رویداد۲۴ مهدی توفیقی: فیلمهای سیاسی همواره یکی از مهمترین و جذابترین ژانرهای سینمایی برای جذب مخاطبان بودهاند. سینماگران با ساخت فیلمهای سیاسی هیجانی یا کمدی ایرانی و سیاسی، برخی از آثارشان را در بین بهترین فیلمهای سیاسی تاریخ سینما قرار دادهاند. با این حال، در کشورمان وضعیت متفاوتی دارد. سینماگران همیشه با مشکلات زیادی در ساخت فیلم سیاسی مواجه هستند و این مشکلات باعث شده که برخی از این آثار سالها با توقیف مواجه شوند یا حتی بعضی از فیلمهای سیاسی ایرانی بلافاصله پس از اکران از پردهها پایین بیایند.
فیلم "تاواریش" که در خارج از ایران ساخته شده است، جزء فیلمهای سیاسی ایرانی محسوب میشود. این فیلم بیشتر در ژانر درام و حادثهای قرار دارد و به سیاستهای داخلی ایران تمرکز کمتری دارد. داستان این فیلم سیاسی ایرانی، قصهی مردی به نام ایرج را روایت میکند که برای جلوگیری از دستگیری در کشور، به روسیه فرار میکند. اما در روسیه اعتراف میکند که جاسوسی بر علیه شوروی انجام داده است. ایرج در واقع عضوی از حزب توده بوده و پس از منحل شدن حزب، به فرار از کشور مجبور شده است. او در روسیه نیز با توطئههایی روبرو میشود و تنها راه نجات خود را در بازگشت به ایران میبیند.
ماجرای این اثر، از برترین فیلمهای سیاسی ایرانی است و داستان دو رزمنده به نامهای عباس و حاج کاظم را روایت میکند. با وجود اختلاف نظرهایی که بین حاج کاظم و عباس وجود دارد، اما حاج کاظم تمام تلاش خود را میکند تا عباس را جهت درمان بیماریاش به لندن ببرد. اما پایان ماجرا در اینجا نیست؛ در آخرین لحظات رفتن، عدم تأمین هزینه بلیت هواپیما باعث میشود حاج کاظم در فرودگاه به گروگانگیری بپردازد!
"متولد ماه مهر" یکی از فیلمهای سیاسی اجتماعی ایرانی است که به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش ساخته شده است. این فیلم در سه بخش ساخته شده و جایزه سیمرغ بلورین را دریافت کرده است. همچنین، بازیگر زن اصلی فیلم، میترا حجار، موفق به کسب جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن شده است. داستان این فیلم، دربارهی ماجراهای دانیال، یک دانشجوی شهرستانی با مشکلات فراوان است که به مهتاب، همکلاسی خود، علاقهمند است. در طول داستان، اتفاقات سیاسی نیز رخ میدهد که مربوط به دانشگاه و مسائل آن دوران است.
درست است که بهترین فیلمهای سیاسی ایرانی معمولاً بر یک بعد از سیاست تمرکز ندارند. "متمرکز" نیز یکی از این فیلمهای سیاسی است که در زمان اکران خود، از پرفروشترین فیلمهای سینمای سیاسی ایران بود. داستان این فیلم از زمانی شروع میشود که خسرو، با بازی آتیلا پسیانی، نماینده ریاست جمهوری، برای رسیدگی به پرونده زنی که به اعدام محکوم شده است، مسئولیت میگیرد. همسر خسرو، فرشته (با بازی نیکی کریمی)، دفترچه خاطرات خود را که مربوط به سالهای قبل و فعالیتهای سیاسی او و آشناییاش با مردی به نام روزبه جاوید است، به او میدهد و رازهایی افشا میشود. این فیلم جزو سیاسیترین فیلمهای ایرانی قرار میگیرد و در آن دوران توجه بسیاری از مخاطبان را به خود جلب کرده بود.
از جمله عناصری که در بهترین فیلمهای سیاسی ایرانی زیاد مشاهده میشود، مسئله خبر و خبرنگاری است. "پارتی" داستان یک خبرنگار مستقل و جسور را به تصویر میکشد که به هیچ کدام از جناحهای سیاسی وابستگی ندارد. او با وجود اینکه برادرش به شهادت رسیده است، با صراحت در پی اخباری است که میتواند او را به ورطه بدی بیندازد. این اثر علاوه بر تمرکز بر مسائل سیاسی، یک فیلم درام نیز است.
فیلم "آقای رئیس جمهور"، که به نویسندگی و کارگردانی ابوالقاسم طالبی در سال ۱۳۷۹ ساخته شد، یکی از برترین فیلمهای سیاسی ایرانی است. این فیلم تا نوزده سال پس از تولید، یعنی در تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۹۸، در تلویزیون ملی پخش شد.
