رویداد۲۴ | امیرحسین جعفری: ترور اسماعیل هنیه در تهران باعث نوسان قابل توجهی در بازارهای جهانی و داخلی شده است. پس از درگذشت ابراهیم رئیسی، تلاش برای آرام نگه‌داشتن کشور و پیروزی پزشکیان بازارها را ثابت نگه داشته بود، اما حالا بازارهای نوسان رو افزایشی را به نمایش گذاشته‌اند. پاسخ ایران به اسراییل و ایجاد ثبات نسبی پس از آن، انتظاری است که بازار برای بازگشت به ثبات می‌کشد.
بورس صحنهٔ سرخی به خود گرفته است و فعالان این عرصه انتظار دارند که دولت و شورای‌عالی بورس هرچه زودتر نسبت به رفع نگرانی‌ها و کنترل رفتار‌های هیجانی اقدام کنند.
بیشتر بخوانید: ترور هنیه ورود آسان دولت جدید به سیاست خارجی را سخت کرد | باید منتظر واکنش حکومت و نیرو‌های مسلح باشیم | جنگ دست پزشکیان نیست
صفاری، کارشناس بورس، معتقد است که شوک‌های سیاسی چند روز اخیر، باعث ابهام در بازار بورس شده و این بازار را به سمت ریزش جدی برده است؛ او در اینباره می‌گوید: «بورس در مقام دماسنج اقتصاد، شوک‌های سیاسی را به خود جذب می‌کند. وقتی عرصه سیاسی در ابهام می‌رود، بازار واکنش نشان می‌دهد. الان هنیه را ترور کرده‌اند و صحبت از خونخواهی است. شکل این خونخواهی مشخص نیست و سرمایه‌گذاران هراسان بازار، نگران هستند. بازار به علت خروج پول منفی است. شورای‌عالی بورس باید ورود کند تا فعالان بورس اینگونه رفتار نکنند. از چهارشنبه اتفاق خاصی نیفتاده و فروش‌های هیجانی رو به افزایش است. این وضعیت تا زمان دریافت اطلاعات شفاف سیاسی، رو به منفی حرکت می‌کند. به نظر من در چنین شرایطی معمولاً شورای بورس نوسان را یک درصد می‌کند تا این ترس از بازار رد شود اما تاکنون اتفاق مثبت دولتی رخ نداده است.»
بازار طلا یکی از بازارهای مهمی بود که پس از ترور هنیه به سمت افزایش قیمت حرکت کرد. اگرچه درباره این بازار، قیمت جهانی و نوسانات خارج از ایران را هم باید درنظر گرفت.
حمیدرضا نیکخواه، رئیس اتحادیه طلا و جواهر اصفهان، معتقد است که بازار طلا به علت افزایش جهانی قیمت و نوسان ارز، با رشد قیمت مواجه شده اما این رشد قیمت موقتی است. او در اینباره می‌گوید: «افزایش اُنس جهانی و افزایش قیمت ارز در چند روز اخیر، باعث افزایش قیمت طلا شده است. احتمال زیاد بازار پس از آرامش فضای سیاسی عقب‌نشینی کند. قیمت‌ها با کمی تفاوت به روز چهارشنبه بازخواهند گذشت. با وجود ریزش ارز، طلا شامل نوسانات رو به بالا نمی‌شود. ما اول سال بازار طلا را با رکود آغاز کردیم و بازار فعالی نداشتیم. افزایش قیمت دلار و انس جهانی فقط باعث یک نوسان در بازار شده اما در رونق بازار مؤثر نبوده است. مصرف‌کننده‌ها چندان خرید و فروش خاصی در چند ماه اخیر نداشته‌اند. با بازگشت آرامش و شروع کار دولت چهاردهم، بازار طلا هم به تعادل می‌رسد و امیدواریم از رکود عبور کنیم.»
بازار ارز نخستین بازاری است که اخبار سیاسی را به خود جذب می‌کند. تنش‌های چند روز اخیر نیز باعث شد انتظار افزایش قیمت در بازار ارز شکل بگیرد و تابلو‌های چهارراه استانبول رقم ۶۱ هزار تومان را برای دلار به ثبت برسانند. اگرچه فعالان این حوزه مدعی‌اند که بازار نسبت به اخبار منفی تاحدی واکسینه شده است.
کمال سیدعلی، کارشناس ارز، معتقد است که اخبار منفی اگرچه تأثیر خود را بر بازار ارز دارند، اما تجربه تاریخی بازار ارز ایران را نسبت به اخبار منفی واکسینه کرده است، او در اینباره می‌گوید: «عکس‌العمل ایران در قبال ترور هنیه تکلیف بازار ارز را مشخص می‌کند. همیشه موضوع اخبار منفی سیاسی در حوزه افزایش قیمت دلار مطرح بوده است اما الان خبر عکس‌العمل ایران مهم‌تر است. رئیس جمهور جدید خواهان اجرایی‌کردن اف.ای.تی.اف و ایجاد ثبات سیاسی و بازگشت به مذاکرات است؛ این ادعا‌ها به بازار یک شوک مثبت وارد کرد و دلار ثابت و رو به پایین بود. ترور هنیه در تهران تمامی این معادلات را به صورت هیجانی برهم زد. اما به یک نکته باید توجه کرد که در ۶ ماه گذشته حتی پاسخ موشکی ما به اسراییل، به ثبات نرخ ارز کمک کرد و یک ثبات در فضای سیاسی حاکم شد. کشور در برابر اخبار منفی تا حدی واکسینه شده و مدت‌هاست نسبت به این اخبار در حال تمرین است. از سوی دیگر درآمد‌های ارزی ما هم در حال پیش‌روی است و امکان کنترل بازار توسط بانک مرکزی وجود دارد.»
سیدعلی معتقد است که نوسانات ارز در یکسال اخیر آنچنان هم به نفع سرمایه‌گذاران نبوده و بازارهای دیگر از دلار پیش رفته است؛ او می‌گوید: «سرمایه‌گذاری روی ارز هم همیشه موفق نبوده است، سفته‌بازی‌هایی که صورت گرفته بازار را برهم‌زده است. در یکسال اخیر افزایش نرخ ارز حدود ۱۰ درصد بوده در حالی که تورم ۵۰ درصد بوده است. سپرده بانکی در یکسال اخیر ۲۵-۳۰ درصد بوده اما بازار دلار ۱۰ درصد رشد داشته است. با این وجود بانک مرکزی باید حساسیت خود را به نرخ ارز داشته باشد و بازار نیمایی را به بازار آزاد نزدیک کند. وقتی واردات با قیمت منطقی خودش صورت بگیرد و رانت توزیع نشود، پول‌های اضافی تولید نمی‌شود که در بازار ارز سرمایه‌گذاری شود.»
***
بازارهای مختلف در ایران طی چند روز اخیر واکنش‌های مختلفی به خبر ترور اسماعیل هنیه داشته است. این واکنش‌ها در هر بازار متفاوت بوده و عوامل جهانی از جمله افزایش قیمت نفت و انس طلا نیز روی آن‌ها اثر گذاشته است. با این وجود عموم بازارها منتظر بازگشت آرامش سیاسی و کاهش قیمت‌ها هستند. رکود در بازار فعلی باعث شده افزایش قیمت‌های اخیر چندان تب و تاب خاصی به نفع بازار ایجاد نکند. اگرچه در بازار بورس شرایط فرق می‌کند و شاهد فرار نسبی سرمایه هستیم.