رویداد۲۴ به نقل از سایت رسمی حجت الاسلام علم الهدی، امام جمعه مشهد اظهار داشت: از همه شما برادران و خواهران، مردم قدرشناس و انقلابی مشهد مقدس که با این اجتماع عظیم سعی در دفاع از شعائر اسلامی دارید، تشکر می‌کنم. از خدا می‌خواهیم که دعای خیر شهدای مظلوم دفاع از عفاف و حجاب در این سرزمین مقدس، شامل حال همه شما باشد و به برکت دعای این شهدا، پایمردی و ایستادگی شما در مسیر احیای ارزش‌های اسلام مقبول نظر مولایمان حضرت بقیه‌الله (عج) قرار بگیرد.
بی‌حجابی، توطئه خاص انگلیسی‌ها بود
نماینده، ولی فقیه در استان خراسان رضوی گفت: مسئله کشف حجاب، یک توطئه خاص انگلیسی بود که اختصاص به کشور ما و دوران حکومت جائرانه مزدور ناپاکشان رضاخان نداشت. آن‌ها بنای مقابله با حجاب را ذیل راهبرد اسلام‌ستیزی در سرتاسر کشور‌های منطقه اجرا کردند، اما ایستادگی غیورمردان ایرانی و خراسانی بود که باعث شد فقط در این کشور، توطئه خائنانه انگلیس ناپاک به قیمت شهادت ۲ هزار شهید راه حجاب نافرجام بماند.
وی افزود: این طرح در ابتدا توسط آتاتورک در ترکیه به اجرا درآمد؛ آن هم در شرایطی که مردم نیز کوچک‌ترین مقاومتی در برابر آن از خود نشان ندادند و حاکم این کشور که دست‌نشانده تمام‌عیار انگلیسی‌ها بود، این برنامه را با یک موج سازی رسانه‌ای و تبلیغاتی عظیم به‌عنوان طرحی برای ناسیونالیسم ترکی در راستای عرب زدایی به اجرا درآورد و موفق شد تا کشف حجاب را به یک امر قطعی و قانونی تبدیل کند.
علم‌الهدی خاطرنشان کرد: انگلیسی‌ها می‌دانستند رابطه رقابتی میان آتاتورک و رضاخان وجود دارد. به همین دلیل از همین رابطه استفاده کردند و تصویری را در یک روزنامه پرتیراژ خود به چاپ رساندند که در آن، عکس رضاخان و آتاتورک در کنار هم دیده می‌شد درحالی‌که شاه ترکیه نماد روشنفکری و شاه ایران نماد تفکر عقب‌افتاده بود. این کار که یک مانور فرهنگی بود، باعث شد رضاخان نیز به صرافت بیفتد و برای اجرای کشف حجاب اجباری به میدان بیاید.
وی ادامه داد: در شیراز، مرحوم آیت‌الله فال اسیری با جشن‌های کشف حجاب مخالفت کرد و همین باعث شد بازاریان شیراز، دکان‌ها را تعطیل کرده و بازار‌ها را ببندند. همین موضوع در اصفهان و تبریز نیز واقع شد تا به حکومت ثابت شود که مردم ایران برخلاف ترک‌ها، موافق با این طرح نیستند. با وجود این مخالفت سراسری، وضع مشهدالرضا (ع) متفاوت از سایر نقاط کشور بود و این مردم بر پایه روحیه دین‌مدارانه خود، علاوه بر تعطیلی بازار، مخالفت صریح خود را در قالب یک تحصن در حرم مطهر رضوی به نمایش گذاشتند.
امام‌جمعه مشهد تصریح کرد: پیشوای این تحصن مرحوم آیت‌الله حسین قمی از مراجع آن زمان بود که ابتدا برنامه‌ای را به‌صورت تلگراف به دولت مرکزی ارسال کرد، اما وقتی مؤثر واقع نشد، تصمیم گرفت از مشهد به تهران برود و با شخص رضاخان به مذاکره بنشیند. وقتی آیت‌الله قمی با این تصمیم از مشهد به‌طرف تهران حرکت کرد و در باغ سراجالملک حرم عبدالعظیم حسنی اقامت کرد تا روند مذاکرات با دولت رضاخانی را آغاز کند، مردم مشهد شنیدند که شاه دستور بازداشت مرحوم قمی را صادر کرده و قصد اعدام ایشان را دارد. اینجا بود که روند تحصن به‌صورت رسمی شکل گرفت و مشهدی‌ها به همراه علما و بزرگان بازار در مسجد گوهرشاد بست نشستند.
ماجرای دستگیری علامه بهلول و شکل‌گیری قیام گوهرشاد
وی تأکید کرد: هم‌زمان با این قضایا، جریان دیگری هم در سبزوار اتفاق افتاد. در خراسان اولین مقابله‌ای که با کشف حجاب صورت گرفت، در همین شهر بود؛ جایی که مرحوم بهلول منبر می‌رفت و مردم شنیدند که پادشاه افغانستان از ترکیه در مسیر بازگشت است و در این واسطه با همسر بی‌حجاب خود می‌خواهد از شهر سبزوار عبور کنند. اینجا بود که مردم جاده را بستند تا اجازه ندهند این شاه فاسد از شهرشان عبور کند و این حرکت، تحت تأثیر مرحوم بهلول بود. حکومت وقت هم در سرکوب مردم سبزوار اقدام کرد، اما وقتی محاسبه کردند و دیدند سرکوب این جریان برای حکومت خیلی گران تمام خواهد شد، تصمیم گرفتند مسیر حرکت شاه افغانستان را تغییر دهند.
