رویداد۲۴ «انتخابات اسفندماه ۱۴۰۲»را باید انتخاباتی متفاوت از ادوار گذشته دید، انتخاباتی که رقابت «لیست های انتخاباتی» نه بین طیف های سیاسی سنتی اصولگرا و اصلاح طلب ، که در درون اردوگاه اصولگرایان شکل گرفته است و حذف اکثریت کاندیداهای اصلاح طلب و البته اعتدالیون و مستقلین در این انتخابات، فضا را برای رقابت درون جناحی اصولگرایان فراهم ساخته است.
اصولگرایان که در زمان حیات حبیب الله عسگراولادی و آیت الله مهدوی کنی و محوریت بودن جامعتین همواره با یک لیست اصلی وارد انتخابات می شدند، بعد از فوت ۲ شاقول وحدت، ابتدا در جلسات پشت درهای بسته به اختلافات خوردند و در ادامه اختلافات را علنی کردند و حال این روزها در این اردوگاه، بی شمار تشکل های سیاسی حضور دارند که شاخصه اصلی آنها را باید خودمحوری و قبول نداشتن دیگر تشکل های اصولگرا دانست، تشکل هایی که سنتی های اصولگرا را قبول ندارند و یا خود را نواصولگرا می دانند یا پایداری یا عدالتخواه یا ...
همین چنددستگی نیز زمینه ساز آن شده است که در چند انتخابات اخیر از اردوگاه اصولگرا نه یک لیست که چند لیست بیرون بیاید. با این وجود تا همین انتخابات پیشین بازهم محوریت با یک لیست مشترک بوده است که طیف های مختلف متناسب با قدرتی که داشته اند از آن سهم گرفته اند.
روندی که تصور می شد در انتخابات پیش رو نیز تکرار شود یعنی یک «لیست اصلی» و چند «خُرده لیست»، اما نشانه شناسی تحرکات انتخاباتی برخی طیف های اصولگرا حکایت از آن دارد که غیبت اصلاح طلبان و اعتدالیون خیال آنها را از داشتن رقیب قدر راحت کرده و زمینه سازی برای ارائه لیست مستقل از سوی طیف های مختلف فراهم شده است.
شورای وحدت و شورای ائتلاف را باید دو تشکلیلات مهم تصمیم گیری در طیف بندی جدید اصولگرایان دانست. اعضای شورای وحدت، همان ها هستند که در انتخابات مجلس یازدهم نتوانستند سهم قابل توجهی از لیست شورای ائتلاف یا همان شانا داشته باشند و در نهایت مسیر خود را جدا کردند و تشکلی با محوریت جامعه روحانیت مبارز تحت عنوان شورای وحدت تشکیل دادند که طیف های سنتی و قدیمی اصولگرا در آن نمود و ظهور بیشتری دارند.
خاطره انتخابات قبلی سبب شد که این طیف سیاسی تا اینجای کار مسیر جدا از شورای ائتلاف را دنبال کند اما احتمال یکی شدن لیست ها را هم رد نکرده است. با این وجود به نظر می رسد آنجا که بحث بر سر سرلیستی مطرح شود احتمال پررنگ شدن اختلافات بیشتر شود چه آنها دست شورای وحدت برای سرلیستی پُر است و باهنر را در نظر دارد و از سوی دیگر شورای ائتلاف همچنان پشت قالیباف ایستاده است.
چندی پیش بود که سخنگوی شورای ائتلاف تکلیف خود را برای انتخابات پیش رو مشخص کرد و محمدباقر قالیباف را به عنوان سرلیست خود معرفی کرد، هرچند اعلام زودهنگام سرلیستی قالیباف بنا به روایت باهنر با اختلافاتی در درون شورای ائتلاف نیز همراه شده است اما برآیند اظهارات اعضای این شورا حکایت از آن دارد که قرار است پشت سر قالیباف بایستند.
طی روزهای اخیر شهاب‌الدین صدر، رئیس ستاد انتخابات شورای وحدت در تهران با بیان اینکه شرایط ارائه لیست در استان‌ها متفاوت است، گفت: «در استان‌ها ممکن است برخی نامزدهای ما و «شورای ائتلاف» مشترک باشند اما اساساً در حال آماده‌سازی لیست مستقل خود هستیم؛ البته اگر این نامزدها با گروه‌های سیاسی و انقلابی دیگر مشترک باشند، مشکلی پیش نخواهد آمد.»
وی همچنین تاکید کرد: «در لیست تهران شورای وحدت ۷ نفر خانم و ۱۰ نفر از جوانان حضور دارند، اگر با جریان‌های دیگر در جبهه انقلاب به «راهکار منطقی» برسیم، لیست مشترک در تهران ارائه خواهیم داد اما در حال حاضر مشغول آماده‌سازی «لیست مستقل» هستیم.»
