رویداد۲۴ برای رسانه‌های غربی این موضوع غیرعادی است که همسر یکی از سران ارشد جمهوری اسلامی نظراتش را ترویج کند، حتی اگر با یکی از اعضای تندروی جمهوری اسلامی ازدواج کرده باشد؛ جمیله علم‌الهدی ۵۸ ساله که همسرش ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران است، تصویر سنتی ایران از یک زن در جایگاه او را مخدوش کرده است.
نجمه بزرگمهر خبرنگار فایننشال تایمز با جمیله علم‌الهدی در دفتر کارش در دانشگاه شهید بهشتی تهران گفتگو کرده است. علم الهدی به او گفته «من معلم هستم و بر نظریه‌های فلسفی متمرکزم. من مدت زیادی است که این کار را انجام می‌دهم، اما اکنون به نظر می‌رسد که به طور تصادفی یک پلتفرم دارم و فعالیت‌هایم دیده میشود.»
این رسانه بریتانیایی در گزارش خود گفته علم‌الهدی، استاد فلسفه تربیتی و رئیس پژوهشکده علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی است وچهار دهه پیش با رئیسی ازدواج کرده و در حین تحصیل در مقطع دکترا، تدریس و تألیف هشت کتاب، دو دخترش را هم بزرگ کرده است. جایگاه «بانوی اول» بخشی از فرهنگ سیاسی ایالات متحده است و هرگز بخشی از چشم‌انداز سیاست مردسالارنه ایران نبوده است.
بر اساس این گزارش، بیشتر آثار منتشر شده علم‌الهدی که در کتاب‌هایی مانند هنر زنانه زندگی و نظریه اسلامی تعلیم و تربیت بیان شده‌اند، به موضوعاتی درباره زنانگی و چگونگی به کارگیری آموزه‌های دینی در آموزش و پرورش می‌پردازند. از نظر او، اگر زنان به جای مسائل مهمتر، مانند روابط قوی خانوادگی و عاطفی، بر «تعقیب قدرت و ثروت» تمرکز کنند، «ماهیت» زن را تقلیل داده‌اند. علم الهدی می‌گوید: «برای کسانی که سبک زندگی غربی را پذیرفته اند یا آرزوی آن را دارند، «بهای استقلال آن‌ها تنزل بخشیدن به زنانگی آن‌ها به یکی از جذابیت‌های سطحی بوده است.»
او بر لزوم زنده نگه داشتن ارزش‌های سنتی مانند زندگی اخلاقی، به‌ویژه به لین دلیل که جهان در یک «پیچ تاریخی» قرار دارد، اهمیت دارد. او به فایننشال تایمز گفته «فقدان اخلاق منجر به نابودی محیط زیست، فرهنگ، تمدن و بشریت خواهد شد. فساد اخلاقی و فسق می‌تواند نسل بشر را زودتر از بمب اتم نابود کند.»
بیشتر بخوانید:
جمیله علم‌الهدی به دنبال جایگاه «بانوی اول» است؟
همسران روسای جمهور قبلی ایران به ندرت در انظار عمومی دیده می‌شدند و به دنبال تاثیرگذاری بر سیاست نبودند. هیچ‌کدام تحصیلات یا سابقه حرفه‌ای علم الهدی را نداشتند. سنت‌شکنی‌های او شامل ترویج دیدگاه‌های او در مورد نقش زنان و اهمیت آموزش، مصاحبه با رسانه‌های خارجی هنگام همراهی همسرش در سفر‌های رسمی، از جمله به سازمان ملل در نیویورک، و نامه‌نگاری به همسران رهبران اروپایی و درخواست از آن‌ها است. او سعی کرده از نفوذ خود برای توقف جنگ در غزه استفاده کند.
علم‌الهدی ماه گذشته در نامه‌ای به همسر امانوئل مکرون نوشت: «لطفاً از شوهرتان بخواهید که کشتار کودکان و زنان بی دفاع فلسطینی را محکوم کند و فورا برای برقراری صلح اقدام کند» نقش علنی علم الهدی از زمان انتخاب رئیسی به ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۱، در ایران با حساسیت‌هایی روبرو شده است، اگرچه او اصرار دارد که مانند همه زوج‌ها، هرگز «بدون مشورت با شوهرم» کاری انجام نداده ام.
جالب اینجاست که این رسانه بریتانیایی در گزارش خود بدون اشاره به رویکرد‌های زن‌ستیز جمیله علم‌الهدی، او را در قامت یک زن پیشروی ایرانی جا زده و منتقدانش را جریان محافظه‌کار تندرو در ایران خوانده است. فایننشال‌تایمز گفته منتقدان محافظه‌کار تندرو از او خواسته‌اند از سیاست دور بماند.
