رویداد۲۴ لیلا فرهادی: امیرحسین مقصودلو معروف به امیرتتلو هفته گذشته در یک اقدام غیرقابل پیش‌بینی به ایران بازگشت. سفر او به ایران عادی و بدون دردسر نبوده است. او توسط پلیس ترکیه از مرز بازرگان تحویل نیرو‌های امنیتی ایران داده شده است. پیش از دستگیری او توسط پلیس و انتقالش از مرز زمینی، تتلو اعلام کرده بود که قصد برگشت به کشور را دارد اما اجازه خروج به او داده نشده است.
تصاویری هم از حضور امیر تتلو در فرودگاه استانبول منتشر شده بود که نشان می‌داد برگه دیپورت به ایران را امضا کرده اما به دلیل منقضی شدن پاسپورتش اجازه خروج به او داده نشده است. به ادعای خودش، سرکنسولگری ایران در استانبول هم برای صدور مجوز خروج و پاسپورت جدید با او همکاری نکرده و با شکایت سرکنسولگری به دلیل فحاشی، تتلو تحت بازداشت پلیس استانبول در آمده و در نهایت پلیس او را در مرز بازرگان تحویل نیرو‌های ایران داده است. تتلو به محض بازگشت به ایران بازداشت شده است.
دلیل بازداشت او در وهله نخست، «شکایت شاکی خصوصی» اعلام شده، اما انتظار می‌رود مدعی العموم هم علیه او کیفرخواستی تدوین کند. احتمال انتساب اتهاماتی از قبیل فساد فی الارض، سب النبی، تبلیغ علیه نظام، توهین به مقامات عالی رتبه جمهوری اسلامی و حتی تشکیل گروه مجرمانه سازمان یافته یا همان فرقه به امیرحسین مقصودلو وجود دارد. رویداد۲۴ در این گزارش مساله تتلو برای نظام و پاسخ احتمالی به این مساله را مورد بررسی قرار داده است.
بازگشت تتلو به ایران پرحاشیه بود. چند ماه پیش کنسرت تتلو در آلمان به دلیل شکایات متعدد ایرانیان مقیم اروپا از این خواننده پرحاشیه لغو شد. اگرچه تتلو هیچ وقت اذعان نکرد که دلیل لغو کنسرت، عدم دریافت مجوز برای برگزاری آن بوده، اما به نظر می‌رسد دولت آلمان اجازه برگزاری این رویداد را نداده است.
بعد از این ماجرا حواشی متعددی برای تتلو ایجاد شد. ابتدا سحر قریشی لب به سخن گشود و پشت پرده رابطه خود با این خواننده جنجالی را رسانه‌ای کرد. با گفته‌های قریشی این امر که زندگی در ویلای تتلو در ترکیه عادی نیست، برای همه مسجل شد.
سحر قریشی پرده از رفتار‌های سادیستیک، شکنجه، تجاوز و زندگی جنون‌آمیز تتلو برداشت. سحر قریشی گفت با اجبار و متحمل شدن ضرب و شتم‌های فراوان از سوی تتلو خالکوبی کرده و در خانه این خواننده زیرزمینی زندانی بوده است. قریشی همچنین مدعی شده بود که تتلو پس از مصرف مواد مخدر اقدام به آزارگری دختران جوان و کم سن و سال می‌کرده است. قریشی گفته در خانه تتلو زندانی بوده و شهرکی که خانه تتلو در آن واقع شده به گونه‌ای است که نمی‌توانستند از آن فرار کنند.
در مرحله بعد برخی دخترانی که به دلایلی راهشان به این ویلا خورده بود نیز دست به افشاگری زدند. یکی از دختران آسیب‌دیده در ویدئویی گفت «من را در خانه زندانی کرده بود، موهایم را از ته زده بود و می‌گفت اگر نقش بازی نکنی که حالت خوب است، گربه‌هایت را می‌کشم.»
