رویداد۲۴ در گزارش قبلی که در وب سایت یاشار سلطانی منتشر کرد، آمده بود که مرداد سال ۱۴۰۰ بیش از ۹۱ هزار تن روغن مایع توسط «شرکت مادر تخصصی بازرگانی ایران» وارد ایران شده و در گمرک شهید رجایی نگهداری میشود. این محموله توسط سه کشتی از مبدا کشورهای آرژانتین و ترکیه وارد ایران شده و در ۵ کوتاژ در ایران نگهداری میشود که جزئیات اطلاعات آن مطابق جدول زیر است.
این محصولات حدفاصل تابستان ۱۴۰۰ تا اردیبهشت ۱۴۰۱ چهار بار در آزمایشگاههای مختلف در ایران آزمایش شدهاند و هر بار به دلیل میزان باقیمانده فاکتورهای آفتکش در آنها «غیر قابل مصرف انسانی» و «غیر قابل ترخیص» اعلام شدند. با این حال سال گذشته بخشی از این محصول (بیش از ۴۷ هزار تن) با دستور سازمان غذا و دارو ترخیص و وارد سبد غذایی ایرانیها شده و ۴۴ هزار تن آن که محمولهی کشتی آرژانتینی بود همچنان در گمرک شهید رجایی نگهداری میشود.
آنچنان که از واکنشها به این گزارش بر میآید جلوی ورود این ۴۴ هزار تن روغن مسموم به ایران گرفته خواهد شد اما سوال اینجاست که علیرغم منفی بودن نتایج چهار آزمایش از کل این محموله در آزمایشگاهی در بندرعباس، قشم و تهران چگونه بیش از ۴۷ هزار تن از این محصولات وارد بازار ایران شده و به خورد ایرانیها داده شده است؟
در واکنشهای بعد از انتشار این خبر مدام روی این مسئله تاکید میشود که روغن آلوده وارد ایران نشده است چرا که سازمان غذا و دارو دستور واردات محوله به کشور را داده است. برای نمونه شرکت بازرگانی دولتی وارد کننده این روغنها در واکنش به انتشار این گزارش نوشته:
«تأکید میشود که اساساً هیچگونه کالایی بدون مجوز سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد ایران، امکان ورود به بازار ندارد و در صورتی که کالایی مورد تأیید سازمانهای مذکور قرار نگیرد، نه تنها به مجاری توزیع و مبادی مصرف وارد نمیشود که حتی ترخیص آن از گمرک نیز عملاًً امکانپذیر نیست.».
همچنین دادستان هرمزگان هم با اشاره به این موضوع گفته است:
«سازمان غذا و دارو آزمایشهایی را بر روغنهای وارداتی انجام داد، برخی از محمولهها که از نظر سلامت و کیفیت مشکلی نداشتند اجازه ترخیص یافتند».
در واقع هر دوی این مراجع به این نکته اشاره دارند که بخشی از این محموله وارد کشور شده و برای این ورود هم مجوز سازمان غذا و دارو را دارد و با این مجوز نمیتوان عنوان «مسموم» یا «آلوده» را به این روغنها نسبت داد.
اما سوال اصلی همچنان باقی است. اینکه چگونه چهار آزمایش مختلف در بازههای زمانی متفاوت این محصول منفی بوده و در هر چهار آزمایش نشان داده که فاکتورهای متعددی از سموم کشاورزی در این محصول باقیمانده و به این ترتیب مناسب مصرف انسانی نیست؛ اما به یکباره سازمان غذا و دارو تصمیم میگیرید نیمی از این محموله را وارد بازار ایران کند؟
برای اینکه روشنتر کنیم که سازمان غذا و دارو بدون مجوزهای لازم روغنهای آلوده را وارد بازار ایرانی کرده بد نیست نگاهی به فرایند واردات یک محصول به بازار غذایی ایرانیها داشته باشیم.
هر محصولی که بخواهد وارد بازار ایران شود باید در سامانه TTAC یا همان «تیتک» ثبت شود. بر اساس اسنادی که از سامانه تیتک به دست ما رسیده محموله روغنهای وارداتی که در تصویر شماره ۱، شماره کوتاژهای آن ثبت شده در سامانه تیتک همچنان در وضعیت «در انتظار صدور مجوز» بوده و اجازه مصرف نگرفته است. نکته ی مهمتر اینکه پیوست «نمایش اطلاعات آزمایشها» ی این پنج کوتاژ هم در این سامانه خالی است. طبیعتا معلوم است که این ۴۷ هزار تن روغن بدون انجام مراحل قانونی وارد بازار ایران شدهاند.
به این ترتیب این محصولات بدون نتایج آزمایشگاهی و بدون مجوز مصرف در سامانه تیتک راهی بازار خوراکی ایران شدهاند.
در این میان بیشک بیش از هرکسی روسای سازمان غذا و دارو باید پاسخگوی وضعیت ایجاد شده باشند. چه اینکه این محصولات در ۱۴۰۱/۱۰/۲۱ با نامهی مستقیم دکتر فرامرز خدائیان چگنی که مدیرکل امور فراوردههای غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو بوده ترخیص شده است.
از سوی دیگر سید حیدر محمدی رئیس فعلی سازمان غذا و دارو هم باید درباره تخلفات صورت گرفته در سامانه تیتک و ورود این محصولات به بازار محصولات خوراکی ایرانیها باید پاسخگو باشد.
سرنخ همهی این فرایندهای تعریف شده و استانداردهای تعیین شده برای ورود محمولههای غذایی به کشور را که بگیریم میبینیم که در همین یک فقره خیلی راحت و بدون در نظر گرفتن آنها تنها با یک نامهی فرامرز خدائیان به مدیری در استان هرمزگان بیش از ۴۷ هزار تن روغن آلوده و مسموم وارد سبد غذایی ایرانیها شده است.