رویداد۲۴ رفت و آمد‌های یک ماه اخیر در حوزه دیپلماسی بخصوص با سفر سلطان عمان و گمانه زنی‌ها درباره احیای برجام و ارتباط ایران و آمریکا موجب گمانه‌های متناقضی شده است.
جاوید قربان اوغلی، دیپلمات سابق، درباره فراز و نشیب‌های یک ماه اخیر میان ایران و آمریکا به «انتخاب» گفت: ماجرا خیلی شفاف و روشن است و پراکندگی ندارد. آمریکا هیچ تمایلی برای احیای برجام ندارد و در اولویتش نیست. این رفت و آمد‌ها نیز به این خاطر است که آمریکایی‌ها هدف اصلی شان را بر روی آزادسازی زندانی‌ها گذاشته اند که برایشان بسیار مهم است. برای بایدن نیز در آستانه انتخابات این موضوع اهمیت دارد.
او افزود: بایدن برای پیروزی خود و دموکرات‌ها نیاز به یک برد در سیاست خارجی دارد که فعلا هیچ بردی نداشته است. از افغانستان با افتضاح بیرون آمدند، اوکراین به یک چالش تبدیل شده است و بنابراین آنچه اولویت اول آمریکاست آزاد کردن زندانی است. چون زندانی‌های فرانسوی‌ها و اتریشی‌ها و بلژیکی‌ها آزاد شده اند. البته آزاد شدن زندانی‌ها مشروط به آزاد سازی پول‌های بلوکه شدن ایران است که تهران به این پول‌ها نیاز دارد. رفت و آمد‌های سیاسی نیز به نظر من درباره همین مسئله است. سلطان عمان هم به غیر از مسائل دو جانبه به عنوان یک میانجی در این زمینه عمل کرده است و تجربه تکراری در این زمینه وجود دارد. به نظر من این میانجی گری‌ها به نتیجه می‌رسد.
وی درباره به ارتباط برجام با آزادسازی زندانی‌ها افزود: این موضوع هیچ ارتباطی با برجام ندارد. آمریکایی‌ها از رئال پولتیک استفاده می‌کنند که می‌گوید باید بر اساس واقع گرایی پیش رفت. مسئله اخلاق و تعهدات هم مهم نیست. آن‌ها می‌بینند که ایران در موضع ضعف است و دنبال امتیازگیری اند. ما در یک دوره بدون اینکه به این نقطه برسیم برجام قابل احیا بود، اما فرصت سوزی کردیم. به دلیل شعار‌های غیرمنطقی که تصور می‌کردند چیزی به دست می‌آید فرصت احیای برجام از دست رفت. آمریکایی‌ها نیز دنبال امتیاز بیشترند. مضاف بر اینکه هرگونه اقدام برای احیای برجام نیازمند مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکاست و اروپایی‌ها تمایلی برای مذاکره با ایران ندارند، زیرا اینقدر فشار افکار عمومی بالاست که حتی ممکن است آن‌ها را به مرحله‌ای برساند که نتوانند پاسخی به جوامع خود بدهند.
بیشتر بخوانید: دیدار رابرت مالی و سفیر ایران در سازمان ملل/ دیپلمات‌ها می‌گویند مبادله زندانی راهگشای مذاکرات است، اما گزینه بالقوه یک توافق موقت است
او ادامه داد: امیرعبداللهیان در اظهاراتی که در حرم امام داشت گفت برجام بزرگترین دستاورد دیپلماتیک برای لغو تحریم هاست! دولتی‌ها هیچگاه با این ادبیات از برجام حرف نمی‌زدند و برجام را یک آبروریزی می‌دانستند، اما الان به این نقطه رسیده اند و دنبال زنده کردن توافق هستند. در شرایطی که آقایان به دنبال دیپلماسی التماسی برای احیای برجام افتاده اند، آمریکایی‌ها حاضر به احیای برجام نیستند.
این دیپلمات سابق با اشاره به رویکرد تازه دولت بایدن گفت: سیاستی که آمریکا در پیش گرفته و اروپایی‌ها را نیز نگران کرده است سیاست توقف در مقابل توقف است. آن‌ها می‌خواهند غنی سازی را متوقف کنند و در مقابل نیز آمریکایی‌ها اقداماتی انجام دهند تا تحریم‌های بیشتر وضع نشود. فریز کردن اقدامات هسته‌ای ایران و فریز کردن تحریم‌های آمریکایی ها، اروپا را نگران کرده است، چون ابتکار عمل را از آن‌ها می‌گیرد و آمریکا کارهایش را جداگانه با ایران پیش می‌برد.
قربان اوغلی تصریح کرد: آمریکایی‌ها اگر بتوانند به هیچ وجه به تعهداتشان عمل نمی‌کنند، کمااینکه افغانستان هم اگر بتواند به تعهدات اش عمل نمی‌کند. اما الان شرایط فرق می‌کند و واسطه‌هایی وجود دارند که مشکل را حل می‌کنند. به نظر من یک معامله‌ای در میان است که ایران بتواند پول هایش را در این شرایط آزاد کنند. البته آن پول هم با دست باز به ایران داده نمی‌شود و مذاکرات سر همین است که این پول‌ها قرار است کجا خرج شود؟ خلف وعده‌هایی که از سوی آمریکا صورت گرفت در زمان آقای خاتمی بود که در مسئله افغانستان رخ داد. ما به صورت عملیاتی به آمریکایی‌ها کمک کردیم که بر طالبان پیروز شوند، منتهی در مقابل این برد بزرگ، جورج بوش ایران را محور شرارت نامید. در زمان آقای رفسنجانی البته زندانیانی در لبنان آزاد شدند، اما تمام تعهدات از سوی آمریکا انجام شد.