رویداد۲۴ محمد آیتی: چند صباحی است که بحث استیضاح رضا صحرایی وزیر آموزش و پرورش به دلیل اوضاع و احوال آشفته سیستم آموزشی کشور جدی شده است. از قرار معلوم، دو گروه با محوریت علی خضریان و جلال محمودزاده در حال جمع‌آوری امضا برای تحقق این خواسته هستند. محمد وحیدی نماینده بجنورد و عضو کمیسیون آموزش یکی از استیضاح‌کنندگان رضا صحرایی با رویداد۲۴ گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌توانید مهمترین بخش‌های این مصاحبه را بخوانید:
* یکی از موضوعاتی که در کشور برای همه مردم مهم است، این است که با فرزندان دانش‌آموز در فضای مدرسه چه رفتار‌هایی می‌شود و حاکمیت چه کاری برای آموزش انجام می‌دهد؟ به خصوص اینکه الان نگاه ما به آموزش، عمومی است. اگر این نگاه را به عنوان اولویت تمام خانواده‌ها در نظر بگیریم، عملکرد سامانه آموزش و پرورش، جلوه ورودی آن در شروع سال تحصیلی است.
* قبل از اینکه موضوع عملکرد آموزش و پرورش مطرح شود، در موضوع جذب معلم یعنی آموزگاران در شروع سال تحصیلی، با کاستی روبرو بودیم. عملاً در ۲۸ هزار ردیف، ۱۷ هزار ردیف جذب شد و ۱۱ هزار ردیف باقی مانده بود که دنبال تکمیل ظرفیت این ردیف‌ها بودیم، چون در آزمون استخدامی هیچ آزمونی نباید ظرفیتش به آزمون بعدی منتقل شود.
* یکی از ضعف‌های آموزش و پرورش در دوره‌های مختلف همیشه همین بوده است که هر آزمونی که برگزار می‌شود، یک نمره به عنوان نمره پایه در نظر گرفته می‌شود و کسی که نمره‌ها را کسب نکرد، عملاً ظرفیت به آزمون دوره بعدی منتقل می‌شود. خوشبختانه بعد از تذکر ما و ورود رییس مجلس، مقدمات جذب این ۱۱ هزار هم فراهم شده است، ولی این کار زمان‌بر است.
* اکنون چالش کمبود معلم در سطح کشور جدی است. اگر این موضوع وجود نداشت، خانواده‌ها این‌قدر گزارش نمی‌کردند. ۲۳ هزار معلم خرید خدمات آموزشی داشتیم و در سال جاری کلا این‌ها را از ورود به کلاس درس منع کرده بودند. گفتند هر که در آزمون استخدام قبول شد که هیچ، اگر قبول نشد به سلامت و برود خانه؛ در حالی که ۱۰ سال کلاس درس دست هر کدام از این معلمان بوده است، ولی در شروع سال تحصیلی، کلاس درس این‌ها فاقد پوشش تحصیلی شد. البته ما مجوز گرفتیم و این‌ها دوباره برگشتند. بخش عمده کلاس‌هایی که پوشش داده شد با این افراد بود. این تذکر ۱۰ مهر به بعد اتفاق افتاد و حداقل یک هفته بچه‌ها سرگردان بودند تا مجوز صادر شد که این‌ها به سر کار بروند. بخشی هم باید با آن ۱۱ هزار پوشش داده شود که هنوز ورود پیدا نکرده‌اند.
* سوالی که از وزیر آموزش و پرورش کردم و در کمیسیون مطرح می‌شود، راجع به بحث عملکرد جذب و استخدام نیرو در آموزش و پرورش متناسب با نیاز است. به دلیل عملکرد بد سازمان استخدامی، آموزش و پرورش با چالش روبرو شده است. این موضوع را از همان اول به آقای صحرایی زمانی که ایشان سرپرست وزارت بودند نه وزیر گفتم. سازمان استخدامی اگر بخواهد ردیفی را برای سال آینده تحصیلی به آموزش و پرورش بدهد باید الان ردیف را اعلام کند که این افراد تا اسفند ماه آزمون بدهند و جذب شوند و سال بعد شش ماه وقت دارند که دوره ببینند و اول مهر به کلاس بروند، نه اینکه در ۱۵ مهر که هیچ تا الان در آبان هم هنوز اعلام نتیجه نشده باشند. این دبیر کارمند نیست که هر وقت سال خواست به سر کار برود.
* استیضاح وزیر آموزش و پرورش در مجلس توسط دو نفر از نمایندگان در تابلوی مجلس ثبت شد؛ یکی آقای خضریان و یکی آقای محمودزاده. من محور‌های استیضاح آقای خضریان را مطالعه کردم و بعضی موارد با سوال‌های ما از وزیر هم تطبیق داشت و از این‌رو این استیضاح را امضا کردم. تا الان بیش از ۳۵ امضا جمع شده است.
