بیمه فعلان و استادکاران صنایع دستی سال‌هاست که با مشکل دست به گیربان است و شاید بزرگ‌ترین سنگ پیش پای آن کسری بودجه باشد. به گفته بهمن نامور مطلق هر سال بیمه فعالان صنایع دستی با کسری بودجه‌ای در حدود 700 میلیارد تومان روبه‌رو است. سازمان میراث فرهنگی تا به امروز راه‌های زیادی را برای برداشتن این سنگ از جلو پای بیمه فعالان صنایع دستی امتحان کرده است. راه‌هایی که هیچ کدام نتوانسته‌اند این درد را ریشه کن کنند و تنها بخشی از درد را بهبود بخشیده‌اند. سازمان میراث فرهنگی اما در دولت یازدهم سعی کرده تا با ارائه طرح چند ماده‌ای بتواند بخشی از مشکلات استادکاران صنایع دستی را حل کند که از جمله آن سر و سامان دادن به بیمه فعالان صنایع دستی است.
بیمه فعالان صنایع دستی از دی سال 89 در حال اجراست و براساس بخشنامه‌ای که ابلاغ شده، استادکاران و کارگران با کارفرما و بدون کارفرمای شاغل در کارگاه‌های خانگی و مجتمع‌های کوچک و بزرگ مربوط در گروه‌های مصوب (کددار) صنایع دستی ایران که به صورت تمام وقت به مشاغل یاد شده اشتغال دارند، با معرفی سازمان میراث فرهنگی زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند که 20 درصد سهم دولت و هفت درصد سهم بیمه شده است. بیمه فعالان صنایع دستی با وجود اینکه از نظر قانونی نیز دچار کم و کاستی‌هایی است اما مشکل اصلی در بودجه آن است. بودجه‌ای که اکنون سرنوشتش در دست طرحی است که به مجلس ارائه شده و بر مبنای آن مسئولان امیدوارند که بتوانند بودجه بیشتری را برای حل مشکل بیمه استادکاران صنایع دستی از دولت دریافت کنند.
طرح حمایت از هنرمندان و استادکاران صنایع دستی در آبان ماه سال 94 در دوره مجلس نهم اعلام وصول شد و زیر نظر کمیسیون اصلی صنایع و معادن و کمیسیون‌های فرعی برنامه و بودجه و محاسبات، عمران، فرهنگی، اقتصادی، آموزش و تحقیقات، بهداشت و درمان، قضایی و حقوقی و اجتماعی تا کنون در رابطه با آن بحث و بررسی صورت گرفته است. گرچه با پایان کار مجلس نهم این طرح به فراموشی سپرده شد ولی به گفته مسئولان صنایع دستی سرنوشت این طرح به زودی در مجلس دهم مشخص خواهد شد.
کسری بودجه 700 میلیارد تومانی برای بیمه صنایع دستی
بیمه فعالان صنایع دستی در هر سال با کسری بودجه 700 میلیارد تومانی روبه رو است. بودجه‌ای که در طول 2 سال دو برابر خواهد شد و در طول سالیان دراز، قرض کلانی را روی دست میراث فرهنگی می‌گذارد و به دنبال آن تعداد زیادی از فعالان صنایع دستی را از بیمه محروم می‌کند.
بهمن نامور مطلق، معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی با بیان اینکه رشد بیمه گذاری در سال‌های اخیر کم شده، امیدوار است که با یک حمایت مالی این سازمان بتواند بیمه فعالان صنایع دستی را رشد دهد.
او در رابطه با کسری بودجه برای بیمه فعالان صنایع دستی می‌گوید: چند هزار میلیارد تومان کسری بودجه برای این بیمه گذاری وجود دارد. هر سال مبلغی حدود 700 میلیارد تومان کسری بودجه برای بیمه داریم.
او درباره راه حل این مشکل می‌گوید: طرح حمایت از هنرمندان و استادکاران صنایع دستی اکنون در مجلس است که اگر این طرح اجرایی شود به ما در بیمه کردن فعالان کمک خواهد کرد.
او به مشکل کسری بودجه برای بیمه شدن فعالان صنایع دستی اشاره می‌کند و می‌گوید: در صورتی که طرح حمایت از استادکاران صنایع دستی در مجلس پذیرفته شود تقریبا دولت مجبور می‌شود که بخشی از کمبود اعتبار را جبران کند و ما می‌توانیم بیمه گذاران جدید داشته باشیم. در غیر این صورت مشکل بودجه بیمه همچنان پا برجا خواهد بود.
