رویداد۲۴ در این مقاله، به پرسش قدیمی درباره بهترین زمان برای تعویض روغن موتورسیکلت پاسخ خواهیم داد. همچنین، در مورد بررسی سطح روغن نیز به چند نکته اشاره خواهیم کرد. هنگام تعویض روغن، پاسخ به سه عامل زیر وابسته است:
در کل، سه نوع اصلی روغن موتور وجود دارد: روغن معدنی، روغن نیمه سنتتیک و روغن موتور کاملاً سنتتیک. هر نوع موتورسیکلت نیاز به نوع خاصی از روغن موتور دارد. اگر شما یک موتورسیکلت نوع دوم (نیمه سنتتیک) را خریداری کرده‌اید، بهترین روش این است که بلافاصله روغن موتور را تعویض کنید، بدون در نظر گرفتن اینکه روغن هنوز تازه است یا خیر. اگر شما صاحب یک موتورسیکلت جدید یا نسبتاً جدید هستید، تعویض روغن در فواصل زمانی معین بسیار مهم است. این فواصل زمانی به وضوح در دفترچه راهنمای موتور ذکر شده است.
روغن موتور می‌تواند به عنوان جریان خون موتور عمل کند و انتخاب نوع روغن موتور مناسب برای موتورسیکلت بسیار مهم است. استفاده از روغن موتور مناسب نه تنها می‌تواند عمر موتور را افزایش دهد، بلکه عملکرد کلی موتورسیکلت را نیز بهبود می‌بخشد.
روغن موتور نه تنها به عنوان روان کننده برای جابه‌جایی قطعات موتور عمل می‌کند، بلکه نقش‌های مهم دیگری نیز دارد. یکی از ویژگی‌های مهم روغن موتور این است که از اجزای حیاتی داخلی موتور محافظت می‌کند و در جلوگیری از ساییدگی و شست‌وشوی داخل موتور نقش دارد.
هر بار که موتورسیکلت خود را روشن می‌کنید و آن را احیا می‌کنید، روغن موتور در آن جا حضور دارد تا عملیات تمیز کردن، روان کردن و محافظت از موتور در برابر سایش و دمای بسیار بالا را انجام دهد.
روغن موتور نقشی مهم در خنک نگه داشتن موتور دارد، مشابه یک مایع خنک‌کننده موتور. در طول عملکرد موتور، دمای داخلی محفظه احتراق به شدت افزایش می‌یابد و روغن موتور این دما را جذب می‌کند. با جذب حرارت، روغن موتور دمای داخلی موتور را کاهش داده و به خنک نگه داشتن موتور کمک می‌کند.
علاوه بر انتقال حرارت، روغن موتور همچنین وظیفه دیگری به عهده دارد، این وظیفه شامل روان کردن و روان نگه داشتن قطعات متحرک موتور می‌شود. با روان کردن قطعات، اصطکاک کاهش می‌یابد و عملکرد بهتر و صحیح‌تری برای موتور فراهم می‌شود؛ بنابراین جنب خنک کنندگی روغن موتور در محفظه احتراق و همچنین وظیفه روان کنندگی و حفظ عملکرد موتور، دو جنبه مهم و ضروری است که روغن موتور در عملکرد ایفا می‌کند.
اگر مطمئن نیستید که زمان تعویض روغن موتورتان فرارسیده است یا اگر نمی‌توانید دستورالعمل‌های تعویض روغن را در دفترچه راهنمای موتور خود پیدا کنید، می‌توانید از راهکارهایی، که در ادامه بیان شده است، استفاده کنید.
در جواب به این پرسش باید گفت، به نوع روغن استفاده شده در آخرین تعویض روغن بستگی دارد؛ اگر موتور از روغن موتور معدنی (که ارزان‌ترین و ساده‌ترین نوع روغن موتور موجود در بازار است) استفاده می‌کند، روغن موتور باید حداقل هر ۱۰۰۰ کیلومتر تعویض شود. همچنین اگر به طور منظم از موتور خود استفاده نمی‌کنید، بهتر است روغن را حداقل سه بار در سال تعویض کنید.