بیشتر بخوانید: بهترین فیلمهای داریوش مهرجویی
داستان این اثر درباره مردی به نام مصطفی ریاحی، که روزنامهنگار است، میباشد. او به دلیل توطئههای مالی به زندان فرستاده میشود. در گذشته، مصطفی در جبهههای جنگ ایران و عراق خدمت میکرده، اما پس از ورود به زندان، نشریهای که به آن مشغول بوده است تعطیل میشود. با کمک یک فرد غیر از زندان، او آزاد میشود. مصطفی به جناحهای سیاسی مختلف علاقهمند نشده و به همین دلیل کاری برای خود پیدا نمیکند. اما باز همان فرد دوباره او را به فعالیت در روزنامه دعوت میکند. مصطفی به تدریج از ارزشهایی که به آنها پایبند بوده، فاصله میگیرد و عقیدههایش تغییر میکند. سر زدن به دوستان و یادگاریهای گذشته نیز در راهنمایی مصطفی ریاحی نقش مهمی ایفا میکند.
فیلم "به رنگ ارغوان" یکی از فیلمهای سیاسی توقیف شده ایرانی است که پنج سال در توقیف قرار گرفت و پس از تغییر دولت، توانست مجوز پخش را دریافت کند. داستان این اثر، که به عنوان یکی از بهترین فیلمهای سیاسی ایرانی شناخته میشود، درباره زمانی است که وزارت اطلاعات متوجه میشود فردی سیاسی به نام "شفق" که در سالهای اول انقلاب از کشور خارج شده بود، به ایران بازگشته و قصد دیدن دختر دانشجویش به نام "ارغوان" را دارد. برای این منظور، مأموری به نام "هوشنگ" تعیین میشود تا به طور مداوم روز و شب بر روی ارغوان نظارت داشته باشد. در حین این عملیات، هوشنگ که خودش را به عنوان همدانشجوی ارغوان معرفی کرده، عاشق ارغوان میشود و رویدادهای پیچیدهتری رخ میدهد.
داستان این فیلم، یکی از بهترین فیلمهای سیاسی ایرانی است و درباره یک شخص به نام فریدون کیافر ملقب به "فری کافر" است. او عضوی از اسرای ایرانی در اردوگاههای عراقی بوده و وارد کشور بازمیگردد. اما به دلیل شهادت تعدادی از آشنایانی که او را میشناختند، توسط وزارت اطلاعات بازداشت و تحت بازجوییهای امنیتی قرار میگیرد. در طول فیلم، بر اساس شواهد موجود، به نظر میرسد که او در اولین روزهای اسارت به عنوان یک خائن شناخته شده است و با تغییر نام خود به "فری کافر"، با بعثیها همکاری کرده و به رزمندگان ایرانی خیانت کرده است. اما با بررسیهای ماموران اطلاعات، پرده از رازها برداشته میشود و مشخص میشود که واقعیت خیانتکاری به شخص دیگری تعلق دارد. این فیلم با برداشتی آزاد از خاطرات یک آزاده هشت سال دفاع مقدس طراحی و نوشته شده است.
فیلم سینمایی سیاسی و ممنوعه پایاننامه، که به کارگردانی و نویسندگی حامد کلاهداری ساخته شده است، هزینه بالایی برای تولید آن اختصاص داده شده است. این فیلم، اگرچه به عنوان بهترین فیلم در جایگاه برتری قرار نگرفته و انتقاداتی درباره آن وجود دارد، اما به دلیل اینکه در زمان انتشار خود سر و صداهای زیادی ایجاد کرد، قابل ذکر است. این اثر، با موضوع سیاسی و پس از وقوع رویدادهای سال ۱۳۸۸ (سال قیام سبز) تولید شده است و پس از آن، در مورد آن حاشیههای زیادی وجود داشته است. از تغییر بازیگران نقش اصلی تا میزان فروش آن، در بحثهای موردی قرار گرفته است. همچنین، در جشنواره فیلم فجر، در یک نظرسنجی بین منتقدان سینمایی، به عنوان بدترین فیلم سال انتخاب شده است.
فیلم "قلادههای طلا" داستان نفوذ تروریستها در آستانه انتخابات سال ۱۳۸۸ (سال ۸۸) را روایت میکند. این تروریستها قصد دارند در هواپیمایی که حجت الاسلام سید محمد خاتمی، رئیسجمهور پیشین ایران را حمل میکند، بمبگذاری کنند، اما در این اقدام ناکام میشوند. در ادامه، یک مامور حرفهای برای تبدیل اعتراضات پس از انتخابات به آشوب و ترور به ایران فرستاده میشود. در نهایت، با همکاری وزارت اطلاعات و پلیس ایران، موفق میشوند مامور مخفی اسرائیل را در رسیدن به اهداف تباهکارانه خود سرنگون کنند.
این فیلم به عنوان یک فیلم سیاسی درباره ایران، نتوانست نمره خوبی را به دست آورد و از بسیاری از جهات مورد انتقاد و هجمه قرار گرفت. بسیاری از افراد از این فیلم ناراضی هستند و نظرات منفی درباره آن دارند.