رویداد۲۴| علی ولی‌اللهی: فصل جدید لیگ ایران زیر سایه یک حاشیه بزرگ قرار گرفته است: VAR! فدراسیون فوتبال چند باکس تکنولوژی «وار» را که به نظر می‌رسد متعلق به برند ریگور (rigour) هستند، تهیه کرده است. این شرکت یک شرکت نوپای چینی در حوزه تکنولوژی فوتبال است که بیشتر در حوزه تنیس، بیلیارد و بدمینتون فعالیت کرده است.
استفاده از VAR در دو هفته نخست حواشی و سوالات بسیاری را به وجود آورد؛ هم در حوزه فنی و هم در حوزه قراردادی. در حوزه فنی چند موضوع مهم مطرح شده است: عدم‌پوشش کامل مسابقات لیگ برتر، عدم‌نمایش تصاویر بررسی صحنه‌های مشکوک در تلویزیون، اشتباهات داوری با وجود VAR و کیفیت پایین دستگاه‌ها که گویا تنها ۴ پورت خروجی دوربین دارند.
در بخش قراردادی هم ابهامات متعدد به گوش می‌رسد؛ نظیر رزومه همین شرکتی که فدراسیون با آن قرارداد بسته؛ مبلغ عقد قرارداد که گفته می‌شود بالای دو میلیون یورو است؛ عدم تهیه دوربین که باعث جنگ رسانه‌ای بین فدراسیون فوتبال و صداوسیما شده و مسائلی از این دست.
در روزهای گذشته، رزومه شرکت چینی طرف قرارداد با فدراسیون از سوی رسانه‌ها مورد سئوال قرار گرفت. طبق اسناد فیفا، شرکت‌هایی که تاییدیه فیفا را بعد از تست در آزمایشگاه برای تکنولوژی VAR دریافت می‌کنند باید در چند لیگ آزمایش پس بدهند تا بتوانند به عنوان «تکنولوژی پروایدر» فعالیت کنند. برