رویداد۲۴ سیدحسین موسویان استاد دانشگاه پرینستون و دیپلمات ارشد سابق با موضوع «بازدارندگی» در نشست سالیانه «فرماندهی استراتژیک آمریکا» درایالت نبراسکای آمریکا سخنرانی کرده است. این فرماندهی مسئولیت اموری همچون بازدارندگی استراتژیک، عملیات اتمی، جنگ‌های بین المللی وتهدیدات موشکی آمریکا را بر عهده دارد.
در این نشست دو روزه، ۷۰۰ نفر از ژنرال‌ها وافسران نظامی، مقامات سیاسی، امنیتی، آکادمیک و رسانه‌ای آمریکا و حدود ۳۰ مقام نظامی و سیاسی از ۱۴ کشورجهان شرکت کرده بودند. «جیم پیلن» فرماندارایالت نبراسکا و «ژنرال آنتونی کاتن» فرمانده کل ستاد «فرماندهی استراتژیک آمریکا» از جمله سخنرانان افتتاحیه و «دان بین» نماینده کنگره آمریکا و «ویلیام مک تورن بری» نماینده سابق کنگره از دیگر سخنرانان این نشست دو روزه بوده‌اند.
حسین موسویان «دیدگاه متقابل ایران و آمریکا در مورد تهدیدات و بازدارندگی» را تبیین کرد و ابراز امیدواری کرد که این دیدگاه به بازنگری دراستراتژی خاورمیانه‌ای آمریکا کمک کند. او سال‌های ۱۸۵۶ تا ۱۹۵۳ را سال‌های خوب رابطه ایران و آمریکا و خواند و گفته در این حدود یکصد سال روابط دوستانه و استراتژیک، جوانان اصلاح‌طلب ایران تحت تاثیر ارزش‌های آمریکا در مورد دموکراسی و حاکمیت قانون اساسی قرارگرفتند. یک آمریکایی با نام «مورگان شوستر» درسال ۱۹۱۹ اصلاح نظام مالی ایران را به‌عهده داشت. درآن ایام آمریکا درمقابل تلاش‌های انگلیس و روسیه برای سلطه بر ایران ایستاد و از استقلال و حاکمیت ملی ایران دفاع کرد. یک آمریکایی دیگر بنام «هاوارد باسکرویل» اهل نبراسکا و فارغ التحصیل دانشگاه پرینستون، برای تدریس به ایران رفت و درجنبش مشروطه‌خواهی و مبارزات علیه دیکتاتوری دوشادوش مردم ایران جنگید و جان باخت.
موسویان به تغییر روابط دو کشور اشاره کرد و گفت: درسال ۱۹۵۳، ۀمریکا و انگلیس برای استمرار سلطه انگلیس برنفت ایران، علیه حکومت مردمی دکترمحمد مصدق کودتا کردند؛ شاه دیکتاتوررا برقدرت نشاندند و آمریکا درجهت اهدافش برای مقابله با شوروی، به مدت ۲۵ سال بطور غیرمستقیم بر ایران سلطه یافت.
این دیپلمات ارشد سابق دوران بعد از جنگ جهانی دوم و شکل‌گیری نظم نوین جهانی با رهبری آمریکا را دوران دخالت آمریکا بر ۸۰ درصد بحران‌های جهانی خواند و گفت: از سال ۱۹۴۶ تا سال ۲۰۰۰، حداقل در ۸۱ انتخابات درکشور‌های دیگر دخالت کرد ودردوران جنگ سرد، برای تغییر رژیم در ۷۰ کشورعملیات انجام داد.
او افزود: اگرآمریکا این سیاست‌های جاه طلبانه را اتخاذ نمی‌کرد و ازجمله درعملیات کودتا درایران مداخله نمی‌کرد و همان سیاست یکصد سال قبل دردفاع از حاکمیت و استقلال ایران را ادامه می‌داد، امروز دوکشور روابط حسنه و استراتژیک داشتند. اکثرآمریکایی‌ها واقعیت تاریخی کودتا درایران را به‌یاد ندارند، اما انقلاب ۱۹۷۹ ایران و گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی درایران را خوب به‌یاد دارند. منتهی فراموش می‌کنند که انقلاب درایران بخاطر دیکتاتوری شاه و سلطه آمریکا بر ایران رخ داد. سیزده روز بعد از ورود شاه به آمریکا، تظاهرکنندگان درتهران به سفارت آمریکا حمله کردند و ۵۲ دیپلمات آمریکایی را به گروگان گرفتند.
