رویداد۲۴ | محمدجواد ظریف یکی از ارکان مهم کمپین انتخاباتی مسعود پزشکیان است. حضور او در سفر‌های تبلیغاتی و برنامه صدا و سیما، مواضع دولت احتمالی پزشکیان را نه تنها در حوزه سیاست خارجی بلکه در حوزه سیاست داخلی روشن کرده است. او در جمع مردم در حاشیه رویداد الکامپ در پاسخ به جوانی که می‌گوید مردم رای نداده اند، چون نمی‌خواهند به روند فعلی مشروعیت ببخشند، گفت: پیام آن‌ها شنیده شده، اما باید بدانند فرق میکند خود سنگ و سنگ انداز در مصدر امور باشد یا کسی که با سنگ اندازی مقابله میکند.
حضور ظریف در کمپین انتخاباتی پزشکیان سیگنال مهمی به جهان مبنی بر باز شدن در‌های ایران و آغاز روند تنش زدایی مخابره کرده که از دید رسانه های خارجی هم پنهان نمانده است.
رویداد۲۴ دو روز مانده به دور دوم انتخابات با جواد ظریف گفتگو کرده است. او گفته قرار نیست وزیر خارجه پزشکیان باشد اما نیروهای جوان تری که به ساختمان وزارت خارجه خواهند رفت، همان سیاست خارجی را ادامه خواهند داد. ظریف تاکید کرده جلیلی به هیچ وجه دیپلمات نیست بلکه یک شخصیت متوهم است. او می گوید انتظار ندارد سنگ اندازی های او جریانش با پیروزی پزشکیان متوقف شود اما فرق می کند خود سنگ انداز در کاخ ریاست جمهوری نشسته باشد یا کسی که با سنگ اندازی ها مقابله می کند.
آقای دکتر خیلی‌ها معقتدند بزرگترین چالش دولت آقای پزشکیان سیاست خارجی اوست! اختلافات میان مراکز تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز به همراه تحولات بین المللی از اسرائیل، خاورمیانه تا انتخابات آمریکا. آیا دولت پزشکیان شرایط لازم برای حل منازعات را دارد؟
به نظر من شرایط بسیار دشوار خواهد بود، اما با دو پشتوانه دولت پزشکیان می‌تواند در مسیر حل معضلات قدم بردارد یکی با پشتوانه مردمی و حضور گسترده مردن پای صندوق‌های رای که این پیام را به کشور‌های خارجی بدهد که نمی‌توانند با فشار به اهدافشان برسند و در کنار آن با تشکیل یک دولت وحدت ملی که اختلافات جناجی را کنار بگذارد و برای اهداف ملی قدم بردارد.
راه دوم، یک سیاست مدبرانه است. با سیاست تنش زدایی، سیاست تعامل با جهان که اهرم امنیتی سازی را از دست اسرائیل و تندرو‌های آمریکا میگیرد و ایران را وارد فاز جدیدی میکند.
بسیار معتقدند کسانی که در طول این سال‌ها در از سایه مزاحم شما می‌شدند، الان در آفتاب آمده‌اند و امروز دیگر از روی صحنه سنگ‌اندازی می‌کنند؟
نه این طور نیست این‌ها همیشه روی صحنه بودند. اسمشان را گذاشته بودند سایه، چون نمی‌خواستند اعمالشان را کسی ببیند وگرنه سنگ‌اندازی‌های آقای جلیلی و انصارشان در هشت سال دولت روحانی در برابر برجام اظهر من الشمس است. حتی در دولت رئیسی هم این کار را می‌کردند؛ لذا فقط طراحی‌ها و جلساتشان در سایه برگزار می‌شد وگرنه اقداماتشان کاملا علنی بود.
بسیاری معتقدند آقای پزشکیان جزو استثنایی‌ترین کاندیدا‌های ریاست جمهوری است که بدون دادن وعده مشخص معیشتی یا اقتصادی وارد کارزار انتخاباتی شده. آیا فقدان چنین وعده‌هایی سبب نمی‌شود که من بعد در انتخابات‌های ریاست جمهوری ارائه راه حل مورد بی توجهی قرار بگیرد؟
هیچ مشکلی راه‌حل سریع ندارد و کسانی که قول راه‌حل‌های سریع را دادند به ما دروغ گفته‌اند. من بار‌ها گفتم مردم به آرزوهایتان رای ندهید. کسانی که آرزو‌های شما را مطرح می‌کنند فقط رای شما را می‌خواهند و بعدا به وعده عمل نمی‌کنند. پزشکیان گفته من برای گرفتن رای شما، به شما دروغ نخواهم گفت.
آقای پزشکیان مهمترین و بزرگترین راهبرد و گفتمان خود را به عدالت و انصاف عنوان کرده. در حکومتی که بسیاری معتقدند با شعار عدالت استوار شده، اما نشانه‌های زیادی از بی عدالتی از خود بروز داد، بدون کلی‌گویی، تحقق چنین امری ممکن است؟
پزشکیان دو شعار دیگر در کنار عدالت مطرح کرده و آن صداقت و شجاعت است. ایشان هم صداقت دارد که بی‌خود در مورد عدالت شعار ندهد بلکه عمل کند و شجاعت خواهد داشت که اگر مانعی در سرراهش بود با شجاعت آن را بیان کند.