گفته میشود بعد از این افشاگری‌ها پرونده او در ترکیه به سبب شکایت همین افراد به گردش افتاد. خبرگزاری «ایهلاس» در ترکیه گزارش داد که پلیس این کشور در پی انتشار ویدئو‌هایی در فضای مجازی و گزارش‌هایی که از فعالان حقوق زنان دریافت کرده، تحقیقاتش را درباره منزل مسکونی امیر تتلو، خواننده ایرانی آغاز کرده است. برخی منابع آگاه از وضعیت زندان‌ها در ترکیه میگویند دلیل تلاش تتلو برای بازگشت به ایران، وحشت او از زندانی شدن در زندان‌های ترکیه بوده است. این منابع به رویداد ۲۴ گفته اند که سختی یک سال زندانی شدن در ایران به اندازه یک روز بازداشت در ترکیه نیست. اما آیا بازگشت تتلو به ایران انتخاب درستی بوده است؟
بیشتر بخوانید: چرا ویدئوهای ساسی مانکن بازدیدهای میلیونی دارد؟
بعد از انتشار ویدئوهای تتلو در مورد بازگشت به ایران، رسانه‌های حاکمیتی رویکرد جالبی در پیش گرفتند. خبرگزاری تسنیم، نزدیک به نهاد‌های امنیتی و نظامی در گزارشی به خبر انتشار تصویر بلیت پرواز تتلو به ایران واکنش نشان داد و نوشت: «مقصودلو به تازگی پاسپورت جدید دریافت کرده، اما با پاسپورت پانچ شده و قدیمی خود به فرودگاه رفته و خواستار بازگشت به کشور بود که این موضوع نشان می‌دهد، او نه برای بازگشت به ایران، بلکه برای حاشیه‌سازی و جذب بیشتر دنبال کننده و به تبع آن گرفتن تبلیغات دست به این کار زده است.»
این رسانه در توضیح ویدئوهای مربوط به بازگشت تتلو نوشت او اخیرا بخش زیادی از دارایی خود را در یک کلاهبرداری از دست داده و همه این اقدامات را انجام داده تا «آگهی بگیرد»
به گزارش تسنیم، تتلو نه تنها تمایلی به بازگشت به ایران نداشته بلکه «شنیده‌ها حکایت از آن دارد که مقصودلو پاسپورت خود را برای سفر به آمریکا و اقامت در این کشور به کنسولگری آمریکا در استانبول تحویل داده است.»
خبرگزاری فارس دیگر خبرگزاری نزدیک به نهاد‌های امنیتی ایران هم نوشت «تتلو پیش از این نیز چندین بار ادعا کرده بود که می‌خواهد به کشور بازگردد، اما این ادعا‌ها به واقعیت منجر نشد.»
این گزارش‌ها نشان داد تحلیل نهاد‌های امنیتی ایران در آن زمان این بوده که امیرحسین مقصودلو قصد بازگشت به کشور را ندارد و تمایل این نهاد‌ها هم این بوده که تتلو به جای ایران، به آمریکا برود تا دردسر جدیدی برای آنها درست نکند.
اما این تحلیل درست از آب در نیامد. ادمین صفحه یوتیوب امیرحسین مقصودلو اعلام کرد که «پلیس ترکیه او را به کمپ توزلا در استانبول فرستاده است.» خارجی‌هایی که اقامت‌شان مشکل قانونی داشته باشد یا خود داوطلب اخراج شوند، پیش از اخراج از ترکیه به این کمپ فرستاده می‌شوند. دو روز بعد تتلو در مرز بازرگان تحویل نیرو‌های امنیتی ایران داده شد.
از لحظه ورود تتلو به ایران روایت دوگانه جریان‌های نزدیک به حاکمیت از اتهامات او آغاز شد. جریان‌های نزدیک به قوه قضاییه مسیر اتهام‌زدایی از تتلو را در پیش گرفتند و در مقابل جریان‌های تندرو و عدالت‌خواه، خواستار اشد مجازات برای تتلو شدند.
مهدی کشت‌دار مدیرعامل خبرگزاری میزان، ارگان رسانه‌ای قوه قضاییه در خبر بازگشت تتلو به ایران، بر عبارت «شکایت شاکی خصوصی» و موارد اتهامی سواستفاده از نوجوانان زیر ۱۸ سال «در ترکیه» به عنوان علل بازداشت او تاکید کرد و این ترتیب سنگینی اتهامات او را در خبر نخست کاست.