موسویان قرارداد ۱۹۸۱ الجزایر بین ایران و آمریکا را به طور بالقوه دارای پتانسیل ایجاد روابطی جدید بین دو کشور خواند و افزود: در ۱۹ ژانویه ۱۹۸۱، ایران وآمریکا قرارداد الجزایر را امضاء کردند که به‌موجب آن توافق شد ایران گروگان‌های آمریکایی را آزاد کند و آمریکا هم مستقیم یا غیرمستقیم، نظامی یا غیرنظامی درایران مداخله نکند، اموال ایران را آزاد کند و تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند. درحقیقت قرارداد ۱۹۸۱ بین ایران و الجزایر میتوانست بنیان یک روابط جدیدی بین ایران و آمریکا باشد تا دوکشور روابطی نو برپایه احترام متقابل وعدم مداخله و منافع مشترک داشته باشند. منتهی به محض آزادی گروگان‌های آمریکایی، واشینگتن قرارداد الجزایر را نقض کرد وایرانی‌ها هم متوجه شدند که به امضاء آمریکا نمیتوان اعتماد کرد.
استاد دانشگاه پرینسون، حمایت آمریکا از صدام در جنگ عراق را دلیل دیگر تیرگی روابط بین ایران وآمریکا خواند و گفت: روزنامه واشینگتن پست در گزارشی فاش کرد که در دوران جنگ عراق علیه ایران، دولت‌های ریگان و بوش مواد سمی شیمیایی و بیولوژیک دراختیار صدام قراردادند. روزنامه نیویورک‌تایمز هم فاش کرد که ۶۰ افسرآمریکایی محرمانه اطلاعات برنامه‌های عملیاتی و تحرکات نیرو‌های ایرانی را دراختیار صدام قرار می‌دادند.
موسویان تجاوز عراق به ایران و حمایت قدرت‌های جهانی از متجاوز، را زمینه‌ساز سه تحول درروند انقلاب اسلامی خواند و گفت: نخست روند نظامی‌گری درانقلاب سیاسی-اجتماعی ایران پدیدارشد، دوم استراتژی ایران به سمت کسب توان بازدارندگی و تقویت توان نظامی چرخش کرد که اکنون شاهد توانمندی‌های موشکی و پهبادی و هسته‌ای ایران هستیم و در نهایت به منظور سازماندهی ومدیریت نیرو‌های مردمی داوطلب در جنگ، یک ارتش جدید به نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درایران ایجاد شد.
او گفت آمریکا باید دو درس مهم از این تاریخ بگیرد، اول اینکه اگر با کودتای ۱۹۵۳، دموکراسی درایران را قربانی نمی‌کرد، انقلاب ۱۹۷۹ درایران رخ نمی‌داد و دو کشور میتوانستند روابط حسنه واستراتژیک یکصد سال ما قبل را ادامه دهند؛ در ثانی اگرآمریکا به تعهداتش درقالب قرارداد الجزایر عمل می‌کرد، از تجاوز صدام به خاک ایران و به‌کارگیری سلاح‌های شیمیایی حمایت نمی‌کرد؛ دوکشور میتوانستند روابط دوستانه گذشته را احیاء کنند و ما امروز شاهد یک خاورمیانه متفاوت بودیم.
موسویان در بخش دیگری از سخنرانی خود به موضوع هسته‌ای ایران اشاره کرد. لازم به ذکر است که حسین موسویان در جریان مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی در دولت محمد خاتمی یکی از اعضای اصلی تیم مذاکره کننده ایران بود.
