رویداد۲۴ | لیلا فرهادی: اولین اظهارنظر کامالا هریس کاندیدای دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری و معاون اول جو بایدن رئیس‌جمهور کنونی درباره ایران توجه‌‌ها را به خود جلب کرده است. او در چهارمین روز کنگره دموکرات‌ها، که در آن به طور رسمی نامزدی او از طرف حزب اعلام شد، ایران را تهدید کرد و گفت: «هرگز از هیچ اقدام لازمی برای دفاع از نیرو‌ها و منافع‌مان علیه ایران و گروه‌های مورد حمایت ایران دریغ نخواهم کرد.»
این هشدار، تنها عبارت مستقیم هریس درباره ایران از زمان نهایی‌شدن نام او به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری است. اما سوال اینجاست که سیاست خارجی هریس در قبال ایران و خاورمیانه بر اساس عملکرد و اظهارات قبلی او چگونه خواهد بود؟
نشریه نشنال اینترست چندی پیش در گزارشی گفته بود این فرض را که هریس تجربه‌ای در سیاست خارجی ندارد و قرار است دنباله‌روی سیاست‌های اوباما و بایدن باشد را باید فراموش کنید. چون در واقع هریس در شاخه اجرایی بیش از هر کاندیدای دیگری از جمله ترامپ در سال ۲۰۱۶، تجربه سیاست خارجی دارد. هریس هیات نمایندگی آمریکا را در سه کنفرانس امنیتی مونیخ رهبری کرده و در آن با رهبران تاتو درباره تهدید‌های جهانی مذاکره کرده است.
نشریه «اسلیت» هم در گزارشی درباره تجربه سیاست خارجی هریس گفته، او تقریباً در هر جلسه شورای امنیت ملی و مهمتر از آن، در همه جلسات گزارش روزانه به رئیس جمهور حضور داشته و نظرات خودش را هم اعلام کرده است. جلسات گزارش روزانه به رئیس‌جمهور یکی از کامل‌ترین جلسات برای گزارش‌های اطلاعاتی است که در آمریکا وجود دارد و در آن همه تحولات جهانی، نظر کارشناسان، تحلیلگران، کارکنان ارشد دولت مورد بررسی قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر کامالا هریس به عنوان معاون اول رئیس جمهور جلسات برنامه‌ریزی‌شده با وزیر خارجه هم داشته است؛ بنابراین این ایده که هریس هیچ دیدگاهی در سیاست خارجی ندارد و دنباله‌رو دیگران است، خنده‌دار به نظر می‌رسد. هیچ سیاست‌مداری با این سطح از تجربه و دسترسی، لوح سفید نیست. با این حال دولت‌های دموکرات و حتی جمهوری‌خواه در سال‌های اخیر یک دکترین مشخص در سیاست خارجی‌شان داشته‌اند و آن خروج از باتلاق خاورمیانه و تمرکز بر شرق بوده است. اما خاورمیانه به آن‌ها اجازه نمی‌دهد که دست از سرش بردارند. در نتیجه سیاست هریس در قبال خاورمیانه همچنان بازی‌ساز است.
خاورمیانه برای هریس مهم است. اولین سفر خارجی او به عنوان سناتور در آوریل ۲۰۱۷ به اردن بوده است.
در مورد برنامه هسته‌ای ایران، هریس پیوسته از برجام دفاع کرده و آن را دستاورد مهم حزب دموکرات در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما می‌داند. هریس زمانی که سناتور بود، حامی پیوستن مجدد به برجام بود که دولت ترامپ از آن خارج شد. او از اینکه ترامپ از این توافق خارج شده ابراز تاسف کرده و گفته بود «برجام بهترین ابزار موجود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای و جلوگیری از درگیری نظامی فاجعه‌بار در خاورمیانه است».
نشریه ام.اس.ان آمریکا در یادداشتی گفته سیاست هریس، تنش‌زدایی با ایران، تلاش برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید یا حداقل تفاهم جدیدی برای توقف پیشرفت‌های هسته‌ای ایران خواهد بود.
این رسانه مدعی است که هریس علاقه دارد که سیاست‌های حقوق بشر محور در قبال ایران به ویژه وضعیت و حقوق زنان را تشدید کند. پیگیری این سیاست‌ها می‌تواند رابطه با ایران را دچار چالش کند. هریس به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور چندین‌بار با شخصیت‌های مخالف جمهوری اسلامی از جمله نازنین بنیادی در جریان اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ دیدار کرده است. او در نوامبر ۲۰۲۲ گفت: «ایالات متحده در کنار زنان شجاع ایران که به صورت مسالمت آمیز برای حقوق اساسی و کرامت انسانی خود اعتراض می‌کنند، ایستاده است.»
هریس همچنین از خواسته اپوزیسیون ایرانی برای حذف جمهوری اسلامی ایران از کمیسیون سازمان ملل متحد در مورد وضعیت زنان حمایت کرده است.
هریس طرفدار برهم زدن روابط دیرینه با عربستان سعودی هم بوده است. او به قطعنامه‌ای برای محدود کردن فروش تسلیحات و کمک‌های نظامی به عربستان رای داده است.
نشریه پولیتیکو در گزارشی نوشته: «هریس حمله نظامی ژانویه ۲۰۲۰ به فرمانده ارشد ایرانی قاسم سلیمانی را محکوم کرده است.»
نشنال اینترنست میگوید: «هریس در بحران خاورمیانه بیشتر نگران پاسخ اسرائیل به حملات ایران است تا خود حملات. در نتیجه در دوران ریاست جمهوری هریس نباید منتظر هیچ اقدام نظامی مشخصی علیه نیرو‌های مورد حمایت ایران باشید.»
این رسانه معتقد است در دولت هریس باید انتظار داشته باشید که یک توافق بزرگ دیگر با ایران انجام شود. «مذاکرات صلح با تهران برای توقف حملات موشکی و پهپادی در ازای لغو تحریم‌ها و آزادسازی تجاری آغاز خواهد شد.»
این رسانه در مورد اسرائیل هم میگوید باید با انتظار حمایت کمتری نسبت به دوران ریاست جمهوری بایدن داشته باشند. هرچند اگر مردم اسرائیل به حزب نتانیاهو رای دهند و یک رهبر حزب چپ میانه را انتخاب کنند، ممکن است تا حدودی این حمایت‌ها بیشتر شود.
گزارشی هم در مورد مشاور امنیت ملی هریس، فیل گوردون و ارتباطش با ایران منتشر شده است. برخی رسانه‌های دسته راستی آمریکا از جمله «فری بیکن» اخیرا به تحقیقاتی اشاره کرده‌اند که یک ماه پیش تام کوتن سناتور تندروی جمهوری‌خواه تحقیقی درباره گوردون و روابطش با آرین طباطبایی را آغاز کرده است. آرین طباطبایی در دولت بایدن به عنوان دستیار عملیات‌های ویژه وزیر دفاع آمریکا استخدام شد. او فرزند سید جواد طباطبایی است. یک سال پیش رسانه‌های آمریکایی، آرین طباطبایی را جاسوس ایران خواندند و خواستار باطل‌شدن مجوز امنیتی او شدند، اما وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد او از چک‌های امنیتی عبور کرده است.
حالا بار دیگر مشاور امنیت ملی هریس متهم به نزدیکی به آرین طباطبایی شده است. تام کوتن در گزارش خود گفته گوردون با طباطبایی در ارتباط نزدیک است و از این رو مناسب نگهداری اطلاعات طبقه‌بندی‌شده آمریکا نیست چرا که هدف افراد نزدیک به او، ارتقای منافع تهران در داخل آمریکاست.