رویداد۲۴- قائم مقام معاون بهداشت و رییس مرکز مدیریت شبکه گفت: سالانه 60 هزار سیگاری در کشور فوت می کنند که این آمار سه برابر آمار تلفات در سوانح است.
جعفر صادق تبریزی گفت: اگر مشارکت مردم را یک اصل بدانیم که این اصل در کنفرانس آلماآتا بر آن تصریح شده است، نقش مؤثر داوطلبین سلامت در این اصل و همچنین توسعۀ سلامتی در جامعه انکارناپذیر است.
وی افزود: 4 اصل در مراقبت ها مورد توجه جامعۀ بین المللی قرار گرفته است که عبارتند از عدالت و برابری، مشارکت مردم، همکاری بین بخشی و بهره گیری از فناوری مناسب.
وی ادامه داد: در دو اصل مشارکت مردمی و همکاری بین بخشی مردم محور قلمداد می شوند و در تاریخ نظام و انقلاب نیز هر جا مردم نقش بیشتر داشته اند در عرصه هایی همچون پیروزی انقلاب، جنگ، سازندگی توفیقات چشمگیر و غیرقابل باوری نیز حاصل شده است.
تبریزی گفت: حوزه سلامت نیز از این امر مستثنی نیست و اگر مردم به عنوان محور سلامت قلمداد شوند و مشارکتشان جلب شود، سلامت افراد، خانوارها و جامعه تضمین می شود.
وی توسعۀ مشارکت مردمی را یک اصل دینی، اجتماعی و شهروندی دانست و افزود: مردم به عنوان مشتری نظام سلامت باید مورد توجه ویژه قرار گیرند و در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشند. باید از توان مردم بهره برد و مردم باید به این باور برسند که به رغم وظایف سلامتی که مدیران بر عهده دارند خودشان هم مسئولیتی سنگینی دارند.
تبریزی حفظ و ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری و اصلاح شیوۀ زندگی، کسب دانش و مهارت سلامتی را فاکتورهایی دانست که مردم باید در سیستم سلامت کسب کنند و گفت: وقتی دانش و مهارت مردم ارتقا یافت انگیزه شان برای اقدام به موقع در جهت ضمانت سلامتی شان نیز ارتقا می یابد.
رییس مرکز مدیریت شبکه بیان کرد: اولین نتیجه مشارکت مردم اینست که نظراتشان وارد تصمیم سازی ها می شود، استقبال از برنامه ها شدت می یابد، رضایت آنان از برنامه ها و خدما ت بیشتر می شود و انسان های راضی مشارکت پذیری بیشتری خواهند داشت.
وی افزود: دخالت دادن مردم در برنامه ها موجب می شود نیازهایشان را بگویند و مطالبه کنند تا ما پاسخ مناسبی به آن نیازها بدهیم.
نقش داوطلبین سلامت در توسعه مشارکت مردمی
تبریزی اولین راهکار در این جهت را اجرای برنامه داوطلبین سلامت یا رابطین بهداشتی در نظام شبکه دانست که از سال 69 به صورت پایلوت در حاشیۀ شهرهای بزرگی همچون تهران، اصفهان، شیراز و تبریز شروع شد.
وی تصریح کرد: نتایج ارزنده این پایلوت برنامه داوطلبین سلامت را از سال 72 به یک موضوع کشوری تبدیل کرد. این برنامه سپس از سال 78 در تمام نقاط شهری و به تدریج در تمام روستاها اجرا شد.
تبریزی افزود: هم اکنون 200 هزار داوطلب سلامت در سراسر کشور مشغول فعالیت هستند که 50 هزار نفر در روستاها و بیش از 150 هزار نفر در شهرها خدمت رسانی می کنند.
وی ادامه داد: این داوطلبین به طور متوسط 20 میلیون ایرانی را تحت پوشش دارند و طبعا چون از جنس مردم هستند خدمت آنان به ذائقه مردم بهتر می نشیند.
قائم مقام معاونت بهداشت با اشاره به اینکه هر داوطلب سلامت 40 خانوار را تحت پوشش دارد، گفت: انتظار داریم داوطلبان در کلاس های آموزشی که در پایگاه ها و مراکز جامع سلامت به صورت رایگان تشکیل می شود شرکت فعال داشته باشند تا با مفاهیم و مهارت های اولیه زندگی سالم و سلامت کودکان، نوجوانان، جوانان، میانسالان و سالمندان آشنا شوند و بتوانند دانش خود را به خانواده ها منتقل کنند.