علم‌الهدی با اشاره به ماجرای دستگیری علامه بهلول گفت: با این حال، پس از این حکومت وقت به دنبال تعقیب و دستگیری مرحوم بهلول درآمدند و این عالم فرزانه نیز به مشهد گریخته، خود را به جریان مردمی متحصن در مسجد گوهرشاد رساند. البته بازهم مأموران حکومتی توانستند علامه را ردگیری و دستگیر کنند، اما تا رسیدن خودرو برای انتقال ایشان، قرار شد کشیک‌خانه دربان‌های صحن کهنه در حرم مطهر رضوی، بازداشتگاه موقت مرحوم بهلول باشد. اینجا بود که مرحوم نواب احتشام پدرخانم شهید نواب صفوی وقتی از ماجرا آگاه شد، جمعی از تحصن‌کنندگان را با خود همراه کرد و جمعیت موفق شد علامه را نجات دهد و ایشان را به مسجد گوهرشاد بیاورد.
بیشتربخوانید: روزنامه جمهوری اسلامی خطاب به علم‌الهدی؛ حق‌التولیه‌ای که از موقوفات گوهرشاد به شما می‌رسد چقدر است؟
گوهرشاد، خروش مردم در برابر با بی‌حجابی
وی ابراز کرد: برخی این‌طور ادعا میکنند قیام گوهرشاد از ابتدا به خاطر حجاب نبود. این ادعا نادرست است، زیرا مرحوم نواب احتشام وقتی علامه بهلول را به مسجد گوهرشاد رساند، دست انداخت، کلاه پهلوی خود را از سر برداشت و بر زمین انداخت تا نشان دهد مقابله مردم نه‌فقط با مسئله کلاه پهلوی بلکه قیام در برابر اصل کشف حجاب اجباری است. پس از این هم علامه بهلول با بیان مهیج و مؤثر خود در این ایوان منبر رفت، خطبه‌ای خواند تا مردم نه‌فقط برای آزادکردن مرحوم قمی بلکه برای مقابله با جریان کشف حجاب رضاخان قیام کنند.
عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: کم‌کم مردم از روستا‌های اطراف مشهد خود را به این تحصن رساندند و حتی مرحوم مطهری پدر استاد شهید مرتضی مطهری هم که عالم آن روز فریمان بود، از عموم مردم دعوت کرد تا به مشهد بیایند و به متحصنین بپیوندند. سرانجام کار به جایی رسید که قریب به دو سه هزار نفر جمعیت در ایوان مقصوره، مسجد گوهرشاد و حتی صحن‌ها و رواق‌های مجاور جمع شدند و حتی وقتی رئیس شهربانی وقت در برابر این حرکت، مأمورینی را به حرم فرستاد تا مردم را متفرق کنند، مردم که خشمگین از تحمیل حکم کشف حجاب به نوامیسشان بودند، آن‌ها را از حرم بیرون انداختند تا به حکومت ثابت شود که سرکوب این نهضت در توان شهربانی نیست.
وی ادامه داد: قیام گوهرشاد درحالی با استقبال وسیع مردم مواجه می‌شد که به‌صورت جدی توسط روزنامه‌ها و رسانه‌ها نیز در تحریم تبلیغاتی بود، اما از ۱۵ تا ۲۰ تیر، مردم به‌صورت خودجوش در این باره صحبت می‌کردند و حتی بانوان مشهدی از خانه‌هایشان مسئولیت تأمین غذای متحصنین را برعهده گرفتند تا اینکه سحرگاه ۲۱ تیر، واقعه دردناک و جنایت تاریخی رضاخان ناپاک به دستور ارتش اجرا شد.
رضاخان دستور داد همه را بکشند
علم‌الهدی با بیان اینکه برخلاف ادعای حکومت وقت در قتل‌عام ۸۰۰ نفر از مردم مشهد، اسناد رسمی از شهادت بیش از دو هزار نفر در واقعه گوهرشاد حکایت دارند، تصریح کرد: من خودم با چند نفر از بازماندگان حادثه که موفق به فرار شده بودند، صحبت می‌کردم. همه اذعان داشتند که زمان آغاز حمله و درحالی‌که مسلسل‌های رضاخانی از پشت‌بام، ایوان‌ها و سایهبان‌های حرم به کار افتاده بودند، فریاد‌های مردم و ندای «یا علی (ع)» شهدا حتی در محلات پیرامونی حرم به گوش می‌رسید. حتی گفته‌شده که دژخیمان رضاخانی، قبضه‌های توپ را هم از روی سقف‌ها به سمت گنبد و پشت‌بام نشانه رفتند تا اگر مردم فرار کردند، حتی اگر به پشت‌بام هم رسیدند به قتل برسند.