اگر انجین موتورسیکلت شما از روغن موتور نیمه مصنوعی استفاده می‌کند، ایده خوبی است بعد از ۳۰۰۰ کیلومتر روغن را تعویض کنید. توصیه می‌شود راهنمایی تولیدکننده را نیز در نظر بگیرید و در صورتی که مشخصات و توصیه‌های خاصی برای روغن موتور مورد استفاده در موتورسیکلت‌تان وجود داشته باشد، به آن عمل کنید.
برای افرادی که از روغن موتور فول سنتتیک در موتورسیکلت خود استفاده می‌کنند، قانون کلی این است که روغن موتور را بعد از ۵۰۰۰ کیلومتر تعویض کنند. روغن موتور مصنوعی گران‌تر از روغن معدنی است، اما با نگاه بلندمدت به روغن موتور، روغن موتور‌های نیمه سنتتیک و تمام سنتتیک عموماً عمر طولانی‌تری دارند، بنابراین مجبور نیستید آن‌ها را به دفعات تعویض کنید و هزینه بیشتری بپردازید.
اما اگر هر روز از موتور خود استفاده می‌کنید یا مسافت‌های طولانی را طی می‌کنید، صرف نظر از نوع روغن موتور (معدنی، نیمه سنتتیک یا فول سنتتیک)، باید روغن خود را به طور مکرر در بازه‌های زمانی دو تا سه ماه تعویض کنید تا از آسیب به پیشرانه جلوگیری کنید.
برای این کار، باید از نظر بصری وضعیت روغن موتور را بررسی کنید. بسته به نوع ساخت و مدل موتور، می‌توانید از سه روش برای بررسی روغن استفاده کنید:
بررسی رنگ و شفافیت روغن: روغن موتور تمیز و شفاف باید باشد. اگر روغن کثیف یا تیره شده است، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.
بررسی سطح روغن: با استفاده از گیج روغن (dipstick)، سطح روغن را بررسی کنید. سطح روغن باید در محدوده مناسب بین نشانگر حداقل و حداکثر باشد. در صورت کاهش قابل ملاحظه سطح روغن، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.
بررسی کیفیت و ویژگی‌های فیزیکی: روغن موتور باید خالی از ذرات بیگانه، خشک و بدون تشکیل رسوبات باشد. می‌توانید با استفاده از پارچه یا کاغذ سفید، روغن را بررسی کنید. اگر ذرات مشاهده می‌شود یا روغن دارای رسوبات است، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.
در هر صورت، بهتر است راهنمایی تولیدکننده و دستورالعمل‌های مربوطه را بررسی کنید تا بهترین زمان تعویض روغن را برای موتور خود تعیین کنید.
بله، هر بار که روغن موتور را تعویض می‌کنید، بهتر است همزمان فیلتر روغن را نیز تعویض کنید. فیلتر روغن وظیفه تصفیه روغن موتور از ذرات و آلودگی‌ها را دارد و با گذشت زمان، ذرات و رسوبات در آن جمع می‌شوند که می‌تواند تأثیر مستقیمی بر عملکرد و عمر موتور داشته باشد.
تعویض همزمان روغن و فیلتر روغن به شما امکان می‌دهد که روغن تازه و تمیز را با فیلتر جدید جایگزین کنید و عملکرد بهینه موتور را حفظ کنید. هرچند، در دستورالعمل‌ها و توصیه‌های تولیدکننده موتورسیکلت خود بهتر است راهنمایی‌ها را بررسی کنید، زیرا برخی مدل‌ها ممکن است دارای سیستم فیلتراسیون روغن قابل تعویض جداگانه باشند که به صلاح‌دید تولیدکننده براساس شرایط مورد نیاز تعویض می‌شود.