رویداد۲۴ فناوری بلاک چین از 3 ژانویه سال 2009 همزمان با استخراج اولین بلاک در شبکه بیت‌کوین توسط ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) وارد فصل جدیدی شد. هر چند قدمت توسعه بلاک‌چین به‌سال‌ها قبل باز می‌گردد، اما واقعیت این است که ارزهای دیجیتال بودند که جان تازه‌ای به این تکنولوژی انقلابی بخشیدند.
تاکنون با گذشت بیش از 15 سال از راه‌اندازی بلاک‌چین بیت‌کوین، تغییر و تحولات بسیار زیادی را در فناوری Blockchain شاهد بوده‌ایم؛ اما انقلا بلاک‌چین هنوز به‌طور کامل محقق نشده است. از این رو قصد داریم در این مطلب نیم‌نگاهی به‌مهم‌ترین تغییر و تحولات جاری فناوری بلاک‌چین و تاثیر آن‌ها بر بازار ارزهای دیجیتال بیندازیم.
مفهوم سه‌گانه بلاک‌چین (Trilemma) نخستین بار توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، بنیان‌گذار اتریوم، مطرح شد. او در قالب این مفهوم به سه چالش امنیت، مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی در حوزه بلاک‌چین اشاره کرد. چالش‌هایی در هم‌تنیده که نمی‌توان تنها در جهت ارتقای یکی از آن‌ها گام برداشت و باید هر سه را با هم در منظومه‌ای یکپارچه زیر نظر گرفت. در تمام سال‌های اخیر، تحولات فناوری بلاک‌چین خارج از این سه‌گانه نبوده است. تا اطلاع ثانوی هم تمرکز توسعه دهندگان روی موارد خواهد بود.
تغییر و تحولات بلاک چین بدون سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر نیست. در واقع رشد و توسعه سرمایه‌گذاری در این حوزه بوده که در سال‌های اخیر موتور پیشرفت بلاک‌چین را روشن نگه داشته است. آمارها نشان می‌دهند که در سال 2017 مجموع سرمایه‌گذاری صورت گرفته در بلاک‌چین به 1 میلیارد دلار هم نرسید.
این در حالی است که در سال 2023 شاهد سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری در این حوزه بودیم. جالب است بدانید که سهم بانک‌ها و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی در یک سال اخیر از 3 میلیارد دلار فراتر رفته است. پیش‌بینی می‌شود مجموع سرمایه‌گذاری‌های بلاک‌چین در سال جاری به حدود 24 میلیارد دلار برسد.
بدون در نظر گرفتن چالش قانون‌گذاری نمی‌توان در رابطه با تاثیر تغییر و تحولات بلاک‌چین بر ارزهای دیجیتال به قضاوت درستی دست پیدا کرد. واقعیت از این قرار است که از ابتدای سال 2022 موج جدیدی از تمرکز نهادهای قانون‌گذار در کشورهای مختلف روی بلاک‌چین و بازار ارزهای دیجیتال را شاهد هستیم.
موافقان وضع قوانین معتقدند که این موضوع می‌تواند به تسهیل ورود سرمایه‌های بیشتر به بازار رمزارزها منجر شود. ضمن اینکه جلوی کلاهبرداری‌ها نیز تا حدی گرفته می‌شود. جالب است بدانید که میزان کلاهبرداری‌های بازار رمزارزها در سال 2023 به حدود 2 میلیارد دلار رسید که در مقایسه با 4.5 میلیارد دلار سال 2022 کاهش شدیدی پیدا کرده است. بخشی از کاهش را باید به وضع قوانین و مقررات در زمینه بازار رمزارزها مانند سامان‌دهی فعالیت انواع صرافی ارز دیجیتال دانست.
در عین حال مخالفان روند موجود معتقدند که سخت‌گیری‌های نظارتی، باعث ایجاد محدودیت در نوآوری می‌شود. به‌عبارت دیگر آن‌ها قانون‌گذاری را با روح غیرمتمرکز فناوری بلاک‌چین در تضاد می‌دانند. به‌همین دلیل معتقدند که تشدید فعالیت‌های نظارتی و قانونی، قطار پیشرفت بلاک‌چین و رمزارزها را از نفس می‌اندازد.
براساس گزارش بانک جهانی، در حال حاضر حدود 130 کشور در جهان مشغول توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) اختصاصی خود هستند. در بین این کشورها نیز نام‌های مشهوری مانند اعضای گروه G20 که از اقتصادهای برتر دنیا تشکیل می‌شوند، به‌چشم می‌خورند.
ابداع رمزارزهای اختصاصی در کشورها می‌تواند به توسعه هرچه بیشتر فناوری بلاک‌چین و همچنین سرعت گرفتن پذیرش بازار ارزهای دیجیتال کمک کند. البته این موضوع مشروط بر آن است که بانک‌های مرکزی در پی نابود کردن ارزهای دیجیتال برنیایند. مثلا آرتور هیز مدیرعامل سابق صرافی بیت‌مکس معتقد است با فراگیر شدن ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی، عملا استیبل کوین‌ها رو به نابودی خواهند گذاشت؛ چراکه مدل کسب‌وکار استیبل کوین‌ها و CBDCها کامل یکسان هستند.
