رویداد۲۴ برترین‌ها نوشت: سگ چوپان آسیای مرکزی که با نامهای آلابای و سگ گرگی ترکمن نیز شناخته می‌شود، یک نژاد سگ نگهبان است. به طور سنتی، این نژاد برای نگهبانی از گله‌های گوسفند و بز و همچنین برای محافظت و وظیفه نگهبانی استفاده می‌شده است. در سال ۱۹۹۰، کمیته دولتی کشاورزی و صنعتی ترکمنستان استاندارد نژاد سگ آلابای ترکمن را تایید کرد.
جد سگ چوپان آسیای مرکزی در منطقه‌ای جغرافیایی بین اورال، دریای خزر، آسیای صغیر و مرز شمال غربی چین سرچشمه گرفته است. این سگ گله هنوز در کشور‌های مبدأ مانند قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، افغانستان، ازبکستان و کشور‌های اطراف آن یافت می‌شود. در ترکمنستان نمادی از غرور و میراث ملی به حساب می‌آید، جایی که مجسمه طلایی این حیوان در سال ۲۰۲۰ رونمایی شد.
برخی از سگ‌های آلابای به عنوان نگهبان دام عمل می‌کنند و برخی از صاحبان خود محافظت می‌کنند، و برخی برای مبارزه با سگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند که در بسیاری از کشور‌های آن منطقه یک سنت ملی است. این نژاد شباهت ژنتیکی زیادی با سایر نژاد‌های بومی سگ‌های گاردین دام از آن منطقه مانند چوپان گرجستان (ناگازی)، سگ کانگال و آکباش دارد.
زیست شناسان و دانشمندان روسی جمعیت سگ‌های محلی را از قرن هجدهم مطالعه کردند. پس از انقلاب کمونیستی، دولت اتحاد جماهیر شوروی بر روی نژاد‌های سگ کار برای ارتش سرخ تمرکز کرد و بهترین نمایندگان نژاد‌ها را بر اساس نیاز‌های نظامی و نگهبانی به روسیه وارد کرد. در طول چند دهه، این عمل به مردم محلی آسیب رساند. ورود نژاد‌های جدید به منطقه منجر به تلاقی بین سگ‌های وارداتی و محلی شد. در نهایت، سگ‌های اصیل فقط نزد گله‌داران، علاقه‌مندان به نژاد و مزرعه‌ها باقی ماندند. با این حال، جمعیت سگ آلابای هنوز به طور کلی ثابت است و برخی از سگ‌های با کیفیت واقعی را که به دلیل توانایی‌های کاری مورد تحسین قرار می‌گیرند، بدون توجه به کشور مبدا پرورش می‌دهند. تجارت خطوط خونی این سگ امروزه یک روش رایج است.
سگ‌های آسیای مرکزی هنوز به عنوان نگهبان دام مورد تقاضا هستند، البته نه به اندازه گذشته. این سگ ها، به درجات مختلف، از مردم و گله در برابر متجاوزان انسانی محافظت می‌کنند. آن‌ها بسیار قلمرومحور هستند و با کودکان رابطه خوبی دارند. افراد مسن را دوست دارند و به آن‌ها احترام می‌گذارند، از همه حیوانات کوچک در برابر شکارچیان محافظت می‌کنند و با اعضای خانواده بسیار مهربان هستند.
سگ‌های محافظ شخصی یا سگ‌های کار از سگ‌های نگهبان دام آلابای نشات گرفته اند که به طور انتخابی توسط متخصصان نژاد روسی برای توانایی‌های کاری پرورش داده شده اند. در نتیجه، آن‌ها در اطاعت، حفاظت از قلمرو و حفاظت شخصی عالی و بسیار باهوش هستند. به این ترتیب، آن‌ها سگ‌های خانگی کاملی هستند. آن‌ها برای یادگیری قوانین اولیه خانه نیازی به آموزش پیچیده ندارند و با همان احترام زیادی که اجدادشان با گله دار رفتار می‌کردند با صاحب‌شان رفتار می‌کنند. این سگ‌ها با موفقیت زیادی به جامعه پرورش گوسفند در سراسر جهان معرفی شدند. سگ‌های نگهبان باید بتوانند به عنوان یک تیم برای محافظت از گوسفندان در برابر شکارچیان کار کنند.
سگ‌های شپرد آسیای مرکزی می‌توانند از خطوط کار، خطوط جنگی و خطوط نگهبان دام بیایند و بدون توجه به کشوری که از آن آمده‌اند، بر این اساس رفتار کنند. تحقیقات ساده شجره نامهای و گفتگو با پرورش دهندگان نشان می‌دهد که چه غرایز اساسی می‌توان از این سگ شگفت‌انگیز ترکمنستانی انتظار داشت.
