رویداد۲۴ | لیلا فرهادی: علی لاریجانی یک بار سال ۱۴۰۰ در انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت شد. نامه محرمانه شورای نگهبان به علی لاریجانی در توضیح دلایل رد صلاحیت نشان میدهد تصمیم شورا تحت تاثیر ۷ دلیل اتخاذ شده که مهمترین آن اقامت و ادامه تحصیل منسوبین درجه یک او در انگلیس، سفر‌های متعدد اعضای خانواده به اروپا، آمریکا و اقامت یکی از فرزندانش در آمریکا بوده است.
بعد از رد صلاحیت لاریجانی در سال ۱۴۰۰، رهبری سخنرانی کرد و از رد صلاحیت او ابراز نارضایتی کرد. رهبری گفت «در جریان عدم احراز صلاحیت به برخی کسانی که صلاحیتشان احراز نشد جفا شد. به خودشان و خانواده‌هایشان نسبت‌هایی داده شد که معلوم شد خلاف است» و شورای نگهبان باید از او دلجویی کند.
سه سال از این واقعه گذشته و به نظر می‌رسد لاریجانی قول دلجویی را این بار گرفته است. او روز جمعه تصویری در شبکه‌های اجتماعی خود منتشر کرد که به طور نمادین نشان می‌داد قبل از راهی شدن به سمت ستاد انتخابات وزارت کشور، از بیت رهبری عبور کرده است. این تصویر که به طور نمادین، تصویر یک سرویس دو مقصده تاکسی اینترنتی بود، نشان می‌داد مبدا او بیت رهبری بوده و از آنجا به مقصد اول یعنی ستاد انتخابات کشور رفته و از ستاد هم به سمت مقصد دو یعنی پاستور و کاخ ریاست جمهوری خواهد رفت.
این تصویر به معنی کسب اجازه از رهبری برای کاندیداتوری تلقی شد. مجوزی که با سخنرانی رهبری در خرداد ماه ۱۴۰۰ همخوانی دارد.
با انتشار تصویر نقشه تاکسی اینترنتی، کمپین انتخاباتی لاریجانی رسما کلید خورد. مرحله بعدی افشای شعار کمپین بود. لاریجانی ساعاتی بعد در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) نوشت «برای عبور از موانع، باید از روش‌های منسوخ ارتفاع بگیریم.»
انتخاب شعار «ارتفاع بگیریم» با واکنش‌های زیادی همراه بود. این شعار هنوز از سطح شبکه‌های اجتماعی خارج نشده و بنابراین واکنش‌ها به آن هم در همان سطح است. فعالان سیاسی اصولگرا در توییتر، شعار لاریجانی را به طعنه‌ای به ماجرای سقوط هلیکوپتر ابراهیم رئیسی تلقی کرده اند. برداشت آنها این بوده که این شعار از توضیحات سرنشینان دو هلیکوپتر دیگری که در حادثه سقوط جان سالم بدر برده اند، الهام گرفته شده است. علامحسین اسماعیلی رئیس دفتر دولت که در یکی از این دو هلیکوپتر دیگر حضور داشته در یک برنامه تلویزیونی دقایقی قبل از سانحه هلیکوپتر رئیس جمهور را روایت کرده است. او گفته بود «خلبان بالگرد حامل آقای رئیس جمهور که فرمانده مجموعه هلیکوپتر‌ها هم بود به عنوان فرمانده میدان به هر سه هلیکوپتر اعلام کرد: ارتفاع بگیرید، بروید بالای ابر‌ها و از بالای ابر‌ها ادامه مسیر بدهید.»
کامنت محمدعلی آهنگران فرزند مداح معروف جبهه‌های جنگ به شائبه ارتباط شعار لاریجانی با سانحه هلی کوپتر دامن زد. آهنگران نوشت «هلیکوپتر قبلی ارتفاع نگرفت و به کوه خورد.»
موجی از خشم میان فعالان سیاسی نزدیک به دولت ابراهیم رئیسی به راه افتاد. امینی آزاده یکی از کاربران اصولگرا نوشت «آقای لاریجانی... نمیتوانی با گفتمان طعنه به خون شهید به قدرت برسی و اگر رسیدی، سقوط خواهی کرد.»
