رویداد۲۴- یک حقوقدان با تأکید بر اینکه فارغ از مصونیت قانونی محمود صادقی به عنوان نماینده مجلس بازداشت یک شهروند در ساعات خارج از زمان اداری غیرقانونی است. از سویی دیگر حکم جلب در شب، فقط در مورد جرائم خاص مثل قابل اجراست و جرائم دیگر به‌هیچ‌عنوان جلب در ساعات شبانگاهی نباید اجرا شود.
ساعت از 10 شب هم گذشته بود که ضابط قضایی با در دست داشتن حکم جلب، تصمیم به جلب محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی داشت. محمود صادقی اما به‌عنوان یک نماینده مجلس ازنظر قانونی مصونیت دارد و حقوقدان بودن وی عاملی دیگر بود که با اشراف بر مسائل حقوقی، ضابط قضایی را همراهی نکند. هرچند این ماجرا در امیرآباد تهران تا بامداد روز دوشنبه ادامه پیدا کرد، اما صادقی تسلیم این حکم نشد.
اما آیا چنین واکنشی به یک نماینده مجلس از منظر قانونی قابل دفاع است و پشتوانه قانونی دارد؟ ابلاغ این حکم پشتوانه قانونی داشته است یا قوه قضائیه هم باید در مقابل عملکرد خود پاسخگو باشد؟
نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل دادگستری درباره حکم جلب این نماینده مجلس به رویداد۲۴گفت: مسئله محمود صادقی را باید در دو بخش به‌عنوان رسیدگی به اتهام و جریان جلب ایشان بررسی کرد. درباره اتهام وی باید گفت که محمود صادقی به‌عنوان نماینده مجلس ازنظر حقوقی مصونیت دارد و مصونیت او به اصول 84 و 86 قانون اساسی برمی‌گردد. بر اساس این اصول، نماینده مجلس را نمی‌توان به دلیل فعالیت‌های کاری او تحت تعقیب قانونی قرار داد. این اصل بر اساس بررسی کارشناسان حقوقی و تأیید نهایی وارد قانون اساسی شده است و نمی‌توان از آن خارج شد.
احمدی تصریح کرد: همچنین باید به این مورد هم اشاره کرد که بعد از حوادث مجلس ششم و بازداشت لقمانیان نماینده وقت همدان به‌عنوان یک نماینده مجلس، نمایندگان مجلس قانونی را به شورای نگهبان ابلاغ کرد که بعد از تصویب شورای نگهبان، بر اساس این قانون، حتی اگر نماینده‌ای جرمی هم مرتکب شود بر اساس مصونیت نماینده مجلس بودن وی مسئله باید در کمیسیون ناظر بر عملکرد نمایندگان مجلس بررسی شود. بر همین اساس اگر این کمیسیون اتهام را متوجه نماینده دید از طریق ماده 6 و 9 این کمیسیون پیگیری‌های لازم انجام خواهد شد.
این حقوقدان در ادامه گفت: یکی از مسائلی که ممکن است در مورد دلیل تلاش برای جلب این نماینده، باوجود مصونیت قانونی وی مطرح شود، شکایت از وی قبل از نمایندگی در مجلس است. درحالی‌که این مسئله هم به‌هیچ‌عنوان قابل‌پذیرش نیست. حتی اگر اتهام یک نماینده مجلس قبل از نمایندگی وی هم باشد، بر اساس آمر بودن آیین دادرسی کیفری بازهم صادقی ازنظر قوانین شکلی آئین دادرسی کیفری مصون است. حتی اگر فرض بر این باشد که جرمی هم از طرف نماینده مجلس رخ داده است، باید مطابق با قانون لازم‌الاجرا عمل شود که بر این اساس عملکرد دادسرا کاملاً غلط است.
