وزیر امور خارجه و رئیس دفتر رئیس جمهور ایران که به داووس سوئیس سفر کرده‌اند، روز چهارشنبه با شرکت در میزگردی، به بحث در مورد دوران پسابرجام پرداختند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهور ایران روز چهارشنبه در میزگردی تحت عنوان «گام بعدی برای ایران و جهان» در مجمع جهانی اقتصاد در داووس شرکت کردند.
در ابتدای این نشست نهاوندیان گفت: «تصور می‌کنیم که شکوفایی اقتصاد باید با امنیت و مقابله با افراط‌گرایی و خشونت پیش رود. به همین منظور ما باید شغل ایجاد کنیم و برای توسعه منطقه هزینه کنیم.»
رئیس دفتر رئیس‌جمهور ادامه داد: «رشد تولید ناخالص ملی ایران چه در سال 2016 و چه سال‌‌های پس از آن بالاتر از متوسط رشد جهانی و حداقل 5% خواهد بود.»
وی افزود: «محیط کسب و کار اقتصادی در ایران ارتقا پیدا کرده است و این نشان دهنده تعهد دولت کنونی بر ارتقا وضعیت محیط کسب و کار است.»
نهاوندیان ادامه داد: «زمانی که دولت جدید روی کار آمد، رشد اقتصادی ما منفی 6.8 درصد بود. با وجود تحریم‌ها ما توانستیم از رشد منفی به رشد مثبت برسیم و سال گذشته این رشد به 3درصد رسید. همزمان نرخ تورم از بیش از 35% به 13% کاهش پیدا کرده است. این نشانگر نگرش و جهت‌گیری اقتصادی دولت کنونی ایران است.»
وی همچنین گفت رویکرد دولت کنونی ایران در پیش گرفتن سیاست‌های برد-برد است و این چیزی است که «ما در اقتصاد هم دنبال می‌کنیم.»
در ادامه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران گفت: «پیام جهانی این است که دیپلماسی کار می‌کند که این پیام بسیار خوبی است که باید همه از آن واقعا خرسندی باشیم. دیپلماسی نیازمند صبر است و نیازمند آن است که تلاش برای فشار آوردن و تحمیل کردن کنار گذاشته شود و با تلاش برای مذاکره و رسیدن به راهکارهای مورد قبول دوجانبه جایگزین شود.»
وی افزود: «آنچه در طول دو سال، دو سال و نیم گذشته انجام دادیم، این بود که تلاش کنیم تا ببینیم که چطور می‌شود به بهترین نحو به اهداف خود برسیم، بدون آنکه الزاما به منافع، اهداف و نگرانی‌های شرکای مذاکره‌کننده خود آسیب زده باشیم. این چیزی است که ما نهایتا به آن نائل شدیم.»
ظریف ادامه داد: «البته توافقی که به دست آوردیم، کامل نیست، هیچ توافقی کامل نیست. اما این توافق خواسته‌های ما را تأمین می‌کند، این که تحریم‌ها برداشته شوند و در عین حال به حق ما برای داشتن انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز احترام گذاشته شود.»
وزیر امور خارجه افزود: «برنامه هسته‌ای ما همواره صلح‌آمیز بوده است، اما آنچه الان می‌خواهیم انجام دهیم این است که شفافیت بیشتری داشته باشیم تا جامعه بین‌المللی آنچه را که ما خودمان می‌دانیم، یعنی صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را متوجه شود.»
وی ادامه داد: «برنامه هسته‌ای ما همواره صلح‌آمیز بوده است، اما آنچه الان می‌خواهیم انجام دهیم این است که شفافیت بیشتری داشته باشیم تا جامعه بین‌المللی آنچه را که ما خودمان می‌دانیم، یعنی صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را متوجه شود.»
ظریف افزود: «در عین حال رفع تحریم‌ها فرصتی را برای ما فراهم می‌کند که از لحاظ اقتصادی چه در سطح منطقه‌ای و چه در سطح جهانی تعامل داشته باشیم. تصور می‌کنم که این پیام خوبی برای همه است. بنابراین، توافق چه از لحاظ سیاسی و چه از لحاظ اقتصادی یک وضعیت برد-برد و یک پیروزی برای همه است.»
وزیر خارجه همچنین گفت: «پیام منطقه‌ای توافق هم این است که وقتی اختلافی که رفع آن غیر ممکن به نظر می‌رسید، ممکن شده است، آن هم بین دو کشوری چون ایران و ایالات متحده که برای دستکم 37 سال با یکدیگر تخاصم داشته‌اند، پس هیچ مانعی برای حل اختلافات منطقه‌ای میان کشورهایی که یکدیگر را برادر و خواهر خطاب می‌کنند و با دین مشترک، تاریخ مشترک، فرهنگ مشترک و ارزش‌های مشترک به هم مرتبط شده‌اند، وجود ندارد.»