وی افزود: داوطلبان باید مردم محله ها را تشویق کنند که به مراکز و پایگاه های سلامت مراجعه کنند و به عنوان مثال اگر مراقبتِ یک دیابتی تاخیر افتاد به او یادآور شوند.
وی نقش داوطلبان سلامت را در غربالگری بیماری های واگیر و غیرواگیر مورد اشاره قرار داد و گفت: داوطلبان امروزه در این غربالگری ها همچون غربالگری سل بازوی توانمند نظام سلامت هستتند. آنان در جمع آوری وقایع حیاتی، مرگ و ... به ما خیلی کمک می کنند.
وی سلامت محیط زیست را بخش دیگری از فعالیت های این داوطلبان دانست و گفت: این داوطلبین در اجرای برنامه های حوزه بهداشت، کمپین ها و بسیج های اطلاع رسانی کمک شایانی می کنند. در واکسیناسیون نقش پررنگی دارند و بعد از اجرای طرح تحول سلامت نقش آنان افزایش پیدا کرد.
تبریزی با اشاره به ادغام برنامه کنترل بیماری های غیرواگیر در نظام شبکه گفت: این برنامه نقش داوطلبان سلامت را پررنگ تر می کند. هر روز 800 تا 850 نفر در کشور فوت می کنند که 83 درصد از این آمار مربوط به بیماری های غیرواگیر قلبی و عروقی، تنفسی، تصادفات و دیابت است.
وی افزود: همه این بیماری های با توسعه مفهوم پیشگیری می توانند کنترل شوند. داوطلبین ما در ادارات، ارگان ها، سازمان های مردم نهاد، سمن ها و خیرین حضور دارند و می توانند برای پیشگیری از بیماری هایی نظیر فشار خون، بیماری های ریوی، دیابت که عمدتا ناشی از عوامل خطر رفتاری هستند کمک شایانی کنند.
فوت سیگاری ها سه برابر تصادفات
وی مواد دخانی را متهم ردیف اول بیماری های غیرواگیر دانست و گفت: سالانه 60 هزار سیگاری در کشور فوت می کنند که سه برابر آمار تلفات در سوانح است.
رییس مرکز مدیریت شبکه گفت: با تغییر رفتار می توان از بیماری هایی نظیر سرطان پیشگیری کرد. اکثر مردم رفتارهای غذایی ناسالم دارند و 3.5 برابر مقدار توصیه شده نمک می خورند، 3 برابر بیشتر روغن می خورند و 3.5 برابر بیشتر از حد مجاز قند و شکر مصرف می کنند.
وی افزود: 78 درصد مردم دچار کم تحرکی هستند و فعالیت بدنی زیادی ندارند. 60 درصد خانم ها اضافه وزن دارند. این اضافه وزن مردم را به سمت بیماری های قلبی، دیابت و فشار خون سوق می دهد. داوطلبین سلامت نقش مهمی در کنترل این بیماری ها با آموزش چهره به چهره دارند.
وی بیان کرد: بعد از طرح تحول مردم برای غربالگری به پایگاه های سلامت مراجعه می کنند. داوطلبین سلامت نقش مهمی در دعوت مردم به مراکز بهداشتی برای غربالگری و تشکیل پرونده دارند.
تبریزی گفت: امروز بیماری های واگیر تهدید جامعه نیست بلکه بیماری های غیرواگیر تهدید اصلی محسوب می شوند لذا مشارکت مردم یک اصل و ضرورت است و کسی که دانش ومهارت داشته باشد و بینش اش عوض شده باشد قطعا مشارکت می کند، داوطلبین سلامت نقش مهمی در تغییر نگرش ها دارند.
رییس مرکز مدیریت شبکه شعار امسال روز جهانی داوطلبی را «توسعۀ مشارکت داوطلبین سلامت در پیشگیری از بیماری های غیرواگیر» اعلام کرد و گفت: امید است با همصدایی و مشارکت مردم به این شعار جامۀ عمل بپوشیم.