رویداد۲۴ ایلنا نوشت: کنفرانس بین‌المللی مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار در روز‌های ۱۸ و ۱۹ شهریورماه به میزبانی تهران و با حضور ۵۵ کشور و آژانس بین‌المللی برگزار شد.
متن بیانیه نهایی این کنفرانس که امروز صادر شد، به شرح زیر است:
«وزیران و نمایندگان عالی‌رتبه کشور‌های متاثر از توفان‌های ماسه و گرد و غبار و همچنین کشور‌های حمایت‌کننده، در تاریخ ۹ تا ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۳ در تهران - جمهوری اسلامی ایران، به‌منظور تقویت همکاری‌های جهانی و منطقه‌ای مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار به عنوان یک موضوع نگران‌کننده بین‌المللی دیدار کردند.
ما با قدردانی از حمایت و مشارکت نهاد‌های مختلف سازمان ملل متحد در کنفرانس و با یادآوری قطعنامه‌های ۷۰.۱۹۵، ۷۱.۲۱۹، ۷۲.۲۲۵، ۷۳.۲۳۷، ۷۴.۲۲۶، ۷۵.۲۲۲، ۷۶.۲۱۱، ۷۷.۱۷۱ و ۷۷.۲۹۴ سازمان ملل و قطعنامه ۲.۱۰ و ۲.۱۰ UNGA II و تصمیم کنگره WMO Cg-XV.۳.۳.۳.۶، و قطعنامه ۷۲.۷ UNESCAP، که در آن توفان‌های گرد و غبار به عنوان چالشی برای توسعه پایدار کشور‌های آسیب‌دیده اذعان شده است و همچنین با در نظر گرفتن خروجی‌ها و نتایج ملاقات‌ها و کنفرانس‌های گرد و غباری در دو دهه گذشته شامل کنفرانس بین‌المللی مقابله با توفان‌های گرد و غبار در ژوئیه ۲۰۱۷ و نشست وزیران منطقه‌ای درباره همکاری محیط‌زیستی برای آینده بهتر در ژوئیه ۲۰۲۲، همچنان اقدامات مؤثر در زمینه این چالش برای اجرای عملیات در خصوص مقابله با توفان‌های گرد و غبار را پیگیری خواهیم کرد.
ضمن استقبال و قدردانی از ابتکارات مختلف در حال انجام توسط کشورها، نهادها، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله UNDESA، UNCCD، UNEP، UNESCAP، FAO، WMO WHO، UNDP، UN-HABITAT، IOM، و UNDRR برای مقابله با توفان‌های گرد و غبار، ما به تاکید بر تغییرات اقلیمی به عنوان مهم‌ترین عامل ایجادکننده مخاطرات اقلیمی به‌ویژه به خطر تناوب و شدت توفان‌های گرد و غبار توجه ویژه‌ای داریم.
استقبال از فعالیت‌های ائتلاف سازمان ملل در مقابله با توفان‌های گرد و غبار به‌منظور ترویج و هماهنگی پاسخ مشترک سازمان ملل متحد به مسائل بدخیم گرد و غبار، تضمین اقدامات یکپارچه و منسجم از جمله طرح‌های حمایتی و مالی ضروری است.
ما تاکید می‌کنیم که توفان‌های گرد و غبار ماهیت فرامرزی دارند و اثرات منفی آن‌ها در بسیاری از کشورها و مناطق دوردست قابل مشاهده و به طور متناوب در اکثر نقاط جهان در حال افزایش است.
این توفان‌ها علاوه بر تاثیرات منفی بر سلامت انسان، اراضی کشاورزی، معیشت، محیط‌های آبزی و خشک و کاهش تنوع زیستی، بر مسائل زیربنایی و سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی نیز آسیب‌های جدی به‌همراه دارند.
با توجه به این واقعیت، شناخت بیشتر از چالش‌های توفان‌های گرد و غبار نیازمند همکاری و تمرکز بیشتر در سطوح زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و جهانی است. همچنین باید به اهمیت نقش راهبری سازمان ملل متحد در ترویج همکاری بین‌المللی میان کشورها و ذی‌نفعان مرتبط برای مقابله با توفان‌های گرد و غبار توجه داشت.