وی افزود: «همین امر این امکان را فراهم کرده است که همه با هم با جدی‌ترین چالشی که منطقه با آن روبروست، یعنی چالش افراط‌گرایی مواجه شوند. چالش افراط‌گرایی، تهدیدی برای تک تک کشورهاست و چالشی نیست که بتوان آن را در یک منطقه جغرافیایی مهار کرد.»
ظریف ادامه داد: «این چالش حتی در منطقه ما هم محدود نمی‌ماند و به دیگر نقاط جهان هم کشیده می‌شود، نشانه‌های آن را می‌توان در سن برناردینو، پاریس، مسکو، سیدنی یا کانادا یا هر شهر دیگری که روز نقشه پیدا کنید، مشاهده کرد و دید که افراط‌گرایی تا آنجا گسترش یافته و نفوذ کرده است.»
وزیر امور خارجه افزود: «افراط‌گرایی تهدیدی برای تک تک ما در منطقه است. زمانی که ما توانسته‌ایم مسئله دشواری مانند پرونده هسته‌ای ایران که برخی آن را غیر قابل حل می‌دانستند و چنین اختلافات مبنایی‌ای در آن وجود داشت حل کنیم، چرا نتوانیم اختلافات کوچکی را که در منطقه وجود دارد، برطرف کنیم.»
وی ادامه داد: «برای من مایه تأسف است که برخی از همسایگان ما این توافق را به چشم یک تهدید دیدند و مایه تأسف است که واکنش برخی همسایگان ما به مذاکرات مسئله هسته‌ای و دستاوردهای ما این بود که تلاش کردند تا آن را از بین ببرند، تا آن را ناکام بگذارند و الان هم تلاش می‌کنند که در منطقه یک بحران به راه بیاندازند. من دلیل این کار را نمی‌فهمم.»
ظریف سپس گفت: «تصور می‌کنم که ما باید به دنبال برطرف کردن سوءتفاهم‌ها باشیم و برای رسیدن به آینده‌ای بهتر تلاش کنیم. به نظرم این پیامی است که توافق هسته‌ای باید داشته باشد.»
برنامه موشکی ما دفاعی و خارج از برجام است
ظریف سپس در پاسخ به سوالی در مورد برنامه موشکی، گفت: «در طول دو سال و نیم گذشته نشان دادیم که ایران (نسبت به مسیر دیپلماسی) جدی است. ما در طول 6 ماه گذشته نشان دادیم که تعهداتی را که می‌دهیم، اجرایی می‌کنیم در حالی که کسی انتظار نداشت ما این کار را ظرف 6 ماه به انجام برسانیم و تصور می‌کردند که تعهدات ما تا آوریل یا می اجرایی شوند.»
وی افزود: «روز شنبه آژانس تائید کرد که ایران تک تک تعهدات خود در برجام را انجام داده است. اما رسیدن به یک تفاهم، به این معنی نیست که یک طرف دست بکشد یا تسلیم شود. برنامه دفاعی ایران خارج از مولفه‌های این توافق است. بودجه نظامی ایران به اندازه بخش کوچکی از هزینه‌های نظامی است که برخی از دوستان ما در منطقه انجام می‌دهند.»
وزیر امور خارجه ادامه داد: «بودجه دفاعی ما به خصوص هزینه‌های که به طور مشخص روی سخت‌افزار نظامی انجام می‌شود، کمتر از یک دهم هزینه‌ای است که عربستان سعودی برای سخت افزارهای نظامی انجام می‌دهد.»
وی افزود: «برای من عجیب است که ایالات متحده از برنامه موشکی ایران که دفاعی هم هست ابراز نگرانی می‌کند. این برنامه هیچ‌یک از قوانین کنونی بین‌المللی را نقض نکرده است. شاید زمانی که قطعنامه 1929 شورای امنیت اجرایی بود، کسانی می‌توانستند استدلال کنند، اما اکنون که قطعنامه 2231 اجرایی است، کسی دیگر نمی‌تواند ادعا کند که برنامه دفاعی و موشکی ایران چیزی را نقض کرده است.»
ظریف ادامه داد: «بودجه دفاعی ما بخش کوچکی از هزینه‌ای است که برخی از همسایگان به مراتب کوچک‌تر ما انجام می‌دهند. درک نمی‌کنم که مسئله کجاست. البته خوب قطعا در ایالات متحده نمایندگانی بودند که از ابتدا مخالف این توافق بودند و تلاش کردند تا مانع آن شوند و متأسفانه از طریق پول‌هایی که از منطقه ما می‌رفت و فشار سیاسی از سوی منطقه ما، حمایت می‌شدند.»
با عربستان وارد جنگ نمی‌شویم/سعودی‌ها دنبال بهانه برای قطع روابط بودند
وی در ادامه گفت: «آماده تعامل با همسایگان خود هستیم. من پیش از این در یادداشتی در نیویورک تایمز و پیش از آن در یادداشتی در نشریه عربی الشرق الاوسط پیشنهاد کردم که مجمعی منطقه‌ای شکل بگیرد، برای آنکه اختلافاتمان را مطرح کنیم. ما برای این کار آماده‌ایم.»
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است جنگ بین ایران و عربستان رخ دهد، گفت: «جنگ!؟ نه. تصور می‌کنم که شرکای سعودی ما باید درک کنند که تقابل به نفع هیچ‌کس نیست.»
ظریف ادامه داد: «متأسفانه از زمان شکل‌گیری توافق در ژنو در سال 2013، سعودی‌ها مضطرب شدند، در حالی که هیچ دلیلی برای اضطراب وجود ندارد. ایران آماده همکاری با شما است، ایران نمی‌خواهد هیچ‌کس را از منطقه مستثنا کند.»
ظریف افزود: «بارها ایران را تحریک کردند، در فرودگاه جده به دو نوجوان ایرانی تعرض شد، آن زمان از من خواسته شد که روابط دیپلماتیکمان را با عربستان سعودی قطع کنیم، اما من این کار را نکردم. حادثه تأسف بار سفارت عربستان از سوی همه محکوم شد، از رئیس‌جمهور گرفته تا رهبر تا هر کسی که در هر حزب و گروه‌بندی سیاسی در ایران قرار دارد.»
وی همچنین گفت: «ما تنها ساعتی پس از آن حادثه بسیار ناگوار و تأسف بار اقداماتی را برای محافظت از دیپلمات‌های سعودی انجام دادیم و عاملان حادثه را تحت پیگرد قرار دادیم، اما متأسفانه همسایگان سعودی ما به دنبال بهانه‌ای برای قطع روابط دیپلماتیک بودند و این کار را هم کردند.»
ظریف افزود همه باید از خود خویشتنداری به خرج دهند، همان کاری که ایران کرد و باید به سمت همکاری مشترک برای مقابله با تهدید مشترک یعنی افراط‌گرایی، یعنی داعش، جبهه النصره و همه چنین گروه‌هایی حرکت کرد.
نهاوندیان: برجام پیروزی ملی بود، نه جناحی
در ادامه بار دیگر آقای نهاوندیان به صحبت پرداخت و در مورد احتمال حضور ایران در بین 10 اقتصاد برتبر جهان، گفت: «با توجه به اینکه ایران بعد از رفع تحریم‌ها پتانسیل این را دارد که از رکود خارج شده و سالانه به طور متوسط 8% رشد اقتصادی داشته باشد، رسیدن این نقطه، شدنی است.»
وی افزود: «با توجه به اینکه بسیاری از شرکت‌های خارجی برای حضور در ایران از جمله در زمینه انرژی، فناوری اطلاعات و حمل و نقل ابراز تمایل کرده‌اند و آنطور که برخی از تحلیلگران می‌گویند اقتصاد ایران نویدبخش‌ترین بازار نو ظهور است، بنابراین رسیدن به این هدف امکان‌پذیر است.»
نهاوندیان در پاسخ به این سوال که اثر توافق هسته‌ای بر جناح «میانه‌رو» در ایران چه خواهد بود، گفت: «تصور می‌کنم توافق هسته‌ای و این دستاورد از سوی مردم ایران به عنوان یک پیروزی ملی دیده شد، نه یک پیروزی سیاسی از سوی این جناح یا آن جناح. زمانی که میزان مقبولیت آنچه را که صورت گرفت (توافق)، بررسی می‌کنید، می‌بینید که بیش از 80% از آن حمایت می‌کنند.»
وی افزود: «این نشان می‌دهد که این مسئله یک مسئله تفرقه‌انداز نیست و به وحدت ملت کمک کرده است. در نتیجه تصور می‌کنیم که میزان مشارکت در انتخابات بیش از گذشته خواهد بود.»
در پایان این نشست هم آقای ظریف در مورد راهکار حل بحران سوریه، گفت ایران معتقد است که باید به راه حلی دست یافت که نهایتا طرف بازنده در انتخابات همه چیز را از دست ندهد و طرف برنده نیز دارنده همه چیز نباشد.