روزنامه کیهان صبر نکرد تا شماره روز بعد منتشر شود. کانال تلگرامی روزنامه اصولگرای کیهان به مدیرمسئولی حسین شریعتمداری به لاریجانی تاخت و نوشت: آقای لاریجانی در سخنرانی خود هنگام ثبت‌نام برای انتخابات ریاست‌جمهوری گفته‌اند: "برای عبور از موانع، باید از روش‌های منسوخ، ارتفاع بگیریم"، اما افتادن در تله برجام و برجامیزاسیون آمریکا و انگلیس، ارتفاع پست بود؛ پست‌ترین ارتفاع!
جمعی از کاربران اصولگرا به طور هماهنگ، لاریجانی را به بی اخلاقی، بی شعوری و کنایه به شهدا متهم کردند. شنیده‌های رویداد ۲۴ حاکی از آن است که سطوح عالی نظام از شعار کمپین لاریجانی ابراز نارضایتی کرده اند.
بیشتر بخوانید:
جریان خالص‌سازی چگونه تصفیه می‌کند و پیش می‌رود؟
علی لاریجانی تاییدصلاحیت می‌شود؟
رد صلاحیت‌های انتخابات مجلس دوازدهم و یک سوال بزرگ: چه کسی به جمهوری اسلامی التزام دارد؟
واکنش‌ها به گونه‌ای بود که علی لاریجانی به سرعت مجبور به عقب نشینی و توضیح شد. او در توییت مجزایی نوشت این شعار را از روی آیه ۵۸ سوره مجادله که می‌گوید «یرفع الله الذین امنوا منکم و الذین اوتوالعلم درجات» الهام گرفته و منظور او این بوده که باید از مباحث «تخریبی و سلبی ارتفاع بگیریم».
او اشاره غیرمستقیمی به ماجرای سانحه هلیکوپتر رئیسی هم کرد و گفت «شهیدان خدمت در راه وطن جان خود را برای اعتلای همین راهبرد گذاشتند. یاد و نام بلندشان گرامی باد و اندیشه «اهریمنان» و «سوء استفاده کنندگان» از نامشان ناکام.»
لاریجانی حتی در اولین کلیپ تبلیغاتی خود بار دیگر ارادت خود را به ابراهیم رئیسی اعلام کرد و گفت «یاد شهدای گرانقدر اخیر، رئیس جمهور سخن کوش و متواضع و همراهان ایشان را گرامی می‌دارم.»
به نظر می‌رسد این ادبیات را باید به به معنای پایان شعار «ارتفاع بگیریم» قلمداد کنیم. اما بخش دوم شعارکمپین ریاست جمهوری لاریجانی را هم نباید از نظر پنهان کرد. او شعار «ملت قوی، دولت زمینه ساز» را برای کمپین انتخاباتی خود برگزیده است.
امیرحسین عالمی، پژوهشگر حوزه بازاریابی اجتماعی و کارشناس راه‌اندازی کمپین‌های شبکه‌های اجتماعی به رویداد۲۴ می‌گوید: صحبت در مورد رویکرد رسانه‌ای و عملکرد کمپین‌های سیاسی خصوصا در جبهه اصلاح طلبان و میانه رو‌ها تا قبل از رد صلاحیت‌ها خیلی دقیق نخواهد بود. همه شخصیت‌ها فعلا با چند نفر از معتمدین خود که دستی در رسانه دارند جلساتی برگزار کرده اند و همه منتظر هستند تا تیم‌های اصلی را بعد از تایید صلاحیت‌ها فعال کنند. از این رو استراتژی‌های کمپین و گروه هدف کمپین‌ها خیلی مشخص نیست و صرفا با یک سری موضع گیری عمومی (general) مواجه هستیم، که مشخصا ترجیح میدهد خنثی و بدون حاشیه باشد. مواضع همتی تکرار حرف‌های دور پیش بود و پزشکیان هنوز محتاطانه دست به کار خاصی نزده است.
او می‌گوید در این میان موضع تیم رسانه‌ای لاریجانی متفاوت است و برخوردش به گونه ایست که گویی از تایید صلاحیت خود مطمئن است.