ما اذعان می‌کنیم که دسترسی کافی و بدون مانع کشور‌های در حال توسعه به منابع مالی، دانش فنی و فناوری، نیاز ضروری برای ایجاد ظرفیت‌های لازم در سطح ملی و منطقه‌ای جهت سازگاری و کاهش تاثیرات منفی توفان‌های گرد و غبار است.
همچنین ما ابراز تاسف عمیق می‌کنیم که تدابیر یکجانبه و اجرای قهرآمیز علیه کشورها می‌تواند به طرز چشمگیری، ظرفیت‌های آن‌ها را در برخورد با چالش‌هایی مانند توفان‌های گرد و غبار کاهش دهد و بر اجرای مؤثر اقدامات و طرح‌ها تاثیر بگذارد.
بیشتر بخوانید: اظهارات ابراهیم رئیسی درباره گردوغبار و راهکار حل آن
در نتیجه، ما به موافقت در موارد زیر دست یافتیم:
۱. افزایش همکاری در سازگاری، مدیریت و مقابله با توفان‌های گرد و غبار در سطوح فرامرزی، منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای و بین‌المللی.
۲. تبادل و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات و نقطه نظرات، دانش، تجارب موفق، درس‌آموخته‌ها، جمع‌آوری اطلاعات و انتقال بهترین و مؤثرترین فناوری در بحث مقابله با توفان‌های گرد و غبار.
۳. بهبود فعالیت‌های پژوهشی و علمی، تبادل داده‌ها و اطلاعات، به‌اشتراک‌گذاری تجربیات میان جامعه دانشگاهی که به موضوع گرد و غبار می‌پردازند و همچنین ارزیابی اثرات و پیش‌بینی توفان‌های گرد و غبار به‌منظور پیشگیری و کاهش اثرات این پدیده از طریق توسعه ظرفیت و مقابله مؤثر.
۴. اقدامات پیشگیرانه و اجرای آن‌ها و تشویق کشورها به همکاری‌های زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و بین‌المللی و توسعه نهال‌کاری در اراضی آسیب‌دیده و برنامه‌های احیای جنگل‌ها در تمامی سطوح.
۵. تاکید بر این موضوع که مقابله با توفان‌های گردوغبار که باید قسمت جدایی‌ناپذیر از اقدامات تغییرات اقلیمی باشد، همچنین استراتژی‌های سازگاری و کمک‌های مالی و فناوری در زمینه مقابله با توفان‌های گرد و غبار را نیز باید مد نظر قرار داد.
۶. تقویت بستر‌های ملی قانونی و چارچوب‌های سازمانی به‌منظور به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات و داده‌های توفان‌های گرد و غبار و افزایش اطلاع‌رسانی در میان افکار عمومی، تصمیم‌سازان و اشاعه اقدامات هماهنگ و همکاری‌های یکپارچه.
۷. آگاهی‌افزایی عمومی در زمینه اثرات منفی توفان‌های گرد و غبار بر سلامت انسان، فعالیت‌های کشاورزی، امنیت غذایی، زیرساخت‌ها، جنگل‌ها، آموزش، حمل‌ونقل، انرژی، بخش‌های اجتماعی - اقتصادی، محیطزیست و مشارکت میان ذی‌نفعان.
۸. توسعه استراتژی‌ها در خصوص مخاطرات و اثرات توفان‌های گرد و غبار به‌منظور افزایش انعطاف‌پذیری از طریق مدیریت پایدار منابع طبیعی در اراضی زراعی، مراتع، اراضی بایر و تالاب‌ها، دریاچه‌های بین‌المللی و فرامرزی، ذخایر زیست‌کره، محیط‌های شهری و روستایی.
۹. ادامه مذاکرات در خصوص چالش‌های توفان‌های گرد و غبار با کشور‌های تحت تاثیر و علاقه‌مند به تسهیل، مشارکت، حمایت همکاری سازمان‌های بین‌المللی و تاکید بر سازماندهی رویداد‌های مشابه.
۱۰. تدوین، بازنگری و اجرای برنامه‌های عمل زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و جهانی مقابله با توفان‌های گردوغبار با حضور و کمک سازمان‌های مالی چندجانبه و سازمان ملل متحد، جهت کمک بیشتر به کشور‌های آسیب‌دیده در زمینه‌های مختلف کاری؛ از جمله تامین مالی پروژه‌های زیر منطقه‌ای و منطقه‌ای و برنامه‌های اقدام.
