همه چیز در مورد گیت ولو/ آشنایی با انواع شیر دروازه‌ای

رویداد۲۴ گیت ولو یا شیر دروازه ای از اجزای ضروری در صنایع مختلف است که کنترل موثری بر جریان سیالات و گازها دارد. انتخاب نوع ولو مناسب برای پروژه های پایپینگ اهمیت بالایی دارد. شیر دروازه ای برای کاربردهای کاملا باز یا کاملا بسته طراحی شده است و نباید به عنوان شیرهای کنترل یا تنظیم استفاده شود. در این مقاله به معرفی انواع گیت ولو، شیوه عملکرد و ویژگی های آنها می پردازیم.

گیت ولو چیست؟

گیت ولو یا شیر دروازه ای رایج ترین ولو در سیستم های آب رسانی است. گیت ولو حرکت خطی دارد و تنها در دو حالت باز یا بسته کار می کند. از آنجایی که دریچه ای برای باز کردن یا بستن جریان سیال، در داخل آن حرکت می کند، به آن شیر دروازه ای یا گیت ولو می گویند.

از شیر دروازه ای برای جداسازی مناطق خاصی از شبکه آبرسانی در طول تعمیر و نگهداری، افزودن تاسیسات جدید و همچنین برای تغییر مسیر جریان آب در سراسر خط لوله استفاده می شود.

اجزای گیت ولو

گیت ولو از اجزای مختلفی تشکیل شده است. مهمترین قسمت گیت ولو، دروازه یا گیت آن است که برای جاری شدن جریان بالا می رود و برای بستن جریان پایین آمده و مسیر عبور سیال را کاملا مسدود می کند. باز و بسته کردن جریان معمولا به وسیله یک چرخ دستی کنترل می شود. در شکل زیر اجزای یک شیر دروازه ای را می بینید.

انواع گیت ولو

انواع گیت ولو به سه روش طبقه بندی می شوند.

• براساس انواع دیسک (Types of Disk)

  1. گیت ولو گوه ای ساده (Solid taper wedge)

  2. گیت ولو گوه ای انعطاف پذیر (Flexible wedge)

  3. گیت ولو دیسکی موازی (Parallel disks gate valve)

  4. گیت ولو چاقویی (Knife gate valve)

  5. گیت ولو گوه ای شکاف دار (Split wedge gate valve)

• براساس انواع مفصل بونت بدنه (Types of Body Bonnet Joint)

  1. گیت ولو با بونت شیار دار و رزوه ای (Screwed Bonnet)

  2. گیت ولو با بونت فلنجی (Flanged -Bonnet)

  3. گیت ولو با بونت جوشی (Welded-Bonnet)

  4. گیت ولو با بونت آب بندی شده با فشار (Pressure-Seal Bonnet)

• براساس انواع حرکت شاخه (Types of Stem Movement)

  1. شاخه بالارونده یا نوع OS و Y (Rising Stem or OS & Y Type)

  2. شاخه غیر بالارونده (Non-rising Stem type)

شرکت پردیس فولاد تامین کننده ولوهای صنعتی، از جمله انواع گیت ولو است. همچنین کلیه لوله های فولادی و اتصالات مورد استفاده در صنایع و خطوط لوله نیز از برندهای معتبر و باکیفیت داخلی و خارجی توسط پردیس فولاد تامین و در اختیار مشتریان قرار می گیرد. در ادامه رایج ترین انواع گیت ولو را معرفی می کنیم.

گیت ولو گوه ای ساده (Solid taper wedge gate valve)

گیت ولو گوه ای ساده، رایج ترین شیرهای دروازه ای هستند. آنها اغلب جزو ساده ترین و ارزان ترین گزینه های گیت ولو هستند که استحکام مکانیکی خوبی نیز دارند. گیت ولو گوه ای ساده به طور گسترده برای انواع سیالات مناسب هستند. می توان از آنها در موقعیت های مختلف لوله استفاده کرد و برای خطوط لوله با جریان سیال متلاطم مناسب هستند.

گیت ولو گوه ای انعطاف پذیر (Flexible wedge gate valve)

شیر دروازه ای با گوه انعطاف پذیر در اشکال مختلف در بازار در دسترس است. هر یک از آنها مزایای خاصی دارند و در کاربرد ویژه ای استفاده می شوند.