به گفته عالمی، استراتژی تبلیغات توییتری لاریجانی سعی دارد جوان پسندانه باشد و ردپای آذری جهرمی و تیم رسانه‌ای او در این رویکرد‌ها کاملا مشخص است.
این متخصص کمپین‌های شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: تیم رسانه‌ای لاریجانی دوست دارد مواضعی خلاقانه و به روز داشته باشد. اما دو مسئله باعث شده تا توفیق چندانی تا امروز نداشته باشد.
عالمی مشکل اول را شتابزدگی لاریجانی و بی تجربگی سیاسی تیم تبلیغاتی او در حوزه کارزار‌های تبلیغاتی خوانده و می‌گوید: نمونه بارز این ضعف عملکردی انتخاب شعار «ارتفاع بگیریم» بود.
به گفته این متخصص راه اندازی کمپین، شعار ارتفاع بگیریم، از لحاظ فرمی و واژگان تبلیغاتی، حداقلی و دم دستی است و از لحاظ محتوایی اشاره مستقیم به حادثه هلیکوپتر ریاست جمهوری دارد که یک تقابل بی دلیل و یک بحران روابط عمومی را برای تیم لاریحانی ایجاد کرده است.
عالمی می‌گوید: برای لاریجانی، فرصت برای ایجاد تقابل با رقبا کم نیست و به راحتی می‌تواند با هر کدام از رقبا، تعارض جدی ایجاد کند؛ ایجاد یک جبهه جدید با محوریت تقابل با حادثه اخیر و رئیس جمهور فقید یک خطای محاسباتی است، که هر کمپینری که کار سیاسی کرده باشد به راحتی آن را تشخیص میدهد. این تقابل در حالی ایجاد شده که تمام کشور و رسانه‌های رسمی در رثای ابراهیم رئیسی بسیج شده اند و افکار عمومی با توجه به مرگ ناگهانی و نوع حادثه، همدل با آنهاست.
عالمی مشکل دوم کمپین لاریجانی را عدم تطابق شخصیت لاریجانی با رویکرد نوآورانه و جوان گرای تیم او خوانده است. کما اینکه این عدم تطابق بلافاصله بعد از حمله جریان‌های اصولگرا به شعار ارتفاع بگیریم، خودش را نشان داد.
او می‌گوید: پاسخ لاریجانی به توییت جلیلی با استفاده از هوش مصنوعی و چت جی‌بی‌تی زمانی جذاب است که لاریجانی بتواند همین رویه را در رفتار، زبان بدن، لباس پوشیدن و انتخاب واژگان هم داشته باشد. به زبان ساده‌تر تیم رسانه‌ای از شخص لاریجانی جلوتر است و لاریجانی نمی‌تواند نماینده این رویکرد باشد و احتمالا این استراتژی به سطح توییتر، جلوه‌های ویژه بصری و ادیت‌های حماسی در کلیپ‌های تبلیغاتی محدود خواهد شد.
عالمی به شعار دیگر کمپین که به نوعی عنوان دولت احتمالی لاریجانی خواهد بود هم انتقاد کرده و می‌گوید: شعار «ملت قوی، دولت زمینه‌ساز» در شرایطی که نیاز کشور به دولتی قوی و کارآمد است و ناکارآمدی و سومدیریت، عامل همه مشکلات است، شعار غلطی است.
او می‌گوید:، اما لاریجانی ترجیح میدهد که ملت را قوی بخواند و دولت را زمینه ساز بداند. در حالی که «زمینه سازی» نه به اندازی کافی اجماع ساز است و نه برای میتینگ‌های انتخاباتی، حماسی است. «زمینه‌سازی»، نماینده یک رویکرد اعتدالی و یواش است که به دنبال دردسر نیست و مبارزه پر چالش انتخاباتی نمی‌خواهد؛ و این درست برعکس رویکرد فرمی تیم رسانه‌ای اوست که به دنبال رفتار نوآورانه است.
عالمی می‌گوید: لاریجانی نیاز دارد یا خود را با تیم رسانه ایش همراه کند و بروزتر شود، یا تیم رسانه‌ای خود را از میان همان مدیران پیشین صدا و سیما انتخاب کند و خود واقعی خود را در این کارزار به نمایش بگذارد که در هر دو صورت شانس بیشتری برای پیروزی در این رقابت خواهد داشت.