدف هم اندیشی برگزار می‌شوند، ضمن تاکید بر ضرورت میانه روی حتی اعتقاد و اصرار داشت «حل و فصل جنگ در افغانستان از طریق مذاکره محتمل است.» او حتی در یکی از مصاحبه‌هایش تاکید کرده بود: «از افغانستان تهدیدی متوجه جهان نیست.»
یکی از ویژگی‌های بارز و غیرقابل انکار گروه طالبان چیزی جز افراط و تفریط در مسائل مربوط به شریعت و باید‌ها و نباید‌های دینی نیست. به طوریکه همین خصیصه اصلی‌ترین دلیلِ مخالفت جامعه جهانی با این گروه است. با این حال ملایعقوب توجهی به نظرات رادیکال دینی همقطارانش ندارد، بلکه معتقد است «اجرای شریعت باید با هنجار‌های اساسی بین‌المللی همراهی و همخوانی داشته باشد.»