«جلیل محبی» روحانی تندرو، ماه گذشته خطاب به رئیسی در توییتر نوشت: «جلوی همسرت را بگیر» و در عین حال مدافعان علم الهدی را «سیاستمداران اصلاح‌طلب» خوانده که میگویند «او نقشی را ایفا میکند که در بیش از چهار دهه پس از انقلاب اسلامی تاکنون هیچ کس بازی نکرده است.»
مثال این رسانه بریتانیایی اظهارات «محمدعلی ابطحی» معاون سابق رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب که علم الهدی را به خاطر برداشتن گام‌های مثبت در فضایی بسیار رادیکال و مخرب ستایش کرده، گفته «تصویر او در واقع به رئیسی کمک میکند تا خیلی تندرو به نظر نرسد.»
البته فاینشال تایمز فراموش نکرده ایران سال گذشته درگیر یک جنبش زنانه بوده که توسط حاکمیت در تمام ابعاد سرکوب شده و هیچ قدمی در راستای استیفای مطالبات معترضان پاییز سال گذشته برداشته نشده و برعکس سختگیری‌ها در بسیاری از ابعاد تشدید شده است.
فایننشال تایمز به اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ اشاره کرده و نوشنه «یکی از مسائل کلیدی که امروز که ایران را آزار می‌دهد، قانون حجاب است که بر نحوه پوشاندن مو و بدن زنان در مکان‌های عمومی نظارت میکند. این موضوع با مرگ مهسا امینی ۲۲ ساله در سال گذشته پس از دستگیری به اتهام عدم رعایت قوانین پوشش اسلامی مطرح شده است. این جرقه یکی از بزرگترین تظاهرات خیابانی در جمهوری اسلامی شد، به طوری که بسیاری از زنان، به ویژه جوانان، با سرپیچی از قوانین و بیرون رفتن بدون پوشاندن مو‌های خود، یک قدم فراتر رفتند.»
علم الهدی به این سوال فایننشال تایمز که آیا ایران باید قانون حجاب را حفظ کند، پاسخ داده و گفته که «مشکل در آیین مد و مصرف‌گرایی است نه پوشش اسلامی. حجاب نباید به عنوان سلاحی برای کسانی که میخواهند دشمنی خود را با جمهوری اسلامی نشان دهند، استفاده شود. فلسفه حجاب این است... زنان باید جامعه را به سوی تعالی هدایت کنند. خانمی که به زیبایی روی صحنه می‌رقصد... به جای هدایت کردن، اغوا کننده است. جمهوری اسلامی از مسیری حمایت میکند که هر چیزی را که منجر به اغوا میشود محدود میکند و از هر چیزی که به رشد جامعه کمک میکند حمایت میکند.»
علم الهدی گفته که جنبش اعتراضی توسط دشمنان ایران در خارج از کشور رهبری شده است. «کسانی که به خیابان‌ها آمدند با گوشی‌های هوشمندشان آمدند و از جای دیگر هدایت می‌شدند که کجا بروند و چه کسی را بزنند.»
فایننشال تایمز نوشته «علم الهدی با برخی از همسران مشهورترین حاکمان منطقه مانند اسماء الاسد سوریه یا ملکه رانیه اردن متفاوت است. چادر مشکی سر تا پا او سیاه او نشانه‌ای آشکار از طرد سبک غربی است که توسط بسیاری از زنان ایرانی، به ویژه آن‌هایی که به تظاهرات پیوستند، هم پذیرفته شده است.
پدر او احمد علم الهدی، روحانی تندرو است که بیشتر به دلیل ممنوعیت موسیقی زنده و ممنوعیت دوچرخه‌سواری زنان در شهر مقدس مشهد، شهرت دارد. با این حال، او اصرار داشت که خانواده‌اش هرگز مانع جاه‌طلبی‌های او نشدند. جمیله علم‌الهدی به فایننشال تایمز گفته «این یک فرض اشتباه است که فکر کنیم روحانیون با تحصیلات دختران خود مخالف هستند.»
رسانه بریتانیایی فایننشال تایمز در پایان گزارش خود با بیان اینکه زنان در طول تاریخ معاصر ایران تا حد زیادی در عرصه سیاست به حاشیه رانده شده اند، جملیه علم الهدی را با فرح پهلوی همسر محمدرضا پهلوی آخرین شاه ایران مقایسه کرده و گفته این دو مرز‌های سنتی قالب را شکسته اند.
این رسانه گفته: فرح و همسرش تجسم نوعی مدرنیته و زرق و برق به سبک غربی بودند که در ایران بی‌سابقه بود. با این حال، سبک زندگی مجلل آن‌ها باعث شد ایرانیان عادی علیه او بشورند و او مجبور به تبعید شود.