55 هزار بیمه شده، 30 هزار نفر در نوبت
فریدون میرزالو، مدیرکل دفتر آموزش و حمایت از تولید صنایع دستی درباره آخرین وضعیت طرح حمایت از فعلان صنایع دستی به «ابتکار» می‌گوید: طرحی به مجلس رفته و ما از سال گذشته بر روی آن فعالیت کرده‌ایم که بخشی از آن به موضوع بیمه فعالان صنایع دستی کمک می‌کند. از 7 کمیسیون گذر کرده تا در نهایت در کمیسیون صنایع و معادن تصویب شود و سپس به صحن علنی مجلس برود.
به گفته او، طرح حمایت از استادکاران و فعالان صنایع دستی اردیبهشت ماه سال جاری مصوبه کمیسیون صنایع و معادن را گرفته است و برای ارائه در صحن علنی مجلس رفته است. میرزالو درباره زمان ارائه و تصویب این طرح در مجلس می‌گوید: امیدواریم این طرح همین روزها تصویب شود.
او با بیان اینکه یکی از مشکلات بیمه تامین اجتماعی قالیبافان و فعالان صنایع دستی عدم تامین اعتبار است، می‌گوید: طرح حمایت از هنرمندان و استادکاران صنایع دستی می‌تواند راه را برای بیمه فعالان صنایع دستی هموار کند.
میرزالو ادامه می‌دهد: حدود 55 هزار بیمه شده داریم که 30 هزار نفر در نوبت هستند و مبلغ کلانی برای همان 55 هزار نفر بیمه شده مورد نیاز است که به تامین اجتماعی تخصیص داده شود. مذاکرات زیادی با سازمان تامین اجتماعی انجام داده ایم و حتی با مسئولان ذی‌ربط نیز صحبت‌های مفصلی شده تا بتوانیم راهی پیدا کنیم تا تعداد بیشتری از فعالان صنایع دستی را بیمه کنیم. ولی متاسفانه به دلیل اینکه کل مجموعه تامین اجتماعی با کمبود اعتبار روبه رو است ما نیز مشمول این موضوع شدیم ولی تلاش خودمان را می‌کنیم. رایزنی های زیادی انجام می‌شود و امیدواریم که این مشکل حل شود.
امکان بیمه سه هزار فعال صنایع دستی ایجاد شده است
گرچه به گفته بهمن نامورمطلق، معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی تعداد بیمه شدگان صنایع دستی در سال‌های اخیر کند و با ریزش همراه بوده اما میرزالو، مدیرکل دفتر آموزش و حمایت از تولید صنایع دستی خبر خوشی برای فعالان صنایع دستی دارد و می‌گوید که شرایط بیمه شدن برای برخی از فعالان صنایع دستی که امکان بیمه شدن نداشته‌اند، فراهم شده است.
او در این باره می‌گوید: ما لیستی شامل بیش از سه هزار نفر را آماده کرده‌ایم تا آنها را جایگزین فعالانی کنیم که ریزش کرده اند. به همین دلیل سامانه‌ای در بیمه تامین اجتماعی راه اندازی شده است که آنها بتوانند ثبت مجدد انجام دهند و این 3 هزار نفر را بتوانیم تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهیم.
میرزالو همچنین در رابطه با بندهایی که از طرح چندین ماده‌ای حذف شده، می گوید: بندهایی که از این طرح حذف شده‌اند موضوعاتی هستند که برای دولت تعهدزا بوده‌اند و بار مالی برای دولت ایجاد می‌کرده‌اند. بنابراین نمایندگان مجلس راضی نیستند که این موضوع اتفاق بیفتد. به همین خاطر می‌گویند که دولت خودش باید یک لایحه به مجلس ارائه کند تا این اعتبارات را در بودجه سنوات سالیانه تخصیص دهد. برای همین است که برخی از مواد که برای دولت هزینه زا بوده جدا شده است.
«۷۸۱ میلیارد و ۲۶۶ میلیون تومان» بودجه برای سه معاون در یک سازمان در سال 96. این آخرین خبر مربوط به بودجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است، بودجه پیشنهادی دولت به مجلس که حدود ۱۲ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته اما آیا این میزان بودجه دردی از سازمان پر درد میراث فرهنگی دوا می‌کند؟ با این حال سهم بودجه بیمه شدن فعالان صنایع دستی در کجای این بودجه پیشنهادی قرار دارد؟ حال باید دید که مجلس چه تصمیمی هم برای بودجه سازمان و هم برای طرح ارائه شده خواهد گرفت.