رویداد۲۴ نازآفرین جمشیدی: هنگامی‌که کودکان بیمار می‌شوند موضوع برای همه دردناک‌تر از بیماری افراد دیگر است، اما این مسئله هم اجتناب‌ناپذیر است و همه از جمله کودکان بیمار می‌شوند و باید با آن دست و پنجه نرم کنند.
به گزارش رویداد۲۴ یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که در میان کودکان به‌ویژه هنگامی‌که سرما می‌خورند وجود دارد سرفه است. سرفه خواب و خوراک کودکان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و سبب ضعیف‌شدن بچه‌ها می‌شود. سرفه کردن مسئله عجیبی نیست و واکنشی طبیعی از بدن نسبت به عوامل بیماری‌زا و خارجیست. اگر این‌گونه باشد مشکلی نیست و پس از مدتی بیمار بهبود پیدا می‌کند، اما سرفه گاه نشانه‌ای از بیماری یا یک عارضه کوتاه یا بلندمدت است که باید پیگیری شود. می‌دانیم که برخی از سرفه‌ها خشک و برخی همراه با خلطند. این نوع سرفه‌ها که سرفه خلط‌دار نامیده می‌شوند، به دلیل وجود عامل تحریک‌کننده در هوا و یا عفونت ریه‌ها و راه‌های تنفسی به وجود می‌آیند.
کودکان به ویژه پیش از ۶ سالگی، به دلیل مقاومت کمتر در برابر عفونت‌های تنفسی، حداقل ۶ تا ۸ بار در سال سرما می‌خورند. به همین علت با هر ابتلای کودک به سرماخوردگی و یا آنفلوانزا، سرفه کودک آغاز می‌شود و در بسیاری موارد تا مدت‌ها پس از بهبودی، سرفه‌ها ادامه می‌یابند.
به گزارش رویداد۲۴ همان‌گونه‌که در بالا اشاره کردیم سرفه کودکان می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. برای نمونه ابتلا به آسم، حساسیت و آلرژی و یا رفلاکس اسید معده نیز ممکن است، باعث ایجاد سرفه کودکان شوند. گاهی نیز ممکن است کودک بر اثر استشمام عوامل محرکی همچون دود سیگار و یا دود حاصل از شومینه سرفه کند.
در بیشتر موارد سرفه کودک نگران کننده نیست. به عبارتی، وقتی کودک شما سرفه می‌کند، بدن او کار خود را انجام می‌دهد.
سرفه، یکی از مکانیسم‌های دفاعی بدن برای پاکسازی مجاری هوایی از مخاط و مواد محرکی همچون گرد و غبار و یا دود است. این حرکت غیر ارادی پیچیده در نتیجه تحریک گیرنده‌های مجاری هوایی توسط محرک‌ها رخ می‌دهد. هنگامی که سیستم عصبی یک عامل تحریک کننده را در راه‌های هوایی تشخیص می‌دهد، به مغز هشدار می‌دهد. پس از آن، مغز پیامی را به ماهیچه‌های سینه و شکم می‌فرستد و به آن‌ها دستور انقباض می‌دهد، تا هوا را با شدت بیرون برانند. این بازدم انفجاری به پاکسازی بهتر مجاری هوایی کمک شایانی می‌نماید.
سرفه کودکان بر اساس علائم و ویژگی‌ها به دو نوع، سرفه خشک و سرفه خلط دار تقسیم می‌گردد.
سرفه خشک یا غیر مولد، بیشتر با آلرژی، آنفولانزا، ابتلا به کووید-۱۹ و رفلاکس اسیدی معده مرتبط است. این نوع سرفه، معمولا در پاسخ به خشکی هوا یا محیط اطراف، خشکی مجاری هوایی و یا عفونت‌های تنفسی فوقانی ایجاد می‌شود. سرفه خشک با احساس قلقلک یا تحریک در گلو و مجاری تنفسی مشخص می‌شود و سبب ایجاد مخاط بیش از حد نمی‌گردد. اما سرفه مرطوب یا خلط دار عمدتا ناشی از ابتلا به عفونت است و با ایجاد خلط بیشتر مشخص می‌گردد.
