رویداد ۲۴ | فرهیختگان نوشت: ما اکنون در دنیایی به سر می‌بریم که دسترسی به هر محتوایی به راحتی آب خوردن است. مردم دیگر در بند تصمیم غول‌های رسانه‌ای نیستند تا آنها برایشان تصمیم بگیرند که به تماشای چه چیزی بنشینند و از دیدن چه برنامه‌هایی صرف‌نظر کنند. ایده‌های فراوانی وجود دارد که افراد و برنامه‌سازان می‌توانند با کمترین میزان از ممیزی و سانسور اجرایش کنند و منتظر تایید این و آن هم نباشند.
در ایران وظیفه سرگرم کردن ملت به عهده صداوسیماست و هیچ رسانه‌ای در کشور ما یارای رقابت با این رسانه را از حیث امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری ندارد، اما با ایجاد فضای رقابت برای VODها و کاهش کیفیت برنامه‌های سرگرم‌کننده و همین‌طور کوچ بسیاری از هنرمندان و برنامه‌سازان از تلویزیون در پی اختلاف نظر با گردانندگان رسانه ملی فرصت عرض اندام برای دیگر رسانه‌ها هم فراهم شد تا با آسایش خاطر بیشتری به تولید ایده‌های خود بپردازند و مردم را برای تماشای برنامه‌های گوناگون فرابخوانند. «جوکر» یکی از همین برنامه‌ها بود که در همان ابتدای شکل‌گیری‌اش هدفی جز خنداندن و سرگرم کردن ملت نداشت.
این برنامه با محوریت احسان علیخانی، یکی از چهره‌های پرطرفدار تلویزیون رسمی کشور منتشر شد و در اختیار کاربران قرار گرفت. نکته مثبت و مهمی که جوکر در همان ابتدا نگاه مردم را به خود معطوف می‌کرد این بود که در چینش شرکت‌کنندگان برنامه حساسیت زیادی وجود داشت و گردانندگان آن به‌خوبی این مهم را درک می‌کردند. آیتم‌های بامزه و خنده‌داری در فصل اول جوکر با حضور چهره‌های شاخص سینمایی و تلویزیونی طراحی شده بود که حسابی کیف بیننده را کوک می‌کرد و همین مساله نیز باعث شد تا با پایان این فصل مردم خبر ساخت و پخش فصل جدید جوکر را از علیخانی و تیم سازنده طلب کنند.
جوکر به‌تن‌هایی جور تلویزیون را در فصل اولش کشید و حسابی در فضای واقعی و مجازی مطرح شد. رئالیتی‌شوی جوکر (فصل اول) به گواه آمار رسمی توانست در ۱۶ ساعت اولیه پخش خود به رکورد ۱۰ میلیون دقیقه تماشا برسد و معادل تماشای یک سریال در نمایش خانگی دیده شود. البته حضور سیامک انصاری به‌عنوان میزبان این برنامه هم در تماشای جوکر بی‌تاثیر نبود، ولی این مجموعه در آن دوره به هر موفقیتی که فکرش را می‌کنید دست پیدا کرد و حتی بسیاری از چهره‌های نسبتا فراموش‌شده عرصه نمایش نظیر غلامرضا نیکخواه، رضا شفیعی‌جم و سیروس میمنت را از حاشیه به متن آورد و دوباره مطرح‌شان کرد.
فصل دوم جوکر در خردادماه امسال عرضه شد و حتی در گام نخست رکورد تماشای فصل نخست را هم شکست و تقریبا به هر آن چیزی که می‌خواست دست یافت. این برنامه با ثبت رکورد ۴۰ میلیون دقیقه تماشا در ۱۶ ساعت اول حتی موفق‌تر از فصل اول عمل کرد و به موقعیت کم‌نظیری دست یافت. فصل دوم، ولی با یک تغییر اساسی همراه بود؛ سیامک انصاری جایش در مقام داور را به گرداننده اصلی این شو، یعنی احسان علیخانی داد. سیامک انصاری با وجود اینکه سابقه‌ای در مجری‌گری نداشت، ولی به دلیل فهم درستی که نسبت به کمدی داشت و فضای موجود در این کار‌ها را به‌خوبی درک می‌کرد و نشاط خیلی خوبی هم به جوکر می‌داد به بیشتر دیده شدن این برنامه کمک می‌کرد. در واقع حضور انصاری در کانون توجه مخاطب بدون اینکه مزاحمتی برای ایشان به وجود بیاورد دلچسب بود و هیچ خللی در کار شرکت‌کنندگان به وجود نمی‌آورد.
اما علیخانی علی‌رغم اینکه فهم رسانه‌ای خوبی در جذب نگاه مخاطب نسبت به خودش دارد بدون هیچ تجربه‌ای در سبک و سیاق کار‌های کمدی جای سیامک انصاری را پر کرد و متاسفانه به پاشنه آشیل جوکر ۲ هم تبدیل شد. علیخانی مدام خودش را در طول برنامه به رخ شرکت‌کنندگان می‌کشید و این اتفاقی نبود که بینندگان از بروز آن خشنود به‌نظر برسند. اما مشکل اصلی آنجا رقم خورد که تیم نویسندگان و اتاق فکر جوکر ۲ به این نتیجه رسیدند که ایده‌هایشان ته کشیده است و برای خوشامد هرچه بیشتر مردم پا روی خط قرمز‌ها بگذارند و در بخش جوکر آقایان راه را برای شوخی‌های جنسی باز کنند.
اجرایی کردن این ایده از اساس غلط بود، زیرا در فوتبال مثلی هست که می‌گوید: «نباید به ترکیب تیم برنده دست زد»، ولی این حرف بدرقه راه سازندگان این رئالیتی‌شو نشد و آنها شیوه کار را در جوکر۲ تغییر دادند و با هموار کردن راه برای طرح شوخی‌های جنسی حتی حساسیت ساترا را برانگیختند.
روالی که علیخانی و تیمش در فصل اول دنبال می‌کردند مگر چه ایرادی داشت که فکر کردند برای خنده بیشتر خلق‌الله باید از شوخی‌های جنسی کمک بگیرند؟ حجم تولید محتوای مبتذل در میکرورسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام و توییتر آنقدر زیاد است که باید این حق را برای مخاطب قائل شد که در یک فضای سالم و خانوادگی بدون هیچ نگرانی به پای برنامه‌ای همچون جوکر بنشیند و اوقات فراغتش را پر کند. برنامه‌ساز این‌طور فکر می‌کند که با انحراف ایده محوری به جاده‌خاکی شوخی‌های جنسی اشتیاق بیشتری در دل بیننده برای دیدن پدید می‌آید. این اتفاق شاید در کوتاه‌مدت باعث شود تا تعداد بیشتری پای تماشای برنامه‌هایی نظیر جوکر ۲ بنشینند، ولی چنین طرز فکری در بلندمدت آسیب‌زننده است و برنامه را با قهر یا جدی نگرفتن مخاطب مواجه می‌کند.
سطح زنندگی شوخی‌های جنسی در میان بلاگر‌ها و واینر‌های اینستاگرامی به‌مراتب بیشتر از برنامه‌ای همچون جوکر ۲ است و آنها، چون تابعی از نظر کاربران و دنبال‌کنندگان خویش هستند مدام سطح شوخی‌ها را رکیک‌تر می‌کنند و خنده لحظه‌ای و فست‌فودی که می‌خواهند را از کاربران می‌گیرند، ولی برنامه‌هایی همچون جوکر که زیر ذره‌بین نهاد‌های نظارتی هستند و برای خانواده تولید می‌شوند نمی‌توانند دست به چنین اقدامی بزنند، چون درنهایت جلوی آنها برای پیاده کردن ایده‌هایشان گرفته می‌شود و این مسیر مسیری نیست که عاقبت جوکر را به سمت راه درستی هدایت کند. خنده و سرگرمی حق مردم ماست و این مهم را کسانی همچون احسان علیخانی با سال‌ها فعالیت در وادی رسانه بسیار خوب درک می‌کنند و نباید امکان خوبی که به‌واسطه جوکر۱ برای تماشای یک برنامه سرگرم‌کننده پدید آمد محدود به تعداد معدودی شوخی‌های کلامی یک‌بار مصرف و غیراخلاقی شود و این برنامه را از سبد کالای فرهنگی خانواده‌ها حذف کند.
فصل دوم جوکر، اما یک حسن اساسی دارد و آن هم حضور خانم‌ها در این برنامه است. احسان علیخانی در زمان تولید فصل اول این برنامه به مخاطبانش قول داد که از حضور بانوان نیز در این برنامه استفاده می‌کند. این اتفاق پس از مدتی رخ داد و علیخانی به قولش عمل کرد. حساسیت درخصوص شرکت‌کنندگان زن در برنامه‌ای به این سبک و سیاق بالا بود و طبیعتا نگاه‌های زیادی را نسبت به خود برمی‌انگیخت، اما عملکرد تیم سازنده برخلاف قسمت‌های مربوط به آقایان کم اشکال بود و از چند فرسخی خطوط قرمز هم رد نشد.
جوکر در این زمینه نمره قبولی گرفت و در راستای برقراری عدالت جنسیتی گام برداشت. جوکر خانم‌ها در مقایسه با بخش مربوط به آقایان نظرات منفی زیادی در پی نداشت و موفق شد نگاه بانوان به‌عنوان نیمی از حاضران در جامعه را به خود جلب کند. شاید بعضی این فکر را در سر بپرورانند که مقبولیت برنامه‌ای مثل جوکر در گرو شوخی‌های جنسی است و اگر این اتفاق نیفتد برنامه به بن‌بست می‌رسد و بی‌مزه جلوه می‌کند، ولی این‌گونه نیست. در دنیای سرگرمی هم آن دسته از آثار که با استفاده از شوخی‌های جنسی برای خودشان مخاطبی دست و پا می‌کنند هیچ حرفی برای گفتن در برابر فیلم‌ها و سریال‌هایی که در ایده محوری آنها خبری از شوخی‌های جنسی نیست ندارند و فراموش می‌شوند. این فقط نحوه توزیع این آثار است که می‌تواند برای مدت کوتاهی مخاطب را سرگرم کند، ولی در بلندمدت بهره‌مندی از یک ایده درخشان ابتدایی است که تبدیل به مانایی و ماندگاری یک فیلم یا سریال کمدی می‌شود. رئالیتی‌شوی جوکر هرچند در قسمت آقایان تاکنون به‌وسیله استفاده از شوخی‌های جنسی با پسرفت مواجه شده، ولی در قسمت مربوط به خانم‌ها به دلیل «اولین بودنش» هنوز جای کار دارد و می‌تواند بهتر شود، آن هم بدون اینکه بخواهد با خط قرمز‌ها بازی کند.