هم جریان اصلاحات و هم طیف آقای جلیلی دیگری را به دروغ‌گویی در سیاست خارجی متهم می‌کنند. مردم چطور باید تشخیص بدهند که کدام یک راست می‌گویند؟
مردم نگاه کنند ببینند آیا سفره‌شان کوچک‌تر شده یا بزرگتر. اگر آقای جلیلی را باور کنیم پس امروز باید سفره مردم بزرگتر شده باشد. ایشان می‌گویند ۲ میلیون بشکه نفت می‌فروختیم و ادعا می‌کنند در دولت روحانی ۲۰۰ هزار بشکه می‌فروختیم. چرا با ۲۰۰ هزار بشکه نفت، دلارمان ۲۳ هزار تومان بود اما با ۲ میلیون بشکه نفت، دلار ۶۰ هزار تومان است؟ چرا با ۲۰۰ هزار بشکه نفت گوشتمان ۱۰۰ هزار تومان بود، الان با ۲ میلیون بشکه نفت کیلویی ۷۰۰ هزار تومان است؟ این شعبده‌بازی نیست، این واقعیت است. مردم می‌فهمند که یک جای کار می‌لنگد و آن صداقت است. عدم صداقت است باعث می‌شود مردم را انقدر ابله فرض کنند که خیال کنند گول این حرف‌ها را می‌خورند.
بیشتر بخوانید:
آقای پورمحمدی در مناظرات به صراحت جلیلی را متهم به ایجاد اخلال در پیوستن به FATF کرد. چقدر خصومت‌های شخصی آقای جلیلی را در عدم تحقق منافع ملی ایران جدی می‌دانید؟ اگر ایشان در انتخابات شکست بخورد چطور می‌شود جلوی تخریب ایشان را گرفت؟
همه ما باید بپذیریم که کسانی که شعار می‌دهند و راجع به آرزو‌ها حرف می‌زنند، همیشه می‌خواهند سر ما کلاه بگذارند و در این مسیر یک اهداف دیگری را دنبال کنند؛ لذا گول شعار را نباید بخوریم. اگر مردم روز جمعه تصمیم بگیرند که این‌ها را بفرستند خانه، باید بعد از آن خود مردم به کار دولت نظارت کنند. خیال نکنند این جناح‌های سیاسی بر کار دولت نظارت می‌کنند. این‌ها اهداف و منافع خودشان را دنبال می‌کنند و همانطور که آقای پورمحمدی گفت این‌ها به خاطر منافع خودشان حاضران میلیارد‌ها دلار به مردم ایران ضرر بزنند و مانع پیوستن به FATF شوند.
شما یکی از برجسته‌ترین مذاکره کنندگان جهان هستید. آیا شما سعید جلیلی را یک دیپلمات می‌دانید؟ ایشان خود را یک دیپلمات کارکشته میداند!
خیر. سعید جلیلی یک فرد متوهم است که اصلا دیپلماسی بلد نیست. سخنرانی بلد است. سخنرانی با دیپلماسی فرق میکند.
چطور کسی که دیپلماسی بلد نیست به بالاترین سطوح رسیده است؟
هیچ وقت ایشان به بالاترین سطوح نرسیده. ایشان از معاون اداره یک دفعه و به صورت جهشی و پرشی در دولت آقای احمدی‌نژاد به معاونت وزیر رسید و بعد از آن هم رسید به دبیری شورای امنیت ملی. ایشان تمام زندگی‌اش در حوزه ارزشیابی بوده است. یعنی در حوزه انگشت‌کردن در زندگی خصوصی مردم. هنوز هم کارش همین است؛ یعنی ایشان خصلتش هیچ وقت عوض نشده.
در ماه‌های آخر دوره آقای روحانی و اول دوره آقای رئیسی شرایطی برای احیای برجام وجود داشت. بسیاری معتقدند رقابت‌های سیاسی داخلی نگذاشت شما پرونده را ببندید. اما امروز انگار این فرصت از دسترس خارج شده. آیا الان شانسی برای احیای برجام هست؟
بسیار مذاکرات دشواری خواهد بود. این مذاکرات نیاز به یک اجماع ملی دارد و برای همین من عرض کردم دو عامل اول یعنی حضور مردم پای صندوق رای و بعد تشکیل یک دولت وحدت ملی در کنار ایجاد یک سیاست عاقلانه می‌تواند ما را در مسیر درست هدایت کند، ولی مسیر امروز بسیار بسیار دشوارتر از سه سال قبل خواهد بود و کسانی که سه سال قبل برای منافع خودشان سنگ‌اندازی کردند و بعد به خاطر خیال‌بافی در دولت رئیسی مانع رسیدن به آن شدند، باید پاسخ بدهند که چرا کشور را به این روز انداختند.
