رویداد۲۴ لیلا فرهادی: آیت‌الله خامنه‌ای صبح روز یکشنبه از نمایشگاه دستاورد‌های هسته‌ای ایران بازدید کرد و در جمع مسئولان و دانشمندان صنعت هسته‌ای سخنانی ایراد کرد که به زعم فعالان سیاسی و رسانه‌ای داخل کشور، به منزله نزدیک شدن به یک توافق بود. رهبری در این بازدید یک ساعت و نیمه از لزوم همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی در چهارچوب پادمان حرف زد و گفت «توصیه من از ابتدا به مسئولان مختلف صنعت هسته‌ای همین بوده است. البته زیر بار چیزی بیشتر از مقررات پادمانی نروید.»
رهبری ضمن تاکید بر آنچه «حفظ زیرساخت‌های موجود هسته‌ای» خواند، گفته «ممکن است در یک زمینه‌هایی بخواهید توافق‌هایی بکنید؛ توافق اشکالی ندارد، اما زیرساخت‌های صنعت هسته‌ای نباید دست بخورد.»
واکنش رسانه‌های خارجی به سخنان آیت‌الله خامنه‌ای محافظه‌کارانه بود. رسانه‌های غربی و عربی، بخش مربوط به سلاح هسته‌ای را مورد توجه بیشتری قرار داده‌اند. رهبری در بخشی از سخنرانی خود خطاب به غربی‌ها و آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت «ایران اگر می‌خواست سلاح هسته‌ای بسازد، هیچ کس جلودارش نبود.»
آیت‌الله خامنه‌ای گفته «بیست سال است ما چالش هسته‌ای داریم. چرا آنقدر گیر می‌دهند؟ آن‌ها می‌گویند از سلاح هسته‌ای می‌ترسند اما دروغ می‌گویند. می‌دانند ما دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. جامعه اطلاعاتی آمریکا بار‌ها تصریح کرده ایران دنبال تسلیحات هسته‌ای نیست. همین چهار پنج ماه اخیر، در دو مورد اعتراف کردند که هیچ نشانه‌ای از حرکت ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای دیده نمی‌شود. البته ما از ترس آن‌ها نیست [که به سمت ساخت سلاح هسته‌ای نمی‌رویم] عقیده ما این است که سلاح هسته‌ای برای کشتار دسته‌جمعی به کار می‌رود و ما با کشتار دسته جمعی مخالفیم؛ چه اتمی چه شیمیایی. این خلاف دین و خلاف اسلام است. ما بر مبنای عقیده اسلامی دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رویم اما اگر این نبود، جلویش را نمی‌توانستند بگیرند، کما اینکه جلوی پیشرفت‌های هسته‌ای ما را نتوانستند بگیرند و نخواهند توانست که بگیرند. اگر می‌خواستیم سلاح هسته‌ای درست کنیم، می‌کردیم. آن‌ها هم می‌دانند.»
بیشتر بخوانید: مسیر آینده سیاست خارجی ایران چیست؟
رویترز در خبری سخنرانی رهبری در جمع فعالان حوزه هسته‌ای را منتشر کرده و بر عبارت «غرب نمی‌تواند جلوی ساخت سلاح هسته‌ای ایران را بگیرد»، تاکید کرده است. این رسانه از قول رهبری نوشته اگر تهران می‌خواست به سمت ساخت سلاح هسته‌ای برود، غرب نمی‌توانست جلویش را بگیرد. اگر ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای نرفته، به دلیل باور‌های مذهبی بوده وگرنه هیچ کس نمی‌توانست جلویش را بگیرد.
البته رویترز در خبری مجزا، بخش دیگری از صحبت‌های رهبری را هم پوشش داده و به بلااشکال بودن توافق اشاره کرده است. این رسانه در خبر دوم خود که با تاخیر منتشر کرده، اظهارات رهبری درباره توافق احتمالی را به «تایید محافظه‌کارانه» تعبیر کرده است.
این رسانه گفته «تایید محافظه‌کارانه» توافق توسط آیت‌الله خامنه ای، چند روز بعد از تکذیب خبر توافق مقدماتی تهران و واشنگتن برای رفع تحریم‌ها اعلام شده است. سخنان رهبری بالافاصله بر بازار ارز تاثیر گذاشته و قیمت دلار در بازار آزاد به سمت کانال ۴۷ هزار تومان حرکت کرده است.
از سوی دیگر مقامات اسرائیلی هم بلافاصله به این سخنان واکنش نشان داده‌اند. واکنش اسرائیلی‌ها ثابت می‌کند در پشت پرده توافق‌هایی در جریان است. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل روز یکشنبه و بعد از سخنان رهبری به «توافق ایران و آمریکا» اشاره کرده و گفته اسرائیل با این توافق عقب‌نشینی نخواهد کرد. او هشدار داده که «اورشلیم نگران توافق مقدماتی احتمالی بین تهران و واشنگتن است.»
نتانیاهو در تماس تلفنی با آنتونی بلینکن وزیر خارجه اسرائیل که عصر پنجشنبه صورت گرفته بود تاکید کرد که «هیچ سازوکاری با ایران، اسرائیل را متعهد نخواهد کرد و یا با توافق یا بدون توافق، اسرائیل به اقدامات ضروری برای دفاع از خودش ادامه خواهد داد.»
در روز‌های گذشته نشریه اسرائیلی هاآرتص در مورد مفاد توافق احتمالی بین ایران و آمریکا گزارش داده و گفته بود بر اساس این توافق، تهران روند غنی‌سازی اورانیوم در سطح بالا را متوقف خواهد کرد و در مقابل تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران کاهش خواهد یافت. مجتبی توانگر نماینده مجلس هم از «توافق قریب الوقوع» ایران و آمریکا خبر داده که بعد از انجام مذاکراتی در نیویورک حاصل شده بود، اما به دلیل کارشکنی آمریکا و تلاش برای امتیازگیری هسته‌ای از ایران در ازای آزادی دارایی‌های بلوکه شده، متوقف شد.
البته وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه توافق موقت ایالات متحده و ایران در ازای لغو تحریم‌ها را «نادرست و گمراه‌کننده» خوانده بود و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد نیز روز شنبه اعلام کرد: «هیچ توافق موقتی به جایگزینی برجام در دستور کار نیست.» با این وجود، سخنان رهبری و نگرانی اسرائیلی‌ها حاکی از آن است که توافقی در راه است.