منوچهر متکی، سخنگوی شورای وحدت، هم امروز با اشاره به ارائه فهرست مستقل از سوی شورای وحدت اصول گرایان خاطرنشان کرد؛«دیشب تلویزیون متاسفانه خبر را خوب منعکس نکرده است ما گفته بودیم که شورای وحدت لیست مستقل خود را تنظیم می‌کند ولی صدا و سیما آمده و گفته که ما با هیچکس ائتلاف نخواهیم کرد و همچین چیزی ما نگفتیم.ما به دنبال فهرست مستقل هستیم و در قسمت دوم هم در رابطه با ائتلاف و وحدت، فعلا پاسخ نمی دهیم.»
بنا به گفته متکی دیروز جلسه شورای عالی وحدت برگزار شد و تصمیم این شورای عالی این بود که شورای وحدت فهرست مستقل خود را ارائه دهد.
اختلافات اما فقط محدود به شورای وحدت و شورای ائتلاف نمی شود. چه آنکه در احتمالات انتخاباتی همچنان گزینه ائتلاف شورای وحدت و شانا وجود دارد. اما وحدت شکن بزرگ در جریان اصولگرا نه این دو تشکیلات سیاسی که جبهه پایداری است.
پایداری ها در چند انتخابات اخیر با تکیه به کلید واژه «کاندیدای اصلح» تا توانسته اند فشار اختلافی در اردوگاه اصولگرا را بالا برده اند و در نهایت یا لیست مستقل داده اند یا با گرفتن سهم های زیاد در روند لیست واحد قرار گرفته اند. در انتخابات پیش رو نیز دو احتمال وجود دارد. برخی پیش بینی می کنند که این جبهه تندرو همانند گذشته وارد زدودبندهای انتخاباتی و سهم خواهی قرار گیرد و در نهایت با گرفتن سهم بالا از شورای وحدت و شورای ائتلاف تن به «لیست واحد» دهد.
برخی اما پیش بینی می کنند جبهه پایداری با تکیه به دولت رئیسی پرونده ائتلاف با اصولگرایان را ببندد و لیست جداگانه در انتخابات بدهد، لیستی متشکل از نیروهای خودش و چهره های مورد تایید دولت رئیسی.
مرتضی آقاتهرانی، رئیس شورای مرکزی جبهه پایداری، روز گذشته درباره ارائه لیست مستقل در انتخابات گفت: « ما روند بررسی لیست جبهه پایداری را آغاز کرده‌ایم و منتظر هستیم و هم‌اکنون در حال مصاحبه و گفت‌وگو با برخی گزینه‌های جدید و جوان هستیم تا در صورت تطبیق شاخص‌ها از آنها حمایت کنیم.»
او درباره احتمال ائتلاف جبهه پایداری با شورای ائتلاف، تلویحا به حضور محمد باقر قالیباف در سرلیستی لیست شانا اشاره کرد و گفت: «با دوستان خود در شورای ائتلاف صحبت کرده‌ایم و اکنون نیز بعضا برخی جلسات و گفت‌وگوهایی با آنها داریم. ما صراحتاً به آنها گفتیم که اگر منظور از وحدت، همگرایی و همراهی بر اساس شاخص‌های و معیارها باشد، آماده‌ایم و از ائتلاف استقبال می‌کنیم اما اگر مقصود از وحدت، قرار گرفتن دوستان و آشنایان در لیست و ترجیح آنها به شاخص‌ها باشد، راه خودمان را خواهیم رفت.»
اظهارات آقاتهرانی که خود یکی از مدعیان سرلیستی است، حکایت از آن دارد که پایداری‌ها همانند انتخابات سال ۹۸ زیر بار سرلیستی قالیباف و گرفتن چند سهم نخواهند رفت. خاصه آنکه با اشاره به ارائه لیست واحد تاکید کرده: «اگر جبهه پایداری و شورای ائتلاف نتوانند لیست واحد بدهند، بهتر است دو گروه تلاش کنند تا گزینه‌های اشتراکی بیشتر در لیست داشته باشند. ما به عنوان جبهه پایداری درصورتی که ۲ لیست ارائه شود سعی خواهیم کرد که گزینه‌ها اشتراکی‌مان با دوستان شورای ائتلاف بیشتر باشد.»
از رقابت بین این سه تشکیلات سیاسی اصولگرا که بگذریم، اصولگرایان این روزها با خُرده تشکل هایی دست و پنجه نرم می کنند که غیبت اصلاح طلبان و اعتدالیون را فرصتی برای عرض اندام خود در مقابل تشکل های اصولگرا دیده اند و تلاش دارند مسیری جدا در انتخابات را دنبال کنند.
تشکل هایی چون شریان، رزما، جماران، مصاف، صبح ایران فردا، یاران انقلاب و ...که این روزها همایش ها و گعده های انتخاباتی را برگزار می کنند و تلاش دارند فارغ از لیست بندی های رایج کاندیدا به مردم معرفی کنند.چنانچه، ابوالقاسم جراره، دبیرکل شریان گفته بود: «اگر در انتخابات زمینه برای ائتلاف با شورای ائتلاف نیروهای انقلاب و دیگر جریان‌ها بر اساس شاخص‌های اعلام شده توسط ما فراهم نباشد، لیست مستقل خواهیم داد.»
