رویداد۲۴ فائزه مومنی: ماسال، شهر کوچکی در شمال غرب رشت، مرکز استان گیلان است. ییلاق‌های این منطقه با آب و هوایی پاک و بی‌نظیر، فضایی بکر و مه‌آلود، آرامش وصف‌نشدنی، آبشارهای بلند و مراتع سرسبز بی‌انتها، فرصت قدم زدن روی ابرها را در اختیار شما می‌گذارند. هر سال، مسافران بسیاری برای گذراندن یک تعطیلات آرام و به‌دور از شلوغی شهر، به ییلاقات ماسال پناه می‌آورند؛ منطقه‌ای که بدون شک، بخشی از بهشت در ایران و یک تابلوی نقاشی سورئالیستی است. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با ییلاقات ماسال، بهترین فصل سفر به این منطقه، جاذبه‌های گردشگری و امکانات آن آشنا کنیم.
شهر ماسال در ۶۰ کیلومتری شهر تالش و ۵۵ کیلومتری رشت، مرکز استان گیلان قرار دارد. این شهر تا تهران، حدود ۳۸۰ کیلومتر فاصله دارد و برای رسیدن به آن باید حدود پنج ساعت رانندگی کنید. ماسال، پس از رودبار، دومین شهر مرتفع استان گیلان است. پس از عبور از شهر ماسال از طریق یک جاده پرپیچ‌و‌خم که از میان شهر می‌گذرد، به ییلاقات ماسال می‌رسید که در هر یک از آن‌ها، دنیایی از شگفتی وجود دارد.
ماسال، سرزمین آبشارهای بلند، جنگل‌ها و رودخانه‌های پر آب است و برخی افراد، ییلاق‌های آن را با کلبه‌های رنگارنگ کج ایستاده روی تپه‌ها می‌شناسند. دو رودخانه خالکایی و رود مرغک، مهم‌ترین رودهای ماسال هستند. خالکایی از قله مرتفع و ۳,۱۵۰ متری شاه معلم سرچشمه می‌گیرد و پس از طی کردن ۴۰ کیلومتر، از داخل شهر می‌گذرد. یک پارک ساحلی نیز در کنار رودخانه خالکایی قرار دارد که مکانی محبوب برای گذران وقت است. مردم شهر ماسال، بسیار مهربان و مهمان‌نواز هستند. زبان اهالی ماسال، تالشی است و بیشتر آن‌ها به حرفه کشاورزی و دامداری مشغول هستند.
برای رسیدن به ییلاقات ماسال، باید از طریق جاده قزوین - رشت به‌سمت رشت حرکت کنید. قبل از اینکه به رشت برسید (حدود ۲۰ کیلومتری)، به‌سمت جاده فومن بروید تا پس از عبور از فومن و سپس صومعه‌سرا به روستای کلیدبَر برسید.
بیشتر بخوانید:
مسیر را به‌سمت روستای طاهرگوراب ادامه دهید و سپس به‌سمت ماسال بروید. پس از ورود به ماسال، از بلوار بلندی عبور می‌کنید و درست از همان جاده، ییلاقات ماسال آغاز می‌شود. پس از حدود یک ساعت رانندگی در این جاده به بام سبز ماسال می‌رسید و تا جایی که چشم کار می‌کند، سرسبزی می‌بینید.
ییلاق اولسبلنگاه، بی‌شک زیباترین ییلاق ماسال است. این ییلاق در ارتفاع ۱,۴۹۰ متری از سطح دریا و ۲۷ کیلومتری شمال غرب شهر ماسال قرار دارد و بر فراز آن، می‌توان کل شهر ماسال و تالش را زیر پای خود دید. آب‌وهوای این ییلاق به‌حدی خوب است که بومیان نیز برای گذراندن روزهای گرم تابستان به آنجا می‌روند. نام این ییلاق از دو بخش «اولَس» و «بِلَنگاه» به‌معنای «محل روییدن درخت ممرز» تشکیل شده است. درخت ممرز، اولس یا «شَرَم» بین ۱۵ تا ۲۵ متر رشد می‌کند و در جنگل‌های هیرکانی دیده می‌شود. این درخت تنها در ارتفاعات بالای ۶۰۰ متر در کنار درختان راش و بلوط دیده می‌شود. برگ‌های درخت ممرز در پاییز زرد می‌شوند و در نیمه دوم زمستان می‌ریزند.
به گزارش رویداد۲۴ ییلاق اولسبلنگاه، جزو مناطق محافظت‌شده است و ساخت‌وساز در این منطقه تنها با مصالح چوبی امکان‌پذیر است؛ به همین دلیل این ییلاق، کلبه‌های چوبی، سقف‌های حلبی رنگی و بافت قدیمی خود را حفظ کرده است. از امکانات این ییلاق می‌توان به قصابی و دکه‌های کوچکی اشاره کرد که گوشت تازه، نان، تخم‌مرغ، خوراکی‌ها و محصولاتی مانند شیر، کره و پنیر محلی را به شما عرضه می‌کنند.
آبی که در خانه‌های ییلاق اولسبلنگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از چشمه‌های روستا گرفته شده و در تانکرهای آب ذخیره می‌شود. برق روستا نیز از موتور برق تامین می‌شود؛ اما بهتر است بدانید که این موتور برق از ساعت ۱۲ شب به بعد خاموش می‌شود. سرویس‌بهداشتی نیز در این منطقه در خارج از کلبه‌ها قرار گرفته است و برای استفاده از آن باید مسافتی را طی کنید.
ییلاق سوچاله، معروف‌ترین ییلاقات ماسال پس از اولسبلنگاه است. این ییلاق با خانه‌های رنگارنگ دو طبقه‌ای شناخته می‌شود که در زمان غروب آفتاب، منظره‌ای فوق‌العاده برای تماشا و عکاسی را به تصویر می‌کشند. ییلاق سوچاله در ۲۵ کیلومتری جنوب ماسال و در فاصله ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. سوچاله در زبان محلی به‌معنای مکانی است که گیاه گلپر و خنجری در آن می‌روید.
تماشای مناظر بکر و جادویی ییلاق سوچاله و فضای مه‌آلودی که تمام دره را در یک لحظه می‌پوشاند، تجربه‌ای است که هر فردی باید حداقل یک بار آن را در عمر خود کسب کند. در سفر به این ییلاق، قدم زدن در عصرگاه را به‌هیچ‌وجه فراموش نکنید؛ زمانی که سوچاله در زیباترین شکل خود، تکه‌ای از بهشت را جلوی چشمان شما خواهد گذاشت.
ییلاق تلارگاه، یکی از زیباترین ییلاقات ماسال است که با وجود چشم‌اندازهایی بی‌بدیل از جنگل، دره، مه و ابر، بیننده را متحیر خواهد کرد. دسترسی به اینترنت در این ییلاق میسر نیست؛ اما نگران نباشید، دشت‌های سرسبز و زمردین ییلاق تلارگاه به‌قدری زیبا است که شما می‌توانید چند روز را به دور از دنیای اینترنت و گوشی در آن سپری کنید.
فضای اطراف ییلاق خندیله پشت در احاطه کوه‌های بلندی است که چشم‌اندازی وصف‌نشدنی به این ییلاق اهدا کرده‌اند. در سفر به این ییلاق، حتی در فصل تابستان نیز باید به لباس‌های گرم و وسایل گرمایشی مجهز باشید؛ زیرا ییلاق خندیله پشت، یک منطقه کوهستانی است و آب و هوایی بسیار سرد دارد.
ییلاق اسپی دشت، یکی از ییلاقات محبوب در میان گردشگران در ماسال است. تصویر این ییلاق با اسب‌هایی که در طبیعت در حال دویدن هستند، گره خورده است. پدیده اقیانوس ابر را به‌سادگی می‌توان در ییلاق اسپی دشت مشاهده کرد. پدیده اقیانوس ابر به حالتی گفته می‌شود که ابرهای زیادی در دره‌های مرتفع به هم می‌پیوندند و اقیانوس ابری را تشکیل می‌دهند که شما به دلیل قرارگیری در ارتفاعی بالاتر از آن یا هم‌راستا با آن، شاهد مناظری رویایی خواهید بود.
ییلاق شنبه راه، یک ییلاق سرسبز در کنار کوه در ماسال است که اهالی آن به دامپروری مشغول هستند. امکان اقامت در کلبه‌های چوبی در این ییلاق برای گردشگران فراهم است و شما می‌توانید یک شب به‌یادماندنی را در این منطقه بکر و روستایی سپری کنید.
ییلاق واشیار در کوه‌های سرسبز ماسال و در بخش شاندرمن واقع شده است و یکی از مشهورترین مکان‌های دیدنی آن، یک آبشار است. آبشار واشیار با عمق یک متر، مکانی مناسب برای گذراندن یک روز گرم تابستانی است. در سفر به این منطقه حتما لباس و کفش مناسب و اضافه به همراه داشته باشید.
در ماسال، ییلاق‌های کوچک‌تری همچون شالما، نسا، خریدول، سیاهدول، گامیشیان، گنذر و لیپا نیز وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را به کمک مردم بومی پیدا کنید و از طبیعت بکر و دست‌نخورده آن‌ها نیز لذت ببرید.
رودخانه خالکایی، یکی دیگر از جاذبه‌هایی است که در مسیر ییلاقات ماسال با آن روبه‌رو خواهید شد؛ رودخانه‌ای که تا نیمه مسیر در جاده، همراه شما است. در جاده، همچنین آلاچیق‌ها و دکه‌های بین راهی را خواهید دید که شما را به یک فنجان چای ذغالی، یک کاسه آش یا یک بلال کبابی مهمان می‌کنند.
غار آویشو از جاذبه‌های طبیعی و جاهای دیدنی ماسال است که در ۴۰ کیلومتری جنوب غربی شاندرمن و در منطقه‌ای به همین نام قرار دارد. در ماسال بیش از ۱۷ غار بزرگ و کوچک وجود دارد که بزرگ‌ترین آن‌ها آویشو نام دارد که در ارتفاع ۱۳۰۰ متری از سطح دریا و بین مناطق «تائی بنه»، «انده چو» و «خماسون» در بستر درهای کم آب جای گرفته است.
آبیشوی، آویشو، آویشوی از نام‌های مختلف این غار است که به زبان تالشی است و به معنی محل فرورفتن آب است. گفته می‌شود این غار نام خودر از چشمه‌ای که در نزدیکی آن قرار دارد، گرفته است.
داستان معروف شدن غار آویشو از آنجا شروع می‌شود که سال‌های پیش افراد بومی این منطقه این غار را کشف می‌کنند و چه کسی می‌داند، شاید این آویشو بود که دیگر دلش می‌خواست زیبایی‌هایش را به رخ طبیعت بکشد و همه را برای تماشای شگفتی‌هایش دعوت کند. سن این غار به میلیون‌ها سال پیش می‌رسد و زمین‌شناسان می‌گویند از عمر آن ۷۵ میلیون سال می‌گذرد. این غار در مجاورت سنگ‌های دگرگونی کمپلکس شاندرمن که بقایای دگرگون شده از پوسته اقیانوسی «پالئوتتیس» به شمار می‌روند جای گرفته است و همین بر زیبایی آن می‌افزاید. اين غار آهکی که از لحاظ زمين شناختی جزو اشکال کار دستی در سنگ‌های کربناته به شمار می‌رود در اثر عملکرد آب‌های جاری روی اين سنگ‌ها در مدت زمان بسيار طولانی شکل گرفته است.
ارتفاع دهانه اصلی از سطح دریا: ۱,۴۶۰ متر
تعداد دهانه غار: ۱ دهانه
ارتفاع دهانه غار: حدود ۱۹ متر
عرض دهانه غار: حدود ۱۴ متر
طول غار: ۷۴۰ متر
عمق غار: ۱۵۰ متر
جانداران داخل غار: دو گونه متفاوت از خفاش، حلزون، پشه، آبدزدک
تاکنون غارنوردان و کوه نوردان، حدود دو هزار متر از ژرفای شگفت‌انگیز این غارشگفت‌انگیز را پیمایش و کشف کرده‌اند. این غار در سال ۱۳۸۹ با شماره ثبتی ۹۰ در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به ثبت رسید.
آویشو غاری آهکی و آبی است که در آن هفت چشمه و جریان آب رودخانه‌ای وجود دارد. به‌گونه‌ای که از ابتدا تا انتهای غار جریان آب دیده می‌شود و دارای ۹ حلقه چاه اصلی و یک حلقه چاه فرعی است. در این غار تا چشم کار می‌کند، اشکال متنوع آهکی منحصربه‌فرد خواهید دید. این اشکال در نتیجه حل شدن سنگ‌های آهکی در آب ایجاد شده‌اند.
قندیل‌ها از جمله دیدنی‌های این غار هستند که به‌صورت ستون‌هایی یا از سقف آویزان‌اند یا در کف قرار دارند و در مورد شکل‌گیری این قندیل‌ها که در واقع رسوبات آهکی هستند، جالبه بدانیدکه اکثر غارها در صخره‌های آهکی و گچی شکل می‌گیرند و این صخره‌ها دارای کربنات کلسیم‌اند و اسید می‌تواند آن‌ها را به‌راحتی در خود حل کند. در هنگام بارندگی، قطرات باران دی اکسید کربن موجود در هوا را جذب می‌کنند و موجب اسید شدن آب می‌شوند که می‌تواند سنگ های آهکی را در خود حل کند. بنابراین وقتی آب آهک دار، قطره قطره از سقف غار می‌چکد و بخار می‌شود رسوبات آهکی آن باقی می‌ماند و تشکیل این قندیل‌های تماشایی را می‌دهد.
قلعه کول که به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی ماسال شناخته می‌شود، در شهرستان ماسال، در روستای قلعه کول (روستای تاس کوه) قرار دارد و روی تپه‌ای طبیعی با ارتفاع ۳۰ تا ۳۵ متر از سطح زمین واقع شده است. با قدمتی که به سده‌های دوم و سوم هجری قمری بازمی‌گردد، از این قلعه امروزه تنها بقایایی به‌جا مانده است. این اثر در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۰۷۰۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. دسترسی به قلعه کول از طریق جاده آسفالته ماسال به کیشه خانی میسر است.
منطقه باستانی اسبه ریسه در نزدیکی روستای اسبه ریسه، در شهرستان ماسال قرار دارد و قدمت آن به هزاره پیش از میلاد بازمی‌گردد. در این منطقه فضاهای معماری با اتاقهای مسکونی و بقایای دیوارهای دفاعی شناسایی شده‌اند که برخی مصالح به‌کار رفته در آن‌ها شامل ملات گل، سنگ‌های رودخانه‌ای و سنگ‌های زاویه‌دار می‌شود. همچنین تنها گورستان منطقه گیلان با استودان‌هایی افقی و طاق‌باز در این محوطه قرار دارد که متشکل از بقایای ۲۸ گوردخمه (استودان) از دوران هخامنشیان است. علاوه بر این، با حفاری‌های باستان‌شناسان قطعاتی مانند لوازم نساجی، کاسه، خمره و کوزه‌های سفالی در این ناحیه کشف شده‌اند. این اثر در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶، با شماره ثبت ۲۱۵۳۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه از جاهای دیدنی ماسال به شمار می‌رود.
محوطه شهرگاه ماسوله خونی در روستای ماسوله خونی، در بخش مرکزی شهرستان ماسال، در استان گیلان قرار دارد. قدمت این محوطه باستانی به هزاره اول قبل از میلاد بازمی‌گردد. با توجه به ارزش تاریخی، محوطه شهرگاه در ردیف دیدنی های ماسال قرار دارد و در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶، با شماره ثبت ۲۰۴۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پارک ساحلی ماسال در مجاورت رودخانه خالکایی قرار دارد و از مراکز تفریحی و جاذبه های گردشگری ماسال به شمار می‌رود. از امکانات رفاهی پارک می‌توان به فضای سبز، آلاچیق، مبلمان شهری و سرویس بهداشتی اشاره کرد. همچنین برای تفریح کودکان وسایل
پارک جنگلی ریزه مندان با وسعتی بیش از ۲۰۰ هکتار از جاذبه‌های طبیعی و جاهای دیدنی ماسال محسوب می‌شود. این پارک با داشتن امکانات اسکان مسافران و سکوهایی که برای برپایی چادر مسافرتی تعبیه شده، محل مناسبی برای پیک‌نیک‌های خانوادگی و دوستانه، تفریح و استراحت است.