حسین صارمی از فعالان اصولگرا در شبکه‌های اجتماعی رویکرد بخشی از این جریان که ظاهرا قوه قضاییه هم در زمره آن به شمار می‌رود را در پنج بند تببین کرد و نوشت «۱- مجازات کسی که بازگشته با کسی که برگردانده شده باید متفاوت باشد. ۲- جرائمی که ایشان در خارج کرده طبق قانون کشور مبدا بررسی شود نه طبق قانون ایران ۳- نظام باید تقصیر خود را در اینکه برخی جوانان امروز تعادل روانی/رفتاری ندارند بپذیرد. ۴- مجازات افراد مشهور، احساسات عمومی را جریحه‌دار میکند و در کشور‌هایی مانند انگلستان برای افراد مشهور قواعد مجزا در نظر گرفته شده؛ از قوه قضائیه هم در همین ابتدای کار خواهشندم زمینه را طوری فراهم کند این شخص و طرفدارانش سالمتر از قبل به جامعه برگردند. ۵- از دوستان رسانه‌ای هم می‌خواهم اقتدار نظام را در اعدام و مجازات سنگین نبینند، اقتدار، اداره جامعه با بیشترین فایده و کمترین زیان است که حداقل در این سال‌ها شاهد نبودیم و منجر به وضعیت فعلی شده است.»
او در پاسخ به اعتراض کاربران به این رویکرد بدون در نظر گرفتن ابعاد اتهام‌های تتلو نوشت اگر قرار باشد تتلو را به خاطر جرائمی که در خارج از کشور مرتکب شده، در ایران محکوم کنیم پس باید «کسانی که خارج کشور کشف حجاب می‌کنند یا مشروب می‌خورند همشون باید در فرودگاه امام بازداشت شوند. چنین چیزی شدنی نیست.»
در مقابل جریان دیگری از جبهه اصولگرایان قد علم کرده و خواستار اشد مجازات یعنی اعدام برای تتلو شده‌اند. وحید اشتری فعال سیاسی منتسب به جریان عدالت‌خواهان که به افشاگری‌هایی نظیر پرونده «سیسمونی گیت» علیه محمدباقر قالیباف و پرونده اوقاف علیه خاموشی معروف است، در توییتر خود نوشته «انحطاط فرهنگی نوجوان‌ها و ترویج فحشا شوخی ندارد. تتلو را در یکی از میادین شهر بعنوان سلطان فساد و فحشا اعدام کنید و خلاص.»
حمید رسایی از چهره‌های جبهه پایداری به محمدعلی ابطحی از چهره‌های اصلاح‌طلب که خواستار توجه مسئولان قضایی به تاثیر هر تصمیمی در مورد تتلو بر نسل نوجوان و جوان شده بود تاخته و نوشت «اولین چراغ اعدام نکنید توسط ابطحی روشن شد.»
برخی در تفسیر این دوگانه به نزدیکی تتلو به برخی شخصیت‌های عالی‌رتبه نظام در برهه از زمان در گذشته استناد کرده‌اند. عباس عبدی در توییتر خود نوشته «اگر خواستید تتلو را اعدام کنید، از یکی از مسئولان بخواهید که چهارپایه را از زیر پای او بکشند که نقشی در شکل‌گیری فرهنگ تتلیستی او نداشته باشد.»
محمدعلی ابطحی از چهره‌های اصلاح طلب خطاب به حمید رسایی گفته «بی‌انصاف نباشید. شما در صف می‌ایستادید و با تتلو عکس یادگاری میگرفتید. شما باید چراغ اعدام نکنید را روشن کنید.» هادی مهرانی از فعالان توییتری گفته «تتلو تف سربالاست و هرگز اعدام نخواهد شد.»
اشاره این‌ها به حضور امیر تتلو در ویدئوهای تبلیغاتی ابراهیم رئیسی و موزیک ویدئوی او در مدح برنامه هسته‌ای ایران است. سال ۱۳۹۴ تتلو در حالی که در ایران بود به تنها خواننده‌ای تبدیل شد که مجوز حضور بر روی یک ناو جنگی را پیدا کرد. رسانه‌های اصولگرا از او تحت عنوان خواننده «مقاومت و ایستادگی» یاد کردند که از ژانر موسیقی رپ برای «اعتراض به قدرت‌های جهانی» استفاده کرده است. تسنیم در گزارشی رسما اذعان کرد که «ارتش جمهوری اسلامی ایران» از امیرتتلو در ویدئو کلیپ ترانه انرژی هسته‌ای «حمایت لجستیکی کرده است»، اما در ادامه نوشت «به کارگیری تتلو برای اجرای این ترانه خدشه‌ای به مسیر گذشته و پیش روی ارتش وارد نمی‌کند» و این اقدام نشان دهنده «هوشمندی ارتش برای بکارگیری افراد در مسیر گفتمانی خود» بوده است.