به نظر می‌رسد توازن قوا میان مدافعان و مخالفان مذاکره تا حدودی بهم خورده است؟ فرض کنیم پزشکیان به کاخ ریاست جمهوری راه پیدا کرده و جواد ظریف اگر وزیر هم نشود قطعا معمار سیاست خارجی در دولت پزشکیان است. ما یک گروه شکست خورده هم داریم. آن‌ها چقدر میتوانند چوب لای چرخ شما بگذارند؟
حتما چوب لای چرخ خواهند گذاشت. ولی بسیار تفاوت وجود دارد بین وضعیتی که این‌ها چوب لای چرخ می‌گذارند یا وضعیتی که چرخ را درست کنند. چرخ این‌ها چوبی خواهد بود. این‌ها چوبشان را که از دست نمی‌دهند. پای استدلالیان چوبین بود پای چوبین سخت بی‌تمکین بود.
منتقدان برجام می‌گویند ظریف فقط با دموکرات‌ها بسته بود و برای مذاکره با جمهوری‌خواهان برنامه‌ای نداشت. در صورت بازگشت ترامپ آیا برنامه‌ای برای مذاکره با آمریکا دارید؟
من مذاکره در مورد افغانستان، مذاکرات عراق و مذاکرات اوایل دهه نود میلادی را با جمهوری‌خواهان انجام دادم؛ لذا من بیشتر با جمهوری‌خواهان مذاکره کرده‌ام تا دموکرات‌ها. این لاطائلاتی که برخی می‌گویند که ما فقط با دموکرات‌ها گفتگو کردیم اشتباه است و تاریخ هم نشان می‌دهد حتی با آقای ترامپ هم مسیر مذاکرات را پیگیری کردیم، ولی دوروبریهای آقای ترامپ مانع مذاکره شدند و مشکل از ما نبود. شاید از خود ترامپ هم نبود مشکل از دوروبریهای او بود. فکر کنم این بار ترامپ هم درس گرفته باشد که اگر انتخاب شود به نادان‌هایی مانند پمپئو و بولتون میدان ندهد.
بسیاری شما را یک دیپلمات مورد قبول یا محبوب روس‌ها نمی‌دانند. مخصوصا بعد از افشای فایل صوتی مصاحبه شما، روس‌ها نگران بازگشت ظریف به دستگاه سیاست خارجی ایران هستند. به ویژه بعد از شروع جنگ اوکراین افکار عمومی غرب ما را متهم به همکاری و فروش پهپاد به روسیه کرده است. اگر شما بار دیگر معمار سیاست خارجی ایران باشید، آیا با استفاده از سابقه روابط قبل با آقای لاوروف می‌توانید برای کار متوازن با روسیه استفاده کنید؟
اولا که من قصد ندارم مسئول سیاست خارجی باشم. حتما به آقای پزشکیان کمک خواهم کرد، اما فکر می‌کنم نوبت دوستان جوان‌تر است و ما جوان‌هایی را داریم که میتوانند با اعتماد به نفس کار را پیش ببرند و یقین دارم آن‌ها هستند که به ساختمان وزارت خارجه خواهند رفت.
مواضع من در مورد روسیه هم روشن است. من روس‌ستیز نیستم، روس‌پرست هم نیستم. همانطور که غرب‌ستیز نیستم و غرب‌پرست هم نیستم. معتقدم همه این‌ها سم مهلک برای سیاست خارجی است. کار با روسیه هم برای ایران و هم جامعه بین‌الملل ضروری است. روسیه کشور مهمی است، اما باید با چشم باز با روسیه برخورد کرد. یقین دارم دوستان من که مسئول سیاست خارجی خواهند شد همین روند را در پیش خواهند گرفت.
یکی از شعار‌های آقای پزشکیان تاکید او بر حل مساله پیوستن به FATF است که کار بانکی با جهان درست شود. اگر ارکان نظام مخالف پیوستن باشند چه راه حلی رون این ساختار دارید؟
باید تاکید کنم معمار روابط ایران با FATF، آقای دکتر طیب‌نیاست و ایشان مذاکرات بسیار خوبی را با FATF انجام داد. اگر دولت در اختیار آقای پزشکیان قرار بگیرد، دکتر طیب‌نیا در این زمینه با علمشان نقش‌آفرینی خواهند کرد و ما هم مثل گذشته کمک خواهیم کرد و پیگیر عملیاتی‌شدن آن خواهیم بود.
کسانی که از تحریم سود می‌برند و در دولت روحانی هم مانع احیای برجام شدند هنوز سرجایشان هستند. چرا مردم باید باور کنند که دولت پزشکیان قادر به کنترل و سرکوب این جریان قدرتمند است؟
چون اینا سنگ خواهند انداخت، ولی اجازه نمی‌دهیم خود سنگ برود داخل پاستور. اقلا اجازه بدهید یک کسی وارد پاستور شود که با این سنگ‌اندازی‌ها مقابله کند.