وجه اشتراک بین این خُرده تشکل های اصولگرا را باید مقابله با تشکیلات های اصلی این اردوگاه از یک سو و تلاش برای کشیدن صندلی ریاست مجلس آینده از زیر پای قالیباف دانست.
اما، در سمت دیگر میدان رقابت، اصلاح‌طلبان هستند که با توجه به بررسی صلاحیت‌ها توسط شورای نگهبان دست پُری برای ورود به انتخابات ندارند. در همین راستا، در اوایل بهمن‌ماه، جبهه اصلاحات، با انتشار بیانیه‌ای سند راهبردی خود اعلام کرد که؛ «طبعاً اصلاح‌طلبان نمی‌توانند در انتخاباتی تهی از معنا، غیررقابتی، غیرمنصفانه و غیرمؤثر در اداره کشور شرکت کنند. این البته به معنای قهر آنان با صندوق رأی نیست، بلکه بر عکس، اصلاح‌طلبان موظفند به رغم عدم مشارکت در چنین انتخاباتی تمامی مساعی خود را برای اقناع یا الزام حاکمیت به برگزاری انتخابات مطلوب مبذول دارند.»
در بیانیه جبهه اصلاحات که مُهر تایید سید محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات را هم در پی داشت، آمده است: «در صورت تصمیم جبهه اصلاحات ایران برای ارائه لیست در انتخابات براساس ارزیابی و رای جمعی به شیوه دموکراتیک در مجمع عمومی جبهه اصلاحات هر استان با رای دو سوم اعضا اتخاذ تصمیم خواهد شد. تصمیم مجمع عمومی جبهه اصلاحات در مرکز و استان‌ها موضع رسمی جبهه بوده و رعایت مفاد تبصره یک ماده شش اساسنامه جبهه اصلاحات برای اعضا الزامی است و اعضا نمی‌توانند با عنوان اصلاح‌طلبی و جبهه اصلاحات برخلاف آن اقدام به ارائه لیست کنند.»
اگر چه اصلاحات از عدم ارائه لیست در انتخابات سخن گفتند اما اگر شرایط به سمتی برود که در مرحله آخر اعلام اسامی تایید صلاحیت شدگان، برخی از کاندیداهای آنان توسط شورای نگهبان تایید شوند، ممک است برخی احزاب اصلاح طلب در چند حوزه انتخابیه لیست مشترک بدهند.
اسماعیل گرامی مقدم، قائم مقام حزب اعتماد ملی، درباره تصمیم انتخاباتی احزاب اصلاح‌طلب به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «ما در حال بررسی هستیم و احتمالاً در حوزه انتخابیه‌ای که نامزد هست، چندین حزب اعم از کارگزاران و ندای ایرانیان که احتمالاً با یکدیگر ائتلاف خواهند کرد و همچنین اگر احزاب دیگری که داخل جبهه اصلاحات هستند اما در داخل حوزه انتخابیه به صورت تک صندلی نامزد دارند، از آنها حمایت خواهیم کرد.»
وی افزود: «در مجموع با بررسی‌هایی که انجام می‌دهیم احتمال اینکه در حوزه‌هایی که تک نامزد داریم، لیست ارائه بدهیم و بگوییم این نامزدها مورد حمایت این چند حزب اصلاح‌طلب خواهد بود. در مودر تهران هم در حال بررسی و جمع‌آوری اطلاعات هستیم.»
از سوی دیگر چهره‌های معتدل و نمایندگان ادواری که نتوانستند از گیت شورای نگهبان برای حضور در انتخابات عبور کنند؛ همچنان منتظر ۱۹ بهمن ماه و اعلام اسامی نهایی هستند تا تصمیم خود را برای ارائه لیست یا ندادن لیست بگیرند.
در این میان برخی نیز این احتمال را مطرح کرده اند که شاید مستقلین، اعتدالیون و برخی اصلاح طلبان تحت شرایطی توافقی به سمت ائتلاف و دادن لیست در برخی حوزه های انتخابیه بروند. پیش بینی که همچنان در حد یک احتمال است و قطعی نشده است.
هر چند که با وجود ردصلاحیت گسترده نمایندگان ادوار و اعضای حزب اعتدال و توسعه، دست آنان برای ارائه لیست بسته شده است اما برخی از چهره‌های سیاسی معتقدند که اگر مُهر قرمز ردصلاحیت بر این این پرونده‌ها زده نشود، می‌توان به سمت ائتلاف با یکدیگر و حتی برخی از حزب‌های اصلاح‌طلب رفت. ائتلافی که با توجه به اظهارات اصلاح‌طلبان بعید به نظر می‌رسد اما به یک امید واهی در دل جریان اعتدالیون تبدیل شده است.