این نژاد یک سگ قوی با اندازه بزرگتر از حد متوسط و با قدرت زیاد ارائه می‌دهد. آن‌ها مستقل، کنجکاو و هوشیار و در عین حال غیرتخریبگر هستند. سگ به اندازه‌ای است که قدش تا قسمت کتف از طولش کوچکتر است. مو‌ها کوتاه یا نسبتاً بلند با زیرلایه سنگین هستند. گوش‌ها بسیار کوتاه و دم آن نسبتاً بلند است. رایج‌ترین رنگ‌ها سیاه/ سفید، حنایی با سایه‌های مختلف از تقریبا سفید تا قرمز عمیق و خاکستری مایل به قهوه‌ای هستند. برخی از سگ‌های آلابای پوزه سیاه دارند.
سر این سگ بسیار محکم است، با جمجمه‌ای صاف، گردن کوتاه همراه با غبغب است. بدن نسبتاً پهن، متناسب و عضلات نسبتاً صاف است. قفسه سینه به دلیل ایجاد دنده‌های کاذب بسیار طولانی به نظر می‌رسد. پا‌ها صاف، با استخوان بندی سنگین و زاویه متوسط و در عین حال مشخص هستند. استخوان‌های پا باید متناسب باشند و هرگز نباید این تصور را ایجاد کنند که استخوانی کوتاه است. دنده این سگ نیز پهن است. یورتمه رفتن معمولی این سگ گالوپ یا چهارنعل است. با این حال، آلابای می‌تواند ساعت‌ها بدون خستگی یورتمه حرکت کند
قربانقلی بردی محمداف، رئیس جمهور ترکمنستان کتابی درباره آلابای نوشت و در سال ۲۰۱۷ به رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین یک توله سگ ورنی را به عنوان هدیه تولد اهدا کرد.
در ترکمنستان، جشن ملی آلابای ترکمن در سال ۲۰۲۱ تأسیس شد. در آوریل ۲۰۲۱، اولین مسابقه زیبایی «آلابای ترکمن شجاع سال» به مناسبت عید ملی آلابای ترکمن در ترکمنستان برگزار شد. این مسابقه هر ساله در ترکمنستان به عنوان بخشی از تعطیلات آلابای که در آخرین یکشنبه ماه آوریل جشن گرفته می‌شود، برگزار می‌شود.
دفتر انجمن بین المللی «آلابای ترکمن» در عشق آباد واقع شده است. انجمن «آلابای ترکمن» برای تقویت پیشرفت پرورش سگ در ترکمنستان و ارتقای شناخت بین المللی دستاورد‌ها در این زمینه، مجله «آلابای نمونه ترکمن را منتشر می‌کند.
بیشتر بخوانید: ببینید | آبروریزی ماموران امنیتی در سفر ویتنام پوتین
سگ آلابای نماد بازی‌های داخل سالن و هنر‌های رزمی آسیایی در سال ۲۰۱۷ بودند. تصویر آلابای بر روی مدال‌های دولتی «پرورش دهنده سگ مردمی ترکمنستان» و «پرورش دهنده سگ افتخاری ترکمنستان» کشیده شده است. در نوامبر ۲۰۲۰، بنای یادبود ۱۵ متری آلابای در عشق آباد افتتاح شد.
آلابای یک نژاد همه کاره و جهانی است و در هر زمان با توصیفات مختلف مطابقت دارد، و به همین دلیل است که «کنل کلاب‌ها» سگ‌های مختلف آسیای مرکزی را در گروه‌های مختلف نژاد سگ طبقه بندی می‌کنند. RKF، روسیه (کنل کلاب روسیه) که توسط FCI به رسمیت شناخته شده است، سگ آلابای را به عنوان یک نژاد سگ کار طبقه‌بندی می‌کند که منعکس کننده نتایج فوق‌العاده‌ای در اطاعت، حفاظت و آموزش نظامی است.
الزامات پرورشی مدرن توسط کِنِل کلاب روسیه شامل تست‌های مزاج اجباری و عناوین آموزشی، علاوه بر رتبه بندی نمایش است. UKC آن‌ها را با دیگر سگ‌های نژاد‌های مشابه نگهبان گله، مطابق با توانایی‌های طبیعی نگهبانی از دام، که توسط پرورش‌دهندگان و کشاورزان در ایالات متحده اثبات شده، مطابقت می‌دهد. FCI آن‌ها را به عنوان سگ‌های مولوسوئید طبقه بندی می‌کند، که گاهی به زبان‌های مختلف به عنوان سگ‌های مولوسر توصیف می‌شوند، که منعکس کننده نسب مشترک بین آلابای و نژاد‌های مولوسر است.