حضور تتلو در جشن اولین سالگرد فارس پلاس یکی دیگر از نمود‌های نزدیکی او به جریان‌های حاکمیتی بوده است. این جشن در تیرماه ۱۳۹۶ یعنی یک سال بعد از موزیک ویدئوی انرژی هسته‌ای برگزار شد. در جریان این جشن افرادی نظیر سیدنظام موسوی نماینده کنونی مجلس، عزت الله ضرغامی وزیر کنونی میراث فرهنگی، ذوالنور رئیس کنونی کمیسیون امنیت ملی، سید یاسر جبرائیلی رئیس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی دبیرخانه مجمع تشخیص نظام و حمید رسایی عضو جبهه پایداری از تتلو تقدیر کردند.
یک سال بعد و در روز‌های پایانی تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶ جریانی که امروز حاکمیت را به طور یکدست در اختیار دارد دست به یک عملیات انتحاری زد و ترتیب دیدار چند دقیقه‌ای ابراهیم رئیسی و امیرحسین مقصودلو را در نمازخانه فرودگاه داد. ویدئوی این دیدار به یک اثر هنری گروتسک شباهت بیشتری دارد تا یک ویدئوی تبلیغاتی انتخاباتی. تتلو در این دیدار به رئیسی میگوید امیدوار است «قهرمانی» او را جشن بگیرد.
تتلو در این دیدار تتوهای خود را نشان رئیسی می‌دهد و میگوید کلیدی که روی دستش خالکوبی کرده «از آن کلید‌هایی است که دست ماست» و الان اینجا هستم که بگویم «ما را با ظاهر قضاوت نکنید. دل من با آقا و حاج آقاست». ابراهیم رئیسی در حالی که به وضوح معذب است، خطاب به تتلو میگوید من کار‌های شما را بعضی وقت‌ها گوش می‌کنم و اثرگذار است. دعا می‌کنم همیشه ثابت‌قدم باشید.
استناد به کاربرد‌های تبلیغاتی جریان نزدیک به دولت در زمان‌های مختلف از تتلو به عنوان عاملی برای مصونیت او از اعدام به دلایل مختلف درست به نظر نمی‌رسد. نخست اینکه برخلاف استدلال برخی تحلیل گران که تبدیل شدن تتلو به هیولای امروزی را نتیجه همزیستی او با جریان حاکمیتی می‌دانند، استدلال منطقی‌تر این است که جریان حاکم را موج سوارانی بدانیم که در برهه‌های مختلف برای به دست آوردن مقبولیت دست به دامن افرادی نظیر تتلو شده‌اند. طرفداران قشر به خصوصی از جوانان و نوجوانان از تتلو شاید نتیجه سلبی رویکرد حاکمیت باشد، اما قطعا نتیجه ایجابی حمایت حاکمیت از این شخصیت نیست.
تتلو اولین خواننده‌ای نیست که در ایران بازداشت شده است. خود او قبلا چند بار در ایران بازداشت شده و پیش از او هم چهره‌هایی نظیر توماج صالحی، مهدی یراحی و سامان یاسین هم به دلایلی نظیر تبلیغ علیه نظام بازداشت شده اند، اما موضوع تتلو متفاوت است.
یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های تتلو با دیگر خوانندگانی که در ایران متهم بوده یا بازداشت شده اند، مساله تاثیرگذاری او بر طرفدارانش است. تتلو به یک پدیده نادر در ایران تبدیل شده است. او اولین خواننده ایرانی است که اکانت شخصی اش در فیس بوک به یک میلیون فالوئر رسید. اکانت اینستاگرامی او که تاکنون دوبار بسته شده هر بار ظرف مدت کوتاهی به عدد ۴ میلیون فالوئر رسیده است.