مخاط تنفسی که به عنوان خلط نیز شناخته می‌شود، نقش مهمی در مرطوب نگه داشتن راه‌های هوایی و محافظت از ریه‌ها در برابر عوامل تحریک کننده ایفا می‌کند. مخاط به عنوان یک مانع چسبنده، ذرات استنشاقی مانند گرد و غبار و میکروارگانیسم‌ها را به دام می‌اندازد و از رسیدن آن‌ها به ریه‌ها جلوگیری می‌کند. به علاوه مخاط به مرطوب نگه داشتن مجاری تنفسی و جلوگیری از خشکی آن‌ها کمک می‌کند، تا بدین ترتیب عملکرد مناسب خود را حفظ کنند. افزون بر این، مخاط تنفسی حاوی سلول‌های ایمنی محافظ است که می‌تواند به از بین بردن پاتوژن‌ها کمک کند و دفاع بدن را در برابر عفونت‌های تنفسی بیشتر کند.
بر این اساس، خلط در سیستم تنفسی نقش مهمی دارد. با این حال، وقتی کودک به عفونتی نظیر ویروس سرماخوردگی مبتلا می‌گردد، بدن بیش از حد معمول مخاط تولید می‌کند که می‌تواند آزار دهنده باشد.
سرفه خلط دار یا سرفه مرطوب و مولد که معمولا در فصول سرد سال به سراغ کودک می‌آید، به او کمک می‌کند تا از شر مخاط اضافی که در مجاری تنفسی گیر کرده، خلاص شود.
سرفه خلط دار کودکان معمولا نتیجه ابتلا به عفونت ها‌ی تنفسی مانند سرماخوردگی، برونشیت و یا ذات الریه است و اغلب با خس خس و تنفس صدادار همراه است. موارد ذکر شده تنها بیماری‌های مرتبط با سرفه خلط دار کودکان نیستند و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و کرونا نیز می‌تواند با سرفه مرطوب بروز یابد.
درمان سرفه خلط دار در کودکان، با توجه به شدت و علائم می‌تواند به طرق مختلفی صورت گیرد. گاهی درمان خانگی سرفه خلط دار کودکان گزینه‌ای در دسترس و مناسب است. در شرایطی می‌توان از داروخانه، قویترین داروی گیاهی ضد سرفه را تهیه نمود و طبق دستور داروساز، از آن برای بهبود سرفه خلط دار کودک استفاده کنید. اما گاهی با توجه به سن کودک، شدت سرفه‌ها و یا تشدید علائم، نیاز به مراجعه به پزشک ضرورت می‌یابد.
درمان خانگی سرفه خلط دار کودکان با چند راهکار ساده امکان پذیر است.
- نوشیدن مایعات گرم: نوشیدن مایعات گرم به مقدار فراوان در درمان سرفه‌های خلط دار بسیار نتیجه بخش است و سبب دفع راحت‌تر خلط می‌گردد.
- حمام بخار: دوش گرفتن با بخار آب می‌تواند به مرطوب شدن مجاری تنفسی کودک و خروج راحت‌تر خلط کمک کند. بهتر است کودکتان را ۵ دقیقه در حمام مملو از بخار نگه دارید.
- دستگاه بخور: رطوبت ساز می‌تواند هوای اتاق خواب کودک شما را مرطوب نگه دارد و به کاهش گرفتگی بینی و سینه کمک کند.
- شستشوی بینی: تمیز نگه داشتن مجرای بینی می‌تواند به کودکان و نوزادان کمک کند تا راحت‌تر نفس بکشند و خواب راحت تری داشته باشند.
- عسل: عسل طبیعی زنبور عسل یکی از موثرترین راه‌های درمان سرفه خلط دار در کودکان است. عسل، به عنوان ضدسرفه قوی خانگی به دلیل خواص ضد میکروبی، یک درمان ایمن و موثر برای عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی در کودکان بالای ۱ سال است. عسل می‌تواند شدت و دفعات سرفه را کاهش دهد و کالج پزشکان سینه آمریکا آن را برای درمان سرفه ناشی از سرماخوردگی موثر دانسته است.
- دمنوش: مصرف دمنوش برای سرفه خلط دار کودکان، باید با توجه به سن کودک و شدت علائم صورت گیرد. دمنوش آویشن و بنفشه می‌تواند به کاهش سرفه‌های خلط دار کودک کمک شایانی کند.
انتخاب بهترین دمنوش برای سرفه خلط دار کودکان، باید با توجه به مواردی همچون سن کودک و سابقه حساسیت به فرآورده‌های گیاهی صورت گیرد.
پژوهش‌های زیادی در مورد چگونگی تاثیر دمنوش‌های گیاهی بر کودکان خردسال وجود ندارد. به همین علت در اینجا به ذکر مواردی که ایمنی استفاده از آن‌ها در سرفه کودکان بررسی شده است، بسنده می‌کنیم.