احمدی همچنین با بیان اینکه اگر ماجرای صادقی را خارج از نماینده مجلس بودن وی مورد بررسی قرار دهیم همچنین رفتاری ازنظر قانونی اشتباه است. بر اساس ماده 183 و 190 آیین دادرسی کیفری در مورد شیوه اظهار متهم آمریت وجود دارد و این نکته رعایت نشده است.
وی با بیان مثالی گفت: اگر شکست در جنگ 100 دلیل داشته باشد، یک دلیل نداشتن اسلحه برای شکست در جنگ کافی است. از همین رو ساده‌ترین نمونه خروج از قوانین در این مورد، ساعت جلب صادقی است. اگر چندین دلیل قانونی دیگر هم برای اشتباه در جلب وی وجود داشته باشد، صرفاً همین موضوع که اجراکننده حکم بعد از ساعت اداری و در ساعت 10-11 شب اقدام به تلاش برای جلب کرده است نقض آشکار قانون محسوب می‌شود.
وی با تأکید بر این موضوع که در این مورد دیگر مصونیت قانونی صادقی هم اهمیت ندارد گفت: بازداشت یک شهروند در ساعات خارج از زمان اداری غیرقانونی است. از سویی دیگر حکم جلب در شب، فقط در مورد جرائم خاص مثل قابل اجراست و جرائم دیگر به‌هیچ‌عنوان جلب در ساعات شبانگاهی نباید اجرا شود.
به اعتقاد وی کار دادسرا در این مورد نحوه جلب صادقی کاملاً بی‌جا بوده و فقط ایجاد تنش کرده است . از همین رو ضابط قضایی و دادستانی که این حکم را داده است باید در مقابل عملکرد خود و ایجاد تنش ایجاد شده پاسخگو باشند. اگر فرض کنیم که صادقی یک شهروند عادی بود که بر مسائل حقوقی اشراف نداشت، امکآن‌همراهی کردن وی با ضابط قضایی وجود داشت و این عملکرد برخلاف قانون است.
این حقوقدان با شرح این موضوع که اگر صادقی ساعت 10-11 شب، آن‌هم در شرایطی که روز بعد تعطیل است گفت: جلب متهم برای انتقال وی نزد بازپرس است. در چنین شرایطی نماینده مجلس را به کجا می‌بردند و برای او چه برنامه‌ریزی شده بود، آن‌هم در شب رحلت حضرت محمد(ص) که همه مراتب اداری تعطیل بودند.
وی با تأکید بر اینکه تخلف در پیگیری و اجرای این حکم کاملاً مشهود است گفت: ضابط قضایی و انتظامی هر دو درباره این روش کاری خود باید پاسخگو باشند. بخشی از این خطا هم به پلیس‌هایی برمی‌گردد که ساعت 10 شب برای بازداشت اقدام کرده‌اند. بنابراین تخلف آن‌ها در دادگاه نظامی باید بررسی و پیگیری شود.
احمدی با بیان اینکه پرونده‌های قضایی نوعی شخصیت برای قانون قائل هستند، گفت: هدف یک پرونده قضایی سود بردن جامعه از تنبه مجرم است. نباید از این موضوع ساده عبور کنیم که صادقی در هفته گذشته با ایراد نطقی که کرد در مرکز توجه جامعه قرار گرفت. صادقی در نطق خود از اقتصاد و دارایی سؤال‌هایی مطرح کرد که ریشه آن به قوه قضائیه برمی‌گشت و رفتار و عملکردی که با این نماینده مجلس صورت گرفت، مردم را نسبت به موضوع حساس‌تر کرد و این واکنش مردم منطقی است. نباید توقع داشت که مردم نسبت به عملکردها خنثی باشند و هیچ واکنشی نشان ندهند. متأسفانه برخورد قوه قضائیه با صادقی به‌عنوان یک نماینده مجلس این ذهنیت را در مردم ایجاد می‌کند که این برخورد نوعی تقابل و انتقام‌گیری قوه قضائیه از مجلس بوده است.