او رکورددار بیشترین کامنت پست اینستاگرام با عدد ۱۸ میلیون کامنت است. او صاحب پر بازدیدترین لایو اینستاگرام با ۵۰۰ هزار نفر همزمان و بالای ۲ میلیون بازدیدکننده در لایو است. او بزرگترین کنسرت ایرانی را با ۷ هزار نفر در استانبول برگزار کرده و بلیط کنسرت‌های او ظرف مدت کوتاهی پیش فروش می‌شدند. تمامی این رکورد‌ها به یک دلیل حاصل شده و آن تبدیل امیر تتلو به رهبر یک شبه فرقه به نام «تتلیتی ها» ست.
فرقه یا کالت عبارتی است که به جنبش‌های مذهبی نوظهور یا گروه‌هایی اطلاق میشود که اعتقادات آنها یا رفتارهایشان از نظر عموم مردم غیرعادی یا غریب محسوب میشود. این گروه‌ها عمدتا توسط یک رهبر خودخوانده کاریزماتیک هدایت می‌شوند و رفتار‌های اعضای گروه معمولا با هنجار‌های اجتماعی مغایرت دارد. رفتار‌های ضد اجتماعی نظیر آسیب زدن به دیگران یا خود می‌تواند جزو عناصر مشترک فرقه‌ها باشد. در مورد تتلیتی‌ها این رفتار در خالکوبی اعضا خودش را نشان می‌دهد.
بسیاری از افرادی که به طور مستقیم مورد آزار تتلو قرار گرفته‌اند میگویند او از هوادارنش می‌خواهد که به او سجده کنند و در صورت عدم اطاعت، آنها را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد. شواهد نشان می‌دهد تتلو به لحاظ روانی، توهم رهبری یک فرقه را داشته و طرفداران او با روش‌هایی مانند کامنت گذاشتن به درخواست تتلو، به این توهم او دامن زده‌اند.
اینکه واکنش هوادارانی که به درخواست او ۳ میلیون بار «بغ‌بغو» کردند، به اعدام او چه خواهد بود، سوالی است که به نظر می‌رسد ذهن بسیاری از تصمیم‌گیران را در این روز‌ها به خود مشغول کرده است. تا این لحظه واکنش صفحات هواداران تتلو به ماجرای بازداشت او، محافظه‌کارانه بوده است. آنها در کمپینی خواستار عدم انتشار پیام های ضد حکومتی توسط هواداران شده‌اند تا بلکه به این ترتیب مانع از سنگین‌تر شدن جرم امیر تتلو شوند.
موقعیت خاص تتلو در بین هوادارانش سبب شده این شائبه وجود داشته باشد که به طور کلی حاکمیت علاقه‌ای به بازگشت تتلو به ایران نداشته چرا که با مساله محکومیت احتمالی او به اعدام روبرو می‌شد.
تتلو در کارنامه خود اتهاماتی از جمله سب النبی، توهین مستقیم به مقامات ارشد جمهوری اسلامی، سوءاستفاده گسترده از زنان و دختران زیر سن قانونی، ایجاد سایت قمار و تبلیغ علیه نظام را دارد. اتهامات او طیف گسترده‌ای از محکومیت از چند سال زندان تا اعدام را در بر میگیرد. اما اجرای چنین احکامی برای تتلو می‌تواند تبعات پیش‌بینی نشده‌ای به دنبال داشته باشد.
جامعه‌شناسان ایرانی هنوز به تحلیل درستی از تشییع جنازه «مرتضی پاشایی» در سال ۱۳۹۳ نرسیده اند. اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ یک بار دیگر حاکمیت را نسبت به واکنش‌های انقلابی نسل موسوم به «نسل زد» هشیار کرده است.
شاید یکی از راهکاری‌های دستگاه قضا برای فرار از احکام سنگین تتلو، نسبت دادن جنون به این شخصیت باشد. نسبتی که به راحتی قابل اطلاق به این فرد است. جنون یکی از عوامل رافع مسؤولیت کیفری قلمداد میشود و اینکه مجنون از درک رفتار عمل ارتکابی خویش ناتوان است، موضوع مهمی در مراحل دادرسی است.