۱۱. استقبال از برنامه‌های عمل منطقه‌ای مقابله با توفان‌های گرد و غبار در منطقه آسیا و اقیانوسیه (ESCAP/۷۸/۱۲/Add. ۱) به عنوان چارچوب و منبعی برای کشورها در دیگر مناطق جهان از جمله منطقه آفریقا و ECO. چارچوب منطقه‌ای کاهش خطر بلایا (ECORFDRR) و نقشه راه آن در هشتمین کنفرانس وزیران ECO در خصوص کاهش خطر مخاطرات که در سال ۲۰۲۱ به تصویب رسید.
۱۲. حمایت از ایجاد صندوق مالی منطقه‌ای برای منطقه غرب آسیا جهت مقابله با توفان‌های گرد و غبار در راستای بیانیه وزیران در کنفرانس سال ۲۰۲۲ تهران که با مشارکت داوطلبانه اعضا، سازمان‌های دولتی و غیردولتی، بخش خصوصی، نهاد‌های توسعه، بانک‌های توسعه منطقه‌ای به منظور اجرای برنامه‌های عمل زیرمنطقه‌ای و منطقه‌ای خواهد بود.
۱۳. تاکید بر اهمیت بسیج حمایت‌های مالی و فنی، مانند کمک‌های مالی و فنی آژانس‌های مرتبط سازمان ملل متحد و همچنین حمایت‌های مالی چندجانبه تحت توافق‌نامه‌های محیط‌زیستی مانند GEF، GCF، و LDC، صندوق ویژه تغییرات اقلیمی، صندوق تخریب سرزمین (UNCCD) و بانک‌های توسعه چندجانبه برای کمک به کشور‌های در حال توسعه به منظور کاهش اثرات توفان‌های گرد و غبار.
۱۴. کمک به تاسیس مرکز منطقه‌ای، کارگروه‌ها و کمیته‌ها همراه با شبکه‌ای از کشور‌های تحت تاثیر توفان‌های گرد و غبار از طریق ظرفیت‌سازی، کمک‌های فنی و تهیه و اجرای برنامه‌های عمل زیرمنطقه‌ای و منطقه‌ای.
۱۵. حمایت بیشتر از ائتلاف سازمان ملل به منظور حصول اطمینان از منابع مالی تخصیص‌یافته کافی برای پیگیری موثر تصمیمات در خصوص توفان‌های گرد و غبار و حمایت از کشور‌های آسیب‌دیده.
۱۶. دعوت از دبیرکل سازمان ملل متحد در راستای قطعنامه A/RES/۷۷/۱۷۱ GA برای تشویق بیشتر ائتلاف با هدف اجرای فعالیت‌های پنج گروه کاری ائتلاف (شامل به‌اشتراک‌گذاری دانش، ظرفیت‌سازی، آموزش، آگاهی‌افزایی و پشتیبانی از تدوین برنامه‌های عمل ملی، منطقه‌ای و زیرمنطقه‌ای) که در نهایت منجر به کاهش اثرات و تشویق به تلاش بیشتر در خصوص جذب منابع و افزایش کمک‌های داوطلبانه، تقویت نقش اصلی ائتلاف در حمایت از کشور‌های تحت تاثیر، به‌ویژه اجرای برنامه‌های عمل منطقه‌ای و زیرمنطقه‌ای خواهد شد.
۱۷. استقبال از پیشنهاد برای تاسیس مرکز منطقه‌ای، کمیته و کارگروه‌های فنی به‌منظور اجرای برنامه عمل زیر منطقه‌ای در کشور‌های مربوطه.
۱۸. استقبال از پیشنهاد ایجاد کنوانسیون به‌منظور سازگاری، مدیریت و مقابله با توفان‌های گرد و غبار با همکاری کشور‌های تحت تاثیر و دیگر کشورها.
۱۹. دعوت از جمهوری اسلامی ایران برای ارسال بیانیه به شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (ECOSOC) به‌منظور بررسی و اقدامات لازم.
۲۰. از دولت و ملت جمهوری اسلامی ایران برای میزبانی این کنفرانس بین‌المللی همچنین ترتیبات عالی و پذیرایی گرم از شرکت‌کنندگان در این زمینه نهایت تشکر را داریم.»