رویداد۲۴-قابل انتظار بود که روزنامه ها
واکنش‌های متفاوتی نسبت به ماجرای تصویب تمدید تحریم های ایران داشته
باشند. اختصاص بخش‌های مفصل خبر صدا و سیما به این ماجرا و حتی مزه
پرانی‌های کارشناس هواشناسی در بخش خبری ساعت 14 روزگذشته همگی جامعه را
مشتاق کرده بود تا واکنش جناح و رسانه‌های مختلف به این ماجرا را جویا
شوند.
حسین شریعتمداری، هم در ستون یادداشت روز کیهان
در بند اول نوشته خود پیشنهاد عوض شدن ناخدای کشته‌ای هسته‌ای ایران را
می‌دهد و می‌آورد: «با عرض پوزش همراه با خسته نباشید به تیم مذاکره‌کننده
هسته‌ای باید گفت کشتی هسته‌ای کشورمان در امواج پرتلاطم نیرنگ‌ها به
ناخدای دیگری نیاز دارد که دشمن‌شناس و موج‌آشنا باشد... و دراینباره
گفتنی‌هایی هست.»
سردبیر
روزنامه کیهان با خطاب قرار دادن مسئولان دولت ادامه می‌دهد «اشاره به
آنهمه اغراق و بزرگنمایی درباره برجام و اینهمه ناسزا و درشت‌گویی که نثار
منتقدان شده است برای گلایه نیست بلکه وقتی آن اغراق‌ها و این ناسزاها را
کنار هم گذاشته و با نتیجه امروز برجام مقایسه کنیم، به این نتیجه قطعی
می‌رسیم که دولت محترم در هر دو مورد با اشتباه فاحشی روبرو بوده است - با
این توضیح که از دست‌داده‌های برجام را دستاورد تلقی کرده و هشدار منتقدان
دلسوز را، به حساب دشمنی با دولت نوشته است!»
شریعتمداری
ادامه می‌دهد:«از سوی دیگر و از آنجا که هر دو مورد یاد شده نه فقط یک بار
و دو بار و سه بار، بلکه به فراوانی تکرار شده‌اند، بدیهی است که نمی‌توان
و نباید آن را فقط در حد و اندازه یک خطای معمولی ارزیابی کرد، و باید
پذیرفت که دولت محترم در چالش هسته‌ای به بیراهه رفته است و این مسیر نیاز
جدی به تجدیدنظر اساسی و بنیادین دارد و البته این پرسش نیز به طور جدی در
میان است که آیا دست‌اندرکاران کنونی که در سلامت آنان تردیدی نیست، توان
حرکت در مسیر بعدی را دارند؟»
روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم جاويد قربان اوغلي مديركل پيشين وزارت امور خارجه می‌نویسد:
«مصوبه روز پنجشنبه مجلس سناي امريكا ... به يقين تاثيرات مهمي در فضاي
جهاني نسبت به ايران و به خصوص در رابطه با مساله برجام و اجراي آن خواهد
داشت.»
وی
ادامه می‌دهد: «آيا تمديد قانون تحريم‌هاي ايران به مدت ١٠ سال، نقض صريح
برجام محسوب مي‌شود؟» و پاسخ می‌دهد:« در برجام تصريح شده است كه اتحاديه
اروپا و امريكا بايد تمامي تلاش‌هاي‌شان را براي عدم تصويب تحريم‌هاي جديد
عليه ايران انجام دهند. اگر ما به متن توافق هسته‌اي رجوع كنيم، اين سخن
الزاما به معناي جلوگيري از عدم تصويب تحريم‌هاي جديد نيست و شايد از اين
منظر، با اندكي مماشات بتوان گفت نمي‌توان تمديد قانون تحريم‌هاي ايران را
نقض صريح برجام تلقي كرد ولي در فضاي موجود، برداشت عموم از اين مساله، نقض
برجام و ايجاد يك خلل در روند اجرايي شدن توافق هسته‌اي است.»
وی
ادامه می‌دهد: «ما بايد منتظر واكنش‌هاي آنها نسبت به اين مساله باشيم اما
نبايد ترديد كنيم كه هرگونه ايجاد مانع و بروز اخلال در روند اجراي برجام،
براي اروپايي‌ها خوشايند نيست و نارضايتي آنها را به همراه خواهد داشت. پس
مي‌توان تمديد قانون تحريم‌هاي ايران را يك گام در شكاف ميان اروپا و
امريكا درباره برجام دانست كه پس از پيروزي ترامپ در انتخابات
رياست‌جمهوري، اين شكاف بروز يافته و عيان شده است.»
قربان
اوغلی ادامه می‌دهد: «هرچند اين لايحه تمديد شده اما امكان اجراي آن چگونه
است؟» و پاسخ می‌دهد: «ما در دوره هشت ساله دولت اصلاحات شاهد بوديم كه
شركت‌هاي متعدد و متنوع اروپايي و آسيايي از شرق دور به ايران آمدند و در
حوزه نفت و گاز ايران، بيش از ٢٠ ميليون دلار سرمايه‌گذاري كردند و مشكلي
هم براي آنها پيش نيامد. عدم حضور آنها در بازارهاي ايران در سال‌هاي پس از
دولت اصلاحات و به عبارتي يك دهه گذشته، ريشه در مساله ديگري دارد. با اين
وجود، اگر ايران صبوري كند، اين مساله را مي‌توان استمرار داد و مي‌توان
مجددا شاهد حضور و تجربه شركت‌هاي اروپايي و آسيايي باشيم»
این
دیپلمات کشورمان در نهایت می‌نویسد: «افراد غيرمسوول مي‌توانند زبان تند
را در پيش بگيرند و با انتقاد از امريكا، به استقبال اقدام كنگره بروند اما
تسري دادن اين كار به مسوولان چندان به صواب نيست. در پايان، اقدام اخير
كنگره اتفاق ناخوشايندي بود و بهانه خوبي را به دلواپسان داخلي خواهد داد
تا در زمان باقيمانده به انتخابات رياست‌جمهوري، به رييس‌جمهور و دولت او
بتازند. با اين حال، ما بايد به اين مساله، نگاه ملي داشته باشيم.»
روزنامه شرق
اما در گزارش خود آورده است: «یک مقام ارشد کاخ سفید که نامش فاش نشده به
پایگاه خبری هیل گفته که اوباما این طرح را امضا خواهد کرد. به گفته این
مقام آگاه «دولت آمریکا معتقد است این اقدام کنگره، توافق هسته‌ای با
ایران را نقض نمی‌کند، بنابراین شرایط لازم را برای به‌امضارسیدن از سوی
رئیس‌جمهور دارد.»
همین
روزنامه در ادامه گزارش خود آورده است: این در حالیست که بهرام قاسمی،
سخنگو وزارت امور خارجه کشورمان دراینباره اعلام کرده است: «مصوبه اخیر
مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران مخالف برجام و
تعهدات آمریکا در حقوق بین‌الملل مبنی بر مداخله‌نکردن در روابط داخلی و
بین‌المللی سایر کشورهاست. براساس اصول اولیه حاکم بر روابط بین‌الملل،
دولت آمریکا مسئول اجرای تعهدات بین‌المللی آن کشور است و تحولات سیاسی
داخل آمریکا و ارتباطات میان قوای مقننه و مجریه آن کشور نمی‌تواند توجیهی
برای اهمال یا استنکاف از اجرای تعهدات بین‌المللی آن کشور محسوب شود.»
روزنامه وطن امروز
اما یک قدم جلوتر رفته و در یادداشتی در صفحه اول خود از شش اشتباه روحانی
سخن گفته و می‌نویسد: «وحانی با دل بستن به وعده‌های وزیر خارجه آمریکا
مبنی بر آزادی تمام دارایی‌های توقیف‌شده ایران و رفع تحریم‌ها ظرف 3 ماه
پس از آغاز مذاکرات، عملاً در دام فریب استراتژیک آمریکایی‌ها گرفتار شد.
روحانی با اشتباه محاسباتی و سهل‌اندیشی در اعتماد به آمریکا، بدون ستانده
از طرف‌های مقابل، تمام مزیت‌های رقابتی ایران را پای جمع‌بندی مذاکرات و
توافقی تعجیلی ریخت و بدتر از آن، با عجله و شتاب غیرمنطقی به اجرای تعهدات
ایران در برجام مبادرت ورزید. روحانی با خارج کردن مواد غنی‌سازی شده،
برچیدن چند هزار سانتریفیوژ، تعطیلی فردو و اراک، عدم اخذ تضمین لازم و
مطمئن و همچنین عدم تناظر اقدامات طرفین، عملاً هیچ قدرت چانه‌زنی در مقابل
آمریکا در دستان ایران باقی نگذاشت. روحانی حداقل تا هشت و نیم سال آینده و
عادی شدن پرونده ایران، عملاً دست آمریکایی‌ها را برای هرگونه اقدامی باز
گذاشته و ایران از هیچ مستمسکی برخوردار نیست.»
روزنامه جوان سرمقاله خود را به حسن رشوند
سپرده و وی در آن نوشته است: «امروز كه رفتار امريكايي‌ها را پس از 20سال
از تصويب قانون «داماتو» بررسي و مرور مي‌كنيم و شرايط امروز و دولت مستقر
تدبير و اميد را با دولت كارگزاراني و فرآيندي كه در مذاكرات هسته‌اي
نهايتاً توافق برجام رقم خورد مي‌سنجيم، به درستي مي‌بينيم آنچه در آن مقطع
اتفاق افتاد و خوش‌بيني‌هايي كه دولت كارگزاران در سال‌هاي 1368 تا 1374
به امريكا داشتند و تصور مي‌كردند با مذاكره و كنار آمدن با كدخدا
مي‌توانند مشكل كشور را حل كنند، امروز نيز در قضيه توافق هسته‌اي و برجام و
خوش‌بيني به امريكا و پايبندي آنها به تعهدات در برجام يك‌بار ديگر درست
از جايي ضربه خورديم كه قبلاً آن را تجربه كرده بوديم.»
روزنامه جمهوری اسلامی
اما در ستونی در صفحه پایین خود تیتر زده است: «علیرغم تخلف آمریکا برجام
پابرجاست» این روزنامه در ادامه می‌آورد: «نکته مهم این است که برجام از
ابتدا به عنوان توافق جمهوری اسلامی ایران با 1+5 مطرح بوده و یک توافق
طرفینی بین ایران و آمریکا ارزیابی نمی‌شود که فقط با نقض یا عدم اجرای طرف
آمریکائی استحکام آن خدشه‌دار شود بلکه به خاطر وجود سایر طرف‌ها و به
ویژه وجود قطعنامه شورای امنیت در این زمینه ابعاد دیگری را هم در بر
می‌گیرد.»
جمهوری
اسلامی اضافه می‌کند: «درصورت اجرائی و عملیاتی شدن مصوبه اخیر کنگره
آمریکا این حرکت دقیقاً به منزله نقض برجام توسط آمریکا ارزیابی شده و
پیامدهای خاص خود را به همراه خواهد داشت. این اقدام آمریکا قطعاً بدون
واکنش نخواهد ماند و جمهوری اسلامی ایران ابزارهای مناسبی را در اختیار
دارد و دست به اقدامات تلافی جویانه علیه آمریکا خواهد زد. مقامات واشنگتن
می‌دانند که مراتب پایبندی ایران به برجام به تایید تمامی طرف‌های ذینفع و
حتی رئیس‌جمهور آمریکا هم رسیده و هرگونه تخطی آمریکا در این مقوله بیش از
هر چیز به زیان آمریکا تمام خواهد شد. »
این
روزنامه در نهایت می‌آورد: «وجه به این نکته لازم است که بدعهدی آمریکا
هرگز به معنی منتفی شدن برجام نیست. زیرا دولت آمریکا فقط یک عضو از مجموع
1+5 می‌باشد و سایر اعضاء این مجموعه به برجام پای بند هستند. در این ماجرا
در عمل بار دیگر روشن شد که آمریکا قابل اعتماد نیست ولی تخلف آمریکا
نمی‌تواند برجام را به شکست بکشاند.»
روزنامه آرمان
نیز در یادداشتی به قلم فریدون مجلسی به تصمیم سنای آمریکا واکنش نشان
داده و می‌آورد: «قانون داماتو مربوط به پيش از تحميل جهانى تحريم‌های
مرتبط با فعاليت‌هاى هسته‌‌اى ايران به استناد قطعنامه‌هاى شوراى امنيت
سازمان ملل متحد مشهور به كاغذ پاره است. با اين حال تمديد محدوديت
سرمايه‌گذارى در صنعت نفت ايران را مى‌توان مغاير روح توافقنامه برجام بر
پايه برد- برد و امتيازى به سود تبليغات ايران هراسانه دلواپسان آمريكايى و
لابى‌هاى ثروتمند عربستان و اسرائيل و برخى اقدامات تحريك‌آميز به سود
پروژه ايران‌هراسى، از سوى محافل دلواپس داخلى دانست.»
مجلسی
ادامه می‌دهد: «لابى عربستان و اسرائيل گرچه خوشبختانه حتى با بسيج
دلواپسان آمريكايى نتوانست مانع توافق نهايى برجام شود، اما تسليم هم نشد،
خصوصا آنكه شعارها و تحريكات دلواپسان مخالف برجام خوراك تبليغاتى كافى
براى تنش‌آفرينى و كمك به ايران‌هراسى فراهم كرد. طرف برجام فقط آمريكا
نيست. ايران بدون آمريكا هم می‌تواند به حيات خود ادامه دهد و بيش از پيش
به جبهه‌اى كه جايگزين بلوك شرق شده است نزديك و وابسته شود كه نه خیلی به
سود ايران است و نه به سود غرب.»
فریدون
مجلسی در نهایت می‌نویسد: «تا زمانى كه دلواپسان، دلواپس توسعه و پيشرقت و
اقتدار و رفاه ملى نباشند، و قهرمانى را در شعار بيابند و تا زمانى كه
كشور را در شرايط التهاب نگاه دارند، چگونه مى‌توان از بيگانه انتظار داشت
خود و سرمايه‌اش رادر جامعه‌اى شعار زده و متلاطم ايمن ببيند. ايران‌هراسى
ابزار اصلى تهاجم خصمانه به ايران است و دست كم نبايد از داخل تحريك و
تغذيه شود.»
*فرارو