دمنوش آویشن، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای کودکان بالای یک سال است. این خلط آور طبیعی به افزایش حرکت مژک ها‌ی تنفسی و رقیق شدن مخاط کمک می‌کند.
دمنوش یا چای بنفشه، به عنوان یک خلط آور طبیعی به خروج راحت‌تر خلط کمک می‌کند. علاوه بر این، از بنفشه اثرات تقویت سیستم ایمنی گزارش شده است. این گیاه از مکانیسم‌های دفاعی بدن در مقابله با عفونت حمایت کند. استفاده از دمنوش بنفشه برای کودکان زیر ۲ سال مجاز نیست. کودکان ۲ تا ۶ سال نیز بهتر است با نظر پزشک اطفال از این دمنوش خانگی استفاده کنند.
برای بهتر کردن طعم دمنوش‌های گیاهی، می‌توان از عسل طبیعی استفاده کرد که علاوه بر خواص شیرین کنندگی، یک ضدسرفه قوی خانگی برای کودکان است.
بیشتر بخوانید: بهترین آنتی بیوتیک برای گلو درد
درمان سرفه خلط دار کودکان در طب سنتی تنها محدود به استفاده از دارو‌ها نبوده و به جز دارو‌ها به اصلاح شیوه زندگی و غذا‌های مورد مصرف بیمار توجه ویژه‌ای می‌گردد. به عنوان نمونه چندین راهکار ارائه شده در طب سنتی، برای درمان سرفه خلط دار کودکان عبارتند از:
- پرهیز از خوردن آب سرد
گرم نگه داشتن بدن و اجتناب از تنفس هوای سرد
شستشوی بینی با آب ولرم
غرغره کردن آب نمک
نوشیدن آب و عسل به جای نوشیدن آب به تنهایی
استفاده از دم کرده آویشن شیرین شده با عسل
استفاده شربت زوفا در کودکان سرد مزاج و استفاده از شربت گل بنفشه در کودکان با مزاج گرم
با توجه به اطلاعات مندرج در منابع معتبر می‌توانید برای درمان سرفه خلط دار کودکان در طب سنتی از یکی از فرآورده‌های زوفا عسلی، زوفا پلاس و بنفشه باریج استفاده کنید؛ از آن جایی که این دارو‌های گیاهی دارای گیاهان زوفا و بنفشه در فرمولاسیون خود هستند، می‌توان از آن‌ها به عنوان قویترین شربت گیاهی ضد سرفه خلط دار یاد کرد.
حال که با گیاهان دارویی موثر در درمان سرفه اطفال آشنا شده اید، بهتر است به وعده خود عمل کنیم و بهترین داروی ضد سرفه خلط دار کودکان را معرفی کنیم. دارو‌های مورد استفاده برای کودکان در اشکال شربت، قطره، قرص و کپسول موجود هستند. قطره‌ها معمولا برای استفاده کودکان زیر یک سال و بزرگتر، مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توان آن‌ها را با آب یا آبمیوه مخلوط نمود و به کودک خوراند. قرص و کپسول در کودکانی که مشکلی در بلع نداشته باشند، مصرف می‌شوند. اما شربت‌ها به علت پذیرش راحت تر، یکی از مطلوب‌ترین فرم‌های دارویی برای استفاده کودکان است.
بهترین شربت برای سرفه خلط دار کودکان، باید با توجه به سن کودک، نوع سرفه، شدت علائم، حاد یا مزمن بودن بیماری و عدم حساسیت شناخته شده به اجزای فرآورده انتخاب گردد.
در انتخاب شربت برای سرفه خلط دار کودکان زیر یک سال، باید از شربت‌هایی استفاده کرد که عشقه و یا پلارگونیوم اجزای اصلی آن باشند و در آن‌ها از عسل به عنوان شیرین کننده استفاده نشده باشد.
شرکت سازنده: شرکت دارویی اکسیر و تحت برند انگلهارد آلمان
ترکیبات: عصاره خشک برگ عشقه
شربت پلارژین کیدز
شرکت سازنده: پارس گیتا دارو
ترکیبات: عصاره خشک ریشه گیاه پلارگونیوم و عسل
شربت پدی کاف
شرکت سازنده: دینه
ترکیبات: عصاره آویشن، برگ عشقه و گل و ریشه ختمی
شربت هانی یاس
شرکت سازنده: شرکت دارویی آیلار طب یاس
ترکیبات: حاوی عسل و عصاره آویشن شیرازی
شربت کاف استاپ
شرکت سازنده: باریج اسانس
ترکیبات: عصاره آویشن و عشقه