رویداد۲۴ لیلا فرهادی: به تازگی تصاویری از متروی مشهد منتشر شده که نشان می‌دهد مسافران مترو هنگام عبور از مقابل دوربین‌هایی که در تالار‌های مترو نصب شده، تصویر و مشخصاتی از آن‌ها روی یک مانیتور نمایش داده می‌شود. باور عمومی این است که نصب این دوربین‌ها به تلاش‌ها برای تصویب قانون «حجاب و عفاف» که تمامی مجازات‌های آن مبتنی بر تصاویر ضبط شده توسط دوربین‌های مختلف در معابر عمومی است، مرتبط است.
در لایحه عفاف و حجاب که به تازگی مصوبه آن در شورای نگهبان به دلیل وجود ایرادات فراوان رد شده است، در چندین ماده به لزوم نصب فناوری‌های هوشمند و دوربین در معابر شهری برای شناسایی افراد بی‌حجاب تاکید شده است. نهاد‌های مختلفی اعم از فراجا و وزارت کشور ملزم شده‌اند که این فناوری‌ها را تهیه کنند. یکی از مهمترین ایرادهای شورای نگهبان به لایحه، مغایرت آن با ماده با اصل ۷۵ قانون اساسی به دلیل عدم توجه به کاهش در‌آمد‌های عمومی است. بر اساس اصل ۷۵ قانون اساسی «دولت نمی‌تواند طرح‌هایی تصویب کند یا اصلاحیه‌هایی به لوایح دولت وارد نماید که هزینه‌های عمومی را افزایش داده یا درآمد‌ها را کاهش می‌دهد» از نظر شورای نگهبان لزوم تهیه این فناوری‌ها به معنای بار کردن هزینه بر دوش دولت است.
با این حال ظاهرا نهاد‌های امنیتی و اجرایی بدون توجه به غیرقانونی بودن اقداماتشان تمهیداتی برای رصد و شناسایی افراد چیده‌اند. چندی سندی محرمانه از وزارت کشور منتشر شد که نشان می‌داد این وزارتخانه به سازمان اطلاعات سپاه، وزارت اطلاعات و اطلاعات فراجا دستور داده نسبت به «عکسبرداری و تهیه مستندات و احراز هویت مرتکبین کشف حجاب و برهنگی به صورت گسترده» اقدام کند. در بند دیگری از این ابلاغیه به طور خاص تاکید شده «در همه بخش‌های مترو و واگن‌ها» مستندات از متخلفین از طریق عکسبرداری جمع‌آوری شود.
مطالبی برای مطالعه بیشتر
آیا باید از ایرادهای شورای نگهبان به لایحه حجاب و عفاف خوشحال باشیم؟
سخنگوی فرودگاه مشهد: هم حجاب بان داریم، هم گروه تبیین/ این‌ها از قرارگاه حجاب مجوز دارند
چرا وزیر کشور باید به خاطر ماجرای حجاب‌بانان مترو برکنار شود؟
برخی مردم معتقدند دوربین‌های متروی مشهد برای رصد موارد عدم رعایت حجاب اجباری تعبیه شده و دلیل دیگری ندارد. یکی از مقامات شورای شهر مشهد گفته این اقدام بدون هماهنگی شورا انجام شده و درباره نیت عوامل نصب این فناوری باید از خود عاملان یعنی شهرداری که با هماهنگی حوزه نظارتی اقدام کرده است سوال پرسید.
مجید نژادحسین عضو شورای شهر مشهد و رئیس کمیسیون حمل و نقل شورا در گفتگو با رویداد۲۴ گفته این دوربین‌ها به هیچ اطلاعات هویتی دسترسی ندارند. او گفته این خبر بد منتقل شده است و دوربین‌ها هیچ مشخصاتی از افراد را نشان نمی‌دهند. به گفته این عضو شورای شهر مشهد، این یک هوش مصنوعی است که همه دنیا هم از آن استفاده میکنند. این دوربین‌ها فقط از همان لحظه یک عکس می‌گیرند و مشخص میکنند فرد، زن است یا مرد و قد را هم تشخیص می‌دهند.
به گفته نژادحسین یک شرکت با شهرداری وارد مذاکره شده و گفته با این فناوری هوش مصنوعی، امنیت را برای مردم میتوانیم ایجاد کنیم. در همین راستا هم در ۵ ایستگاه مترو و پایانه این اقدام در حال انجام است و هدف آن مسائل امنیتی است که بگویند افراد تحت رصد هستند، اما هیچ اسمی روی مانیتور نمی‌آید. نژادحسین گفته شهرداری برای نصب این دوربین‌ها با شورای شهر هماهنگ نکرده است.
او گفته: این حوزه اجراست بنابراین شهرداری با هماهنگی مجموعه‌های زیربط اقدام کرده است از شورای شهر مجوز نگرفته اند، اما در جلسات اجرایی با حوزه‌های مختلف از جمله حوزه نظارتی هماهنگی صورت گرفته است. او توضیح داده که دوربین‌ها همان لحظه‌ای که فرد رد می‌شود ندارند با همان لباس از او عکس می‌گیرند و (دسترسی به) بایگانی ندارند.
رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر در پاسخ به اینکه مردم ممکن است با حضور این دوربین‌ها به جای احساس امنیت، احساس نا امینی کنند، گفته از نظر ما این نکته خاصی ندارد و از طرفی این یک موضوعی در حوزه اجراست که باید از شهرداری درباره آن سوال پرسید که چرا این کار را کرده‌اند. این جزو کار‌های روتین اجرایی است که در مواردی که در ملاء عام قرار است اقدامی انجام شود با نهاد‌های نظارتی هم هماهنگ می‌شود. این فناوری در پایانه‌ها و فرودگاه‌ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. الان ظاهرا در ۵ ایستگاه مترو هم نصب شده است.
او در پاسخ به این سوال که مردم احساس میکنند دلیل نصب این فناوری، مساله حجاب بوده، گفت: اینکه با چه رویکرد و هماهنگی این کار انجام شده را باید از شهرداری و مدیریت شهری پرسید. در شورا، کار سیاست‌گذاری میکنیم. در این خصوص همکاران ما اطلاع نداشتند و با هماهنگی شورا نبوده است، اما من از معاون عمران و حمل و نقل و مدیران مربوطه خواسته ام که گزارشش را به من بدهند.
نژاد حسین گفته در گفتگوی تلفنی با این افراد، کلیات موضوع، شامل همین نکاتی که گفتم مطرح شده است. من تاکید کردم که از این خبر، رسانه‌های معاند دارند سوءاستفاده میکنند و می‌گویند که مشخصات و کد ملی افراد مشخص شده است، اما به من پاسخ دادند که اصلا چنین چیزی نیست. منتظر گزارش نهایی این نهاد‌ها هستم.