رویداد۲۴ سه روز پیش مجددا وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که دریافت وجه از اولیای دانش آموزان به هنگام ثبت نام در مدارس دولتی خلاف قانون است. این تاکیدات در حالی است که گزارش‌های میدانی حاکی از دریافت وجه میلیونی برخی مدارس عادی دولتی از اولیاء دانش آموزان به هنگام پیش ثبت نام است.
مادر دانش آموزی که برای پیش ثبت نام فرزندش در دبیرستانی عادی دولتی در منطقه ۴ تهران مراجعه کرده است به ایسنا می گوید: «از آنجا که هنوز برگه‌های هدایت تحصیلی دانش آموزان پایه نهم صادر نشده است، برای پیش ثبت نام فرزندم به صورت حضوری به مدرسه‌ای در منطقه ۴ تهران مراجعه کردم. شخصی که آنجا مسئول پیش ثبت نام بود برگه‌ای که روی آن شماره حساب نوشته بود را به ما ارائه داد و گفت برای ثبت نام در این پایه مجموعا باید سه میلیون تومان پرداخت کنید که یک میلیون تومان آن را همین حالا و در زمان پیش ثبت نام باید به این شماره حساب واریز کنید. وقتی هم اعتراض کردم که اینجا مدرسه عادی و دولتی است و نباید هزینه‌ای دریافت کنید، پاسخش این بود که "شهریه مدرسه است و باید بپردازید."»
اما گویا این تخلف در برخی مدارس عادی و دولتی فقط معطوف به همین منطقه تهران نمی شود «وقتی دیدم شرایط اینگونه هست تصمیم گرفتم مدرسه را تغییر بدهم. مدرسه‌ای در نزدیکی محل سکونت ما هست که گرچه جزو آموزش و پرورش منطقه یک تهران محسوب می شود اما چون به منزل ما نزدیک است، فرزندم را ثبت نام می‌کند. به آنجا هم مراجعه کردیم، آنجا هم اعلام کرد ما در طول سال شهریه‌ای می‌گیریم که باید آن را در طول سال پرداخت کنید و الزامی است اما نیازی نیست در همین ابتدا پرداخت کنید. گفتند سال گذشته این شهریه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است که شاید برای امسال به حدود دو میلیون تومان برسد. چاره‌ای نداشتم تا فرزندم را در همین مدرسه ثبت نام کنم چون دبیرستان دیگری نزدیک محل سکونت ما نبود؛ اما به هر حال حتی اگر اسم این هزینه‌ای که دریافت می‌کنند را کمک‌های مردمی بگذاریم، باز هم نباید والدین را مجبور به پرداخت کنند. فرزند من دانش آموز ممتاز مدرسه است و نمراتش همگی ۲۰ شده است. اگر قرار بود چنین مبالغی را به مدارس پرداخت کنیم در مدرسه عادی و دولتی ثبت نام نمی‌کردیم.»
اولیای دانش آموز دیگری درباره تجربه دریافت کمک‌های مردمی از سوی مدارس عادی دولتی به ایسنا می‌گوید: «اسما می‌گویند کمک‌های مردمی اجباری نیست و والدین می‌توانند داوطلبانه به مدارس کمک کنند درحالی که کادر مدرسه طوری با ما برخورد می کنند که برای حفظ آبرو مجبور می‌شویم هزینه‌ها را هرچند با نارضایتی پرداخت کنیم. برای مثال ارائه کارنامه ترم اول یا میان ترم بچه‌ها به والدین را منوط به تسویه کمک‌های مردمی می کنند. مسئولین در تلویزیون اعلام می کنند این امر خلاف است اما وقتی به من کارنامه نمی‌دهند چه کنم؟. مجبورم مبلغی هرچند کم پرداخت کنم که کارنامه را بگیرم. یعنی کمک‌های مردمی هم زوری شده است، مجبوری پول بدهی چون برخی والدین داوطلبانه پرداخت می کنند و کادر مدرسه ما را در شرایط معذوریت قرار می دهند که برای حفظ آبرو و جلوگیری از بگو و مگو پول را پرداخت کنیم. گاهی هم با صد ترفند و کلک از این شرایط فرار می‌کنم. مثلا من هربار باید به دروغ بگویم کارت بانکی را منزل جا گذاشتم یا هزار مشکل مالی خودم و همسرم را برای کادر مدرسه تعریف کنم تا بلکه دلشان بسوزد و باور کنند پولی ندارم بدهم تا دست از سر من ولی دانش آموز دست بردارند، دلشان بسوزد و پول نگیرند. حتی گاهی فرزندم اصرار می کند برای اینکه جلوی چشم دوستانش من از طرف مدرسه برای عدم پرداخت کمک‌های مردمی بازخواست نشوم، این هزینه را بپردازم.»