او گفت: آمریکا درسال ۱۹۵۷ و درقالب برنامه «اتم برای صلح» برای مقابله باشوروی دردوران جنگ سرد، بنیان یک ایران هسته‌ای پایه‌ریزی کرد. اولین راکتور هسته‌ای را درسال ۱۹۶۷ درتهران ایجاد و پیشنهاد کرد که ایران تا سال ۱۹۹۴ بیست نیروگاه هسته‌ای از آمریکا خریداری کند. سازمان سیا به رئیس جمهور آمریکا هشدارداد که ایران تا سال ۱۹۸۴ به بمب هسته‌ای دست خواهد یافت. با این وجود جرالد فورد رئیس جمهوروقت آمریکا درسال ۱۹۷۵ دستور حمایت از توانمندی کامل هسته‌ای ایران را صادرکرد، چون ایران را متحد خود میدانست.
موسویان افزود: بعد ازانقلاب، ایران تصمیم گرفت که برنامه‌های هسته‌ای شاه را کنار بگذارد، اما آمریکا سیاست "بهره مندی صفرتکنولوژی هسته ای" درمورد ایران را اتخاذ و همراه با اروپا تمام همکاری‌های هسته‌ای با ایران را لغوکردند. سایرکشور‌ها نیز تحت فشارآمریکا، همکاری‌های هسته‌ای با ایران را قطع کردند. این باعث شد که ایران بسمت خودکفایی هسته‌ای برود. درسال ۲۰۰۲ ایران به توانمندی غنی سازی برای تولید سوخت هسته‌ای دست یافت و آمریکا مجبور شد سیاست خود درمورد ایران را از "بهره مندی صفر هسته ای" به "عدم غنی سازی" تغییر دهد.
موسویان به مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی دراکتبر ۲۰۰۳ اشاره کرد که خود عضو تیم مذاکره کننده اصلی آن بود. او گفت در جریان این مذاکرات، بخاطر مخالفت آمریکا با حق غنی سازی ایران، این مذاکرات شکست خورد. دراین دوران درسال ۲۰۰۵ که من هم عضو تیم هسته‌ای بودم، ایران پیشنهادات سازنده‌ای داد که آمریکا رد کرد. اما توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ براساس اصول همان پیشنهادات صورت گرفت. آمریکا و قدرت‌های جهانی بعد از سال ۲۰۰۵، تحریم‌ها را افزایش دادند. ایران هم درپاسخ، توانمندی هسته‌ای خود را تا سطحی افزایش داد که" زمان گریز هسته ای" ایران به ۲-۳ ماه رسید.
او به خرابکاری آمریکا و اسرائیل در برنامه هسته‌ای ایران و حملات سایبری موسوم به ویروس استاکس نت به تاسیسات هسته‌ای ایران اشاره کرد و آن را زمینه ساز تبدیل شدن ایران به یکی از قدرت‌های سایبری جهان خواند. موسویان گفت: در سال ۲۰۱۰، آمریکا باهمکاری اسرائیل عملیات حملات سایبری علیه تاسیسات هسته‌ای ایران را آغاز کردند و بعد از آن هم خرابکاری‌های متعددی درتاسیاست هسته‌ای ایران رخ داد و دانشمندان هسته‌ای متعددی درایران ترورشدند. ایران هم درمقابل، اقدام به کسب توانمندی سایبری کرد تا جائیکه امروز، ایران درمیان ۱۰ قدرت سایبری جهان است. دفتراطلاعات ملی آمریکا درگزارش سال ۲۰۲۳، توانمندی سایبری ایران را از تهدیدات مهم آمریکا و متحدینش دانسته است. این هم یک نمونه دیگرازعمل وعکس العمل درامر بازدارندگی است.
این دیپلمات برجسته سابق ایرانی برجام را حاوی سه نکته مهم از جمله جامعیت در مکانیزم‌های بازرسی، محدودیت در مورد ظرفیت و سطح غنی سازی و آب سنگین و همچنین افزایش زمان گریز هسته‌ای ایران از دو سه ماه به یک سال خواند و گفت: با این حال آمریکا بازهم زیر این توافق زد درحالیکه ایران بطور کامل آن را اجرا کرد... ترامپ ژنرال محبوب ایرانی، قاسم سلیمانی را به قتل رساند وایران هم درپاسخ، پایگاه نظامی آمریکا درعراق را با موشک مورد حمله قرارداد. این حادثه اولین حمله به یک پایگاه نظامی آمریکا درخاورمیانه بود. خروج آمریکا از برجام باعث کاهش زمان گریز هسته‌ای ایران از یکسال به حدود ده روز شده است.
به گفته موسویان با خروج ترامپ از برجام، تحریم‌ها و ترور‌های اسرائیل نتوانسته مانع پیشرفت‌های هسته‌ای ایران شود، روابط خارجی ایران به سمت بلوک شرق بویژه روسیه و چین چرخش کرده، ایران مراحل عضویت در پیمان شانگ‌های را نهایی کرد و پیوستن به گروه کشور‌های بریکس را دنبال کرده و پهباد به روسیه صادر کرده است.
این در حالی است که اگر آمریکا متعهد به برجام میماند، ایران میتوانست درروابط خارجی خود حداقل بالانس درروابط با بلوک شرق و غرب را حفظ نموده ضمن اینکه ایران و آمریکا هم میتوانستند درمورد موضوعات منطقه گفتگو داشته باشند.
موسویان خطاب به سیاست مداران آمریکایی سه توصیه کرده و گفته: نخست برجام را احیاء کنید، چون اکنون هم ایران برای احیاء برجام آماده است منتهی معلوم نیست که این وضعیت برای همیشه ادامه یابد. احیاء برجام معتبرترین تضمین صلح آمیز ماندن برنامه هسته‌ای ایران است. دیگر اینکه موضوع عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای وکشتارجمعی را با نیت خوب دنبال کنید و استاندارد دوگانه را کنار بگذارد، چون همه میدانند که درخاورمیانه این تنها اسرائیل است که بمب هسته‌ای دارد، اما آمریکا دراین مورد یک کلمه حرف نمیزند. سوم اینکه سیاست خاورمیانه‌ای خود را اصلاح کنید. اساس مشکل بین ایران و آمریکا درمورد منطقه است و نه موضوع هسته ای. آمریکا از طریق اقدامات اقتصادی و سیاسی و نظامی با تمام توان درجهت انزوای منطقه‌ای ایران تلاش کرده ومتقابلا ایران هم درمقابل نقش ومنافع آمریکا درمنطقه ایستاده است.
این دیپلمات سابق ایرانی ادامه روند دشمنی میان ایران و آمریکا را موجب وارد شدن خسارت بیشتر بر سیاست و اقتصاد آمریکا خوانده و گفته سیاست آمریکا درخاورمیانه و خلیج فارس شکست خورده است و چین بعنوان برنده خاورمیانه ظهورمیکند، چون پکن منابع خود را درجنگ و تحریم و مداخله درکشور‌های دیگر به هدر نداده و ظرفیت خود را صرف توسعه همکاری‌های اقتصادی نموده است.
او در پایان هفت توصیه به استراتژیست‌های آمریکایی برای اصلاح سیاست‌های خاورمیانه ایشان کرده است. به گفته موسویان آمریکا باید بجای تحریم و صدورتسلیحات ونظامی کردن منطقه خاورمیانه، برهمکاری‌های اقتصادی و تکنولوژیک تمرکز کند، به سیاست‌های خطرناک مداخله و جنگ وتغییررژیم درکشور‌ها خاتمه دهد، روابط دوستانه با همه کشور‌ها برقرار کند، روابط مردم با مردم همچون توریسم و همکاری‌های آکادمیک، فرهنگی و اجتماعی را گسترش دهد، از ایجاد یک سیستم همکاری و امنیت جمعی بین هشت کشورخلیج فارس حمایت کند، از خاورمیانه عاری از سلاح‌های کشتارجمعی بطورجدی حمایت کند و برای خاتمه دادن به ۴۰ سال خصومت آمریکا با ایران، یک گفتگوی جامع و فراگیر با تهران برقرار کنید و بدنبال روابطی براساس احترام متقابل، عدم مداخله و منافع مشترک باشید، زیرا لیست موضوعات مورد منافع مشترک بین ایران وآمریکا طولانی است.