* برخی می‌گویند در قانون رسیدگی به برنامه هفتم توسعه کشور، موضوع دیگری قابل طرح نیست مگر بعضی موضوعات مهم از جمله استیضاح. بعضی نمایندگان می‌گفتند که استیضاح برای وزیر زود است. گفتم ما هم موافق هستیم که وزیر فرصت بیشتری داشته باشد ولی آقای صحرایی از اول فروردین سرپرست وزارتخانه است. یعنی هفت ماه برنامه‌ریزی و ساختار آموزش و پرورش تا شروع سال تحصیلی دست ایشان بوده است.
* موضوع دیگری که جزو محور‌های استیضاح است، برنامه‌ریزی پیش از سال تحصیلی است. چشم‌انداز کوتاه‌مدت و بلندمدت آموزش و پرورش در شروع سال تحصیلی وضعیت شفافی ندارد. سال گذشته تذکری به وزیر وقت آقای نوری دادم. این را گفتم که سال آینده انبوهی از معلمان در مهرماه ۱۴۰۲ بازنشسته می‌شوند و خواسته بودیم این‌ها برای رتبه‌بندی بمانند که این موضوع شامل حال‌شان بشود.
* قریب ۹۰ هزار نفر از معلمان مشمول بازنشستگی بودند. ۶۸ هزار معلم در شروع سال تحصیلی از سیستم خارج شده‌اند. یعنی ۶۸ هزار کلاس درس خالی و بدون معلم. اگر بعضی‌ها دو کلاس درس هم پوشش می‌دادند، می‌شود ۱۰۰ هزار کلاس خالی. تمام این‌ها برنامه‌ریزی می‌خواهد که در سطح ستاد، خوب انجام نشده است و مربوط به ستاد آموزش و پرورش است. این موارد به استان و شهرستان مربوط نمی‌شود، چون عملیات اجرایی دست این‌ها نیست.
* ایراد بعدی تاخیر نتایج آموزگاری بود و چالش دیگر، اجرای بعضی برنامه‌های منسجم در سند تحول است. بند‌هایی در زیرنظام‌ها داریم که متاسفانه بعضی از آن‌ها هنوز هم اجرایی نشده است، هرچند سازمان اداره استخدامی می‌گوید در حال برنامه‌ریزی مبتنی بر سند تحول هستم. من به آقای لطیفی رییس سازمان اداری و استخدامی کشور گفتم که مگر شما چند مشاورِ معلم دارید که مبتنی بر سند حرف می‌زنید؟ شما خودت آموزش و پرورشی نبوده‌ای و سند را فقط با خواندن نمی‌توان اجرا کرد. باید کسی که درک درستی از آموزش و پرورش دارد کنار شما باشد.
* نکته دیگر اینکه وزیر آموزش و پرورش گاهی حرف‌هایی می‌زند که حاشیه ایجاد می‌کند و گویا علاقه‌مند به این کار است. وزیر آموزش و پرورش وزیر فرهنگ و ادب یک کشور است و نباید آدم حاشیه‌پردازی باشد. باید حرف‌هایی بزند که اتفاقاً دیگران از ادبیات او الگو بگیرند و ادبیات صحیح و مودبانه در جامعه توسعه پیدا کند.
* موضوع مهم دیگر، بحث تراکم کلاس‌های آموزش و پرورش است. ما گاهی با انبوه تراکم دانش‌آموزی مواجه هستیم. برای یک معلم ابتدایی اداره کردن کلاس ۴۰ نفر به بالا بسیار سخت است و در این آموزش، رعایت استاندارد‌ها محقق نمی‌شود و باید کسی جوابگو باشد.
* محور دیگر استیضاح این است که ما بنیان‌گذار تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان به عنوان مهمترین نهاد اقتصادی آموزش و پرورش بودیم. فعلاً تحقیق و تفحص در فرآیند کمیسیونی است و به زودی با رای کمیسیون به صحن می‌آید. این موضوع در محور‌های استیضاح هم هست، چون وزیر آموزش و پرورش مسئول و رییس هیات امنای صندوق ذخیره فرهنگیان است و باید جوابگو باشد. هر موضوع مالی و اداری و مدیریتی که در صندوق اتفاق بیفتد و اگر هر کسی در مجلس بخواهد راجع به آن سوال و تحقیق کند، حتما باید وزیر آموزش و پرورش را بخواهد.
* آموزش پایه سایر شاخص‌های ارتقاء و توسعه کشور است. عدالت آموزشی مقدمه‌ای بر عدالت اجتماعی است. اگر در جامعه‌ای عدالت اجتماعی دچار ضعف و خسران شود، باید برگردیم و ببینیم در آن جامعه، عدالت آموزشی اجرا شده یا خیر؟