وال استریت ژورنال در گزارشي نوشت، پس از شرکت آمریکایی بوئینگ، شرکت هواپیماسازی ایرباس هم قراردادی چند میلیارد دلاری برای فروش هواپیما به ایران منعقد کرده و آزمون بزرگ دیگری برای سنجش نحوه واکنش دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا به گشایش ارتباطات تجاری کشورهای غربی با ایران به وجود آورده است.
ایرباس، دومین شرکت بزرگ هواپیماسازی جهان
پس از بوئینگ اعلام کرده که قرارداد فروش هواپیما به ایران را تکمیل کرده و
قرار است یکصد فروند هواپیمای تجاری به این کشور بفروشد. ارزش این قرارداد
بر اساس لیست قیمت هواپیماهای ایرباس و بدون محاسبه تخفیف های احتمالی بیش
از 18 میلیارد دلار است. ایرباس گفته تحویل این هواپیماها را از اوایل سال
آینده آغاز خواهد کرد.
این توافق مدت کوتاهی پس از آن نهایی می شود که
بوئینگ قراردادی برای فروش 80 فروند هواپیما به ایران به ارزش 16.6 میلیارد
دلار امضا کرد. این دو قرارداد با ارزش ترین قراردادهای تجاری بین شرکت
های غربی و ایران از زمان امضای توافق هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی
هستند.
از زمان اجرای توافق هسته ای، شرکت های غربی در تلاش برای
ارزیابی فرصت های بازار ایران بوده اند و تنها تعداد کمی از آنها
قراردادهای لازم الاجرایی با صنایع مختلف نظیر انرژی و خودروسازی منعقد
نموده اند. هوانوردی تجاری یکی از اولویت های اصلی ایران بوده زیرا صنعت
هوانوردی ایران با مشکل ناوگان سالخورده ای مواجه است که از زمان پیروزی
انقلاب اسلامی تاکنون نوسازی نشده است.
از زمان پیروزی دونالد ترامپ در
انتخابات آمریکا، عدم قطعیت سرنوشت بسیاری از این قراردادهای تجاری را
تهدید می کند. ترامپ در جریان رقابت های انتخاباتی گفته بود که مخالف توافق
هسته ای با ایران است. منتقدان در کنگره آمریکا نیز گفته اند که تلاش
خواهند کرد به طور ویژه قرارداد بوئینگ با ایران را لغو کنند.
بوئینگ
قرارداد خود با ایران را اوایل ماه جاری و در زمانی نامناسب اعلام کرد. یکی
دو روز قبل از این توافق ترامپ سوالاتی را در مورد هزینه قرارداد دولت
آمریکا با شرکت بوئینگ برای ساخت هواپیمای جدید کاخ سفید مطرح کرده بود.
ترامپ تاکنون به صورت علنی اظهارنظری در خصوص قرارداد بوئینگ با ایران
انجام نداده و تیم وی نیز پس از پایان رقابت های انتخاباتی موضع خود در
مورد توافق هسته ای را به صورت مفصل تشریح نکرده اند.
ایرباس نیز هرچند
یک شرکت اروپایی است اما می تواند در معرض خطر تغییر سیاست آمریکا در قبال
ایران قرار بگیرد. از آنجایی که بسیاری از قطعات ساخت آمریکا در هواپیماهای
ایرباس به کار رفته، این شرکت برای فروش هواپیماهای خود به ایران به مجوز
خزانه داری امریکا نیاز دارد. این شرکت اوایل امسال مجوز خزانه داری
آمریکا را برای فروش هواپیما به ایران کسب کرده است.
دولت آمریکا ابزارهای دیگری نیز در اختیار دارد که می تواند تکمیل قرارداد ایرباس با ایران را دشوار تر سازد.
یکی از این ابزارها ممنوعیت هر گونه تامین مالی یا پرداخت ها از طریق موسسات مالی ای است که به سیستم بانکی آمریکا دسترسی دارند.
فرهاد
پرورش، مدیرعامل ایران ایر گفته ایرباس «احتمالا» برخی از هواپیماهایی را
که قرار است پیش از همه تحویل شوند تامین مالی خواهد کرد. ایرباس جزئیات
مربوط به تامین مالی این قرارداد را فاش نکرده است. ایران قبلا گفته بود که
تعدادی از هواپیماهای خریداری شده در قالب این دو قرارداد را به صورت
داخلی و بقیه را از طریق موسسات خارجی تامین مالی خواهد کرد.
از آنجایی
که هواپیماهای ایرباس پیش از بوئینگ به ایران تحویل داده خواهد شد، می توان
این قرارداد را اولین آزمون جدی پیش روی دولت ترامپ در خصوص نحوه مواجهه
با آثار توافق هسته ای محسوب کرد. یک منبع آگاه گفته حداقل یکی از
هواپیماهای ایرباس قبل از مراسم تحلیف ترامپ تحویل ایران خواهد شد.