وی تأکید کرد: رضاخان دستور داده بود همه را بکشند و بنابراین به هرکس که می‌رسیدند، او را به قتل می‌رساندند حتی با این وجود که مردم سلاحی هم در دست نداشتند. پس از این هم خودرو‌های سنگین ارتش به داخل حرم آمدند و هرکس در این جریان بود، چه زخمی و چه مجروح، همه را بار زدند، آن‌ها را به گودال خشت‌مال‌ها رساندند که در انتهای خیابان دانش قرار داشت و همه پیکر‌ها را در گودال دفن کردند. البته بعضی‌ها را هم در باغ خونی و حتی کوهسنگی دفن کردند و همه این جریانات درحالی اتفاق می‌افتاد که طبق گزارش مستند تاریخ، برخی افراد مجروح در این بین بودند که ناله می‌کردند و حرف می‌زدند، اما همان‌ها هم به همراه شهدا، زنده‌به‌گور شدند.
شهدای گوهرشاد، نماد اهمیت ذاتی حجاب
خطیب نماز جمعه مشهد گفت: تا مدت چند سال، همچنان آمار مفقودی‌های این واقعه رضاخانی برای مردم نامعلوم بود و مشهدی‌ها نمی‌دانستند عزیزانشان زنده مانده‌اند یا به شهادت رسیده و زنده‌به‌گور شده‌اند. عزیزان من، برادران و خواهران، همه این مجاهدت‌ها اتفاق افتاد برای اینکه بر سر خواهران بزرگوار ما چادر باقی بماند. دستگاه انگلیس به دنبال اجرای توطئه کشف حجاب اجباری بود تا این ناهنجاری در جامعه ما هم عادی‌سازی شود، اما در مقابل با شهادت مظلومانه کسانی که یا در حرم امام هشتم (ع) به شهادت رسیدند و یا توسط عمال انگلیس زنده‌به‌گور شدند، شرایطی ایجاد شد جریان سازمان‌دهی شده کشف حجاب به‌عنوان یک ناهنجاری در جامعه مطرح شود.
وی بیان کرد: برخی زنان برای ماه‌ها و سال‌ها از خانه بیرون نمی‌آمدند که مبادا به دست پاسبان رضاخانی به آنان تعرض شود و حجاب از سر و صورتشان برداشته شود. به همین دلیل است که بحث امروز ما نه درباره حجاب بلکه درخصوص بی‌حجابی است تا به‌عنوان مسئله امروز عرصه فرهنگ در کشور ما مورد تبیین قرار بگیرد.
حجاب، حافظ حریم خانواده
علم‌الهدی اظهار کرد: حجاب یک جریان فرهنگی و اعتقادی است و هر خانمی که عقاید پاک و کامل داشته باشد، بدیهی است که خود را در برابر مردم نامحرم حفظ و حجابش را رعایت می‌کند. این جای بحث ندارد که حجاب به‌عنوان یک فریضه باید تبلیغ شود، اما بی‌حجابی در شرایط فعلی ابزار دشمن، توطئه استکبار و راهبردی برای کشیدن سفره دین از زیر پای جوان ماست. انگلیس تلاش داشت مسیر نابودی دین را از منزلگاه کشف حجاب آغاز کند، زیرا اگر این جریان از تخریب مساجد یا سوزاندن قرآن کریم آغاز می‌شد، هرگز نمی‌توانست جوان دین‌مدار ما را گرفتار روابط غیراخلاقی و مفاسد و او را از حضور در سنگر‌های مستحکم دفاع از دین و کشور دور کند.
وی با بیان اینکه حجاب، دو خاصیت مهم و کاربردی دارد، افزود: اولاً حجاب است که می‌تواند حریم خانواده را حفظ کند و دوماً به برکت فرهنگ حجاب و عفاف است که جلوی آلودگی نسل جوان به فساد اخلاقی گرفته می‌شود. در حالت کلی، راه بی‌دین کردن و لائیک‌سازی نسل جوان، ترویج بی‌حجابی است و دشمن بی‌حجابی را ابزار خود قرار داده که در برابر آن، مقابله‌ای فراگیر هم از طرف مردم و هم از طرف دستگاه‌های اجرایی ضرورت پیدا می‌کند.
عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: در اثر بی‌حجابی، کانون خانواده آلوده می‌شود، اساس فضیلت و هویت ارزشی خانواده به خطر می‌افتد و راه مراودات غیراخلاقی پیش پای جوان و نسل آینده‌ساز این کشور باز خواهد بود. اینجاست که باید با روشنگری و تحلیل‌های فرهنگی، برای نسل جوان تحصیل‌کرده و دختران روشن‌اندیش ایرانی تبیین کرد چرا حجاب افضل ارزش‌های اعتقادی است، اما به‌موازات این، با بی‌حجابی هم باید مقابله شود، زیرا حجاب، یک ارزش است که فداییان، شهدا و قربانیان مخلص فراوانی داشته و در طول تاریخ، مجاهدان بسیاری برای احیای این فضیلت به میدان آمده و به خاک و خون غلتیده‌اند.
رضا شاه روحت شاد