گیت ولو دیسکی موازی (Parallel disks gate valve)

گیت ولو موازی، گاهی اوقات شیر دروازه ای دیسکی موازی یا شیر دروازه ای کشویی موازی نامیده می شود. این ولو تقریبا مانند شیر دروازه ای گوه ای عمل می کند، اما دروازه آن دارای دو دیسک است که در زاویه 90 درجه نسبت به جهت جریان سیال قرار گرفته اند. این ولو در کاربردهای دما بالا استفاده می شود.

گیت ولو چاقویی (Knife gate valve)

گیت ولو چاقویی یک نوع رایج از شیرهای دروازه ای موازی است. در این ولو از یک دروازه با نوک تیز برای بستن جریان مایعات با مواد جامد معلق یا دوغاب استفاده می شود.

گیت ولو گوه ای شکاف دار (Split wedge gate valve)

در گیت ولو گوه ای شکاف دار، دیسک گوه از دو قطعه جدا ساخته شده که با یک اسپیسر یا فنر در جای خود قرار گرفته اند. این ولو به سادگی تنظیم می شود و به خوبی سیستم را آب بندی می کند. این نوع از شیر دروازه ای انتخابی ایده آل برای سیالات با ذرات ساینده، گازهای غیر متراکم و مایعات خورنده است.

شیر دروازه ای فلنجی

شیر دروازه‌ای فلنجی، نوعی گیت ولو است که بدنه آن فلنج شده و به کاپوت (قسمتی در بالای ولو که چرخ دستی به آن متصل می شود و به قسمت های متحرک شیر دسترسی می‌دهد) پیچ می شود.

مزایای شیر داروازه ای

مهمترین مزایای شیر دروازه ای به شرح زیر است.

• آب بندی محکم در حالت بسته: شیر دروازه ای، آب بندی بهتری نسبت به شات آف ولو (shutoff valve) دارد. حتی با وجود کندی سرعت نسبت به برخی شیرها، عملیات باز و بسته شدن شیر دروازه ای سریع تر از شات آف ولو است.

• مقاومت کم در برابر جریان سیال: شیر دروازه ای یک شیر تمام پورت است. از این رو اجازه عبور آسان سیال با حداقل مقاومت را می دهد.

• کاربری گسترده: شیر دروازه ای را می توان با سیالاتی مانند روغن، بخار، دوغاب و سیالات معلق به کار برد.

• مناسب برای جریان های دو طرفه:

  شیرهای دروازه ای به یک جهت جریان محدود نمی شوند. آنها ولوهای جهت دار دو طرفه هستند.

از دیگر مزایای شیرهای دروازه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در شیرهای دروازه ای، ناخالصی ها معمولاً توسط سیال جاری شسته می شوند.

• شیرهای دروازه ای در شرایط فشار بالاتری نسبت به شیر پروانه ای کار می کنند.

• گیت ولو به طور موثر با سیالات با ویسکوزیته بالا کار می کند.

• برای تولید کنندگان شیرهای صنعتی، ساخت، نصب و تعویض گیت ولو ساده است.

• گشتاور کمی در باز و بسته کردن گیت ولو لازم است.

• گیت ولو قابلیت حرکت از میان دوغاب ها، رسوب ها و ناخالصی های سیال را دارد.

• گیت ولو ظرفیت بالا و قیمت پایینی نسبت به سایر ولوهای صنعتی دارد.

معایب شیر دروازه ای

در کنار مزایای یاد شده، بایستی معایب شیر دروازه ای را نیز در نظر گرفت. این موارد عبارتند از:

• سرعت عملکرد پایین

• قابلیت کنترل کم (نمی توان از آن برای کاهش جریان گاز استفاده کرد)

• کاهش عمر شیر دروازه ای در اثر تماس مکرر دروازه با سیت

• کاهش عملکرد در افت فشار

• اندازه بزرگتر و نیاز به فضای بیشتر نسبت به شیر پروانه ای

کاربرد گیت ولو

از گیت ولو به طور گسترده در صنایع زیر استفاده می شود.

• صنایع استخراج نفت و گاز

• کارخانه های فرآوری و تاسیسات تصفیه آب

• انواع کارخانه ها و محیط های تولیدی

• مصارف پزشکی و آزمایشگاهی

• صنایع تولید مواد غذایی و کیترینگ

• صنایع خودرویی و مکانیکی

• کاربردهای دریایی و فراساحلی

همانگونه که گفته شد گیت ولو یا شیر دروازه ای یکی از رایج ترین ولوهای صنعتی است. انواع گیت ولو در کاربردهای گوناگون در صنایع مختلف و خطوط لوله استفاده می شوند.