این گله‌های والدین در حالی است که به گفته مسئولین وزارت آموزش و پرورش هیچ یک از مدارس عادی و دولتی این اختیار را ندارند که ثبت نام دانش آموزان در مدرسه را منوط به پرداخت هزینه‌ای کنند. اما از سوی دیگر مدارس مختار هستند طبق مصوبه انجمن اولیاء و مربیان ، مبالغی را به عنوان مشارکت مالی برای رفع مسائل مدرسه در طول سال از اولیاء دریافت کنند. در واقع گرچه به زعم مسئولان آموزش و پرورش مشارکت دادن اولیاء در اداره مدرسه «هنر و مهارت مدیریتی» است اما همین امر مجوزی شده تا بعضا مدارس خود را محق بدانند برای دریافت این هزینه‌ها از هر ترفند ناخوشایندی استفاده کرده و به هر طریقی حتی به قیمت از بین بردن عزت نفس والدین و خود دانش‌آموز، مبلغی را از والدین دریافت کنند. این امر می‌تواند با بهانه هزینه چاپ برگه‌های امتحانی دانش‌آموزان تا تعمیر کولر، آبخوری، رنگ آمیزی کلاس‌ها و ... تحت عنوان عدم تامین هزینه مدارس با سرانه پرداختی آموزش و پرورش باشد.
در همین راستا محمد مهدی کاظمی، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت و گو با ایسنا، با تاکید بر اینکه دریافت هزینه از والدین دانش آموز به هنگام ثبت نام در مدارس عادی دولتی جایز نیست، اظهار کرد: فقط مدارس خاص برای فوق برنامه‌های خود می‌توانند از والدین هزینه‌ای دریافت کنند. مدارس عادی دولتی شهریه‌ای ندارند، البته بعد از ثبت نام این مدارس می‌توانند کمک هزینه‌ای دریافت کنند اما منوط کردن ثبت نام به پرداخت هزینه جایز نیست. والدین می توانند تخلفات این چنینی را به بخش ارزیابی عملکرد استان یا منطقه مربوطه اعلام کنند.
سید مجتبی هاشمی رئیس ستاد مرکزی ثبت نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایسنا نیز درباره مدارس عادی دولتی که به هنگام ثبت نام از والدین هزینه دریافت می کنند، اظهار کرد: مقررات گذاری ما در این زمینه روشن است و هیچ کسی نگفته است که مدارس حق دارند در زمان ثبت نام از والدین پول دریافت کنند. در قانون اساسی هم این امر آمده و سیاست آموزش و پرورش به هیچ وجه اخذ مبلغ به هنگام ثبت نام نیست.
وی در عین حال تصریح کرد: درباره اخذ مشارکت‌های مردمی از سوی مدرسه، عرضمان این است که استفاده از وجود اولیاء یکی از نقاط قوت واحد آموزش مدرسه محسوب می شود. این استفاده نیز انواع مختلف دارد. روش‌های مختلفی برای جلب مشارکت اولیاء وجود دارد که یکی از آنها بحث مشارکت مالی است. برخی مدارس به قدری شفاف از ظرفیت مشارکت اولیاء استفاده می کنند که هم مدرسه رضایت دارد و هم اولیاء این رضایت را دارند چراکه می دانند نفع این عمل را فرزند آنها می بیند.
هاشمی ادامه داد: ما در مدرسه پنج رکن داریم که مدیر تنها رکن انتصابی است و چهار رکن دیگر مدرسه ارکان مشارکتی هستند. یکی از این ارکان انجمن اولیاء است. نظام اداری کشور به حدی از ارتقاء و به رشد رسیده که می‌گوید اولیاء باید انجمن داشته باشند و بر مدرسه نظارت کنند، حتی منتخبین آنها می‌توانند جلسه‌ای با وزیر آموزش و پرورش داشته باشند. نظام اداری ما این را پذیرفته است و مدیران ما باید از این موقعیت بهتر استفاده کنند.