امروز بیش از 3 میلیارد گیمر در دنیا وجود دارند. توسعه‌دهندگان فناوری بلاک‌چین از این ظرفیت عظیم غافل نبوده‌اند. مجله فورچون (Fortune) گزارش جالبی در این زمینه منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، ارزش بازار بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین در سال 2023 حدود 154 میلیارد دلار بود.
کارشناسان این مجموعه معتقدند که در سال‌های آینده شاهد افزایش سرمایه‌گذاری در زمینه بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین خواهیم بود. پیش‌بینی Fortune، دستیابی به ارزش بازار 600 میلیارد دلاری بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین تا سال 2030 است. پیشرفت‌های حوزه متاورس قطعا تسهیل‌کننده دستیابی به این مهم خواهد بود.
یکی از تحولات قابل توجه فناوری بلاک‌چین در سال‌های اخیر، ورود غول‌های فناوری و برندهای برجسته دنیا به این صنعت بوده است. اگر در گذشته شرکت‌های کوچک و متوسط در پروژه‌های بلاک‌چین سرمایه‌گذاری می‌کردند، امروز داستان کاملا متفاوت است. فهرست شرکت‌های بزرگ فناوری محدود به گوگل، متا و ... نیست.
بلکه در سال‌های اخیر برندهای شناخته شده مانند نایک، آدیداس، گوچی، بلک بار و ... نیز به این حوزه ورود کرده‌اند. بخش عمده فعالیت این شرکت‌ها در زمینه بلاک‌چین مربوط به عرضه توکن‌های NFT است. موضوعی که با استقبال طرفداران برندهای مطرح جهانی هم همراه شده و در پذیرش هر چه بیشتر توکن‌های NFT به‌عنوان طبقه‌ای از دارایی با چاشنی مالکیت مجازی در بین عموم مردم، تاثیر زیادی داشته است.
یکی از مهم‌ترین تحولات حوزه بلاک‌چین در سال 2023، ادغام آن با فناوری هوش مصنوعی بود. پروژه‌های زیادی در این حوزه راه‌اندازی شدند که بعضی از آن‌ها مورد توجه قرار گرفتند. قطعا ترکیب این دو فناوری می‌تواند در تسهیل زندگی روزمره مردم در سراسر دنیا نقش مثبت زیادی داشته باشد.
البته ناگفته نماند که نباید از تهدید هوش مصنوعی بر مشاغل حوزه بلاک‌چین غافل شوید. بر اساس گزارش سایت coicub، مجموع مشاغل مرتبط با بلاک‌چین در سال 2023 حدود 40 درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته است که بخشی از آن به توسعه استفاده از هوش مصنوعی مربوط می‌شود.
در بخش پایانی این مطلب، به مطالعه‌ی دقیق‌تر بلاک‌چین اتریوم می‌پردازیم. به‌تازگی اخباری مبنی بر اجرای آزمایشی موفقیت آمیز به‌روزرسانی دنکون (Dencun) در شبکه اتریوم منتشر شده است. این به‌روزرسانی در پی دستیابی به راه‌حل‌هایی برای مشکلات مقیاس‌پذیری، امنیت و عملکرد شبکه اتریوم در نظر گرفته شده است. در مجموع چند پیشنهاد توسعه اتریوم (EIP) در این به‌روزرسانی دنبال می‌شوند که عبارت‌اند از:
EIP-1153: کاهش هزینه ذخیره‌سازی داده‌ها و بهینه‌سازی فضای ذخیره بلاک‌ها
EIP-4844: افزایش توان عملیاتی پردازش از 30 به 100000 تراکنش در ثانیه
EIP-2322: بهبود مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS)
EIP-6780: حذف تابع SELFDESTUCT با هدف کاهش آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند
EIP-6780: بهبود عملکرد پل‌های بین زنجیره‌ای اتریوم
EIP-5656: تغییر در کد ماشین مجازی اتریوم به‌منظور ارتقای توانایی انجام عملیات‌های پیچیده‌تر
پیش‌بینی می‌شود که در سال 2024، این به‌روزرسانی در شبکه اتریوم محقق شود. اگر تمام اهداف فوق برآورده شوند، باید منتظر شگفتی‌های زیادی در بلاک‌چین اتریوم باشیم. موضوعی که می‌تواند روی افزایش قیمت ارز دیجیتال اتریوم (ETH) نیز تاثیر زیادی داشته باشد. همچنین احتمالا تاثیر منفی بر بلاک‌چین‌های رقیب اتریوم مانند سولانا و سایر شبکه‌های لایه یک خواهد داشت. به‌هر حال با اجرای به‌روزرسانی دنکون، بازار ارزهای دیجیتال آبستن حوادث بسیاری در سال جاری خواهد بود. شما آماده این تغییر و تحولات هستید؟