رئیس ستاد مرکزی ثبت نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش معتقد است که استفاده از ظرفیت اولیاء برای جلب کمک‌های مالی یک هنر است.
وی افزود: این یک هنر مدیریتی است که بتوانیم از ظرفیت‌های قانونی مدرسه طوری استفاده کنیم که هم رضایت ذی‌نفع را داشته باشیم و هم مسائل مدرسه حل شود. بالاخره مدیران مدارس ما با چالشهای جدی در اداره مدرسه اعم از نیازهای مالی، خدمات دهی و امکانات و... مواجه هستد. توقعات مردم باید توسط مدیر مدرسه پاسخ داده شود. دولت تا جایی که بتواند حمایت می کند و این حمایت را در حال حاضر هم انجام می‌دهد، اما از این حمایت به بعد را به ماحصل مشارکت اولیاء و مدیر مدرسه سپرده‌اند.
هاشمی با بیان اینکه جلب مشارکت مالی از اولیاء نباید در زمان ثبت نام باشد، تاکید کرد: کار ثبت نام باید با مقررات قانونی پیش رود و مدارس نباید از اولیاء پول دریافت کنند ولی در طول سال تحصیلی مدرسه می توانند با هنر مدیریتی مسائل خود را از طریق انجمن اولیاء پیش ببرند. بالغ بر ۹۰ درصد مدارس ما از این ظرفیت استفاده می‌کنند. اینکه جلب مشارکت مالی از اولیاء به سمت اجبار پیش رود هنر نیست.
رئیس ستاد مرکزی ثبت نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این سوال که با مدارسی که به هنگام ثبت نام اولیاء را مجبور به پرداخت هزینه می کنند چه برخوردی می شود؟، توضیح داد: ما دایره نظارتی در این راستا داریم. مدارس را بازدید می کنیم و مسائل مختلف را در شاخص‌هایی که تعریف شده است، ارزیابی می کنیم. این بازدیدها به کار مدرسه انسجام می‌دهد. باید طوری این مساله را تبیین کنیم که ثبت نام به عنوان اتفاقی قانونی، به شکلی رخ دهد که اولیاء ملزم به هیچ پرداختی نشوند اما مشارکت مالی اولیاء که مد نظر مدیریت مدرسه است، از طرف انجمن اولیاء و در طول سال تحصیلی رخ دهد.
وی در پاسخ به این سوال که بالاخره مدارس دولتی هستند و اولیاء دوست ندارند هزینه‌ای به مدرسه دولتی پرداخت کنند، اگر در طول سال تحصیلی هم اولیاء تمایلی به پرداخت این هزینه‌ها نداشتند تکلیف چیست؟، گفت: مقررات انجمن سخت گیرانه نیست. انجمن باید ظرفیت و نیازهای مدرسه و نیازهای اولیاء را با توجه به متفاوت بودن فرهنگ‌ها و نیازهای بومی در نظر بگیرد، قانونی را تعیین کند. این امر مدرسه به مدرسه متفاوت است. اما کار به این شکل هم مدیریت نمی شود که انجمن یک مدرسه تصمیمی بگیرد و بعد ۱۰۰ درصد هم آن را انجام دهند. بسیاری از انجمن مدارس و خود مدارس نیازهای اولیایی را پوشش می‌دهند که توان فراهم کردن نیازهای ادامه تحصیل دانش آموزان را ندارند. معمولا در سطح مدارس این حمایت‌ها اتفاق می‌افتد.
هاشمی در پایان سخنان خود تاکید کرد: کلیه ستادهای ثبت نام مناطق موظف به ایجاد یک فضای مناسب برای ارتباط با مردم هستند. ستادهای ثبت نام منطقه به صورت محلی اطلاع رسانی می‌کند. در سطح کشور نیز اگر مساله‌ای به این صورت بود، والدین می توانند شکایت خود در سایت آموزش و پرورش به نشانی my.medu.ir ثبت کنند. یک فرصت هفت روزه برای خود قائل شده‌ایم و ظرف هفت روز باید مساله ثبت شده توسط والدین بررسی و به استان یا منطقه ارجاع داده شود. طی این هفت روز مساله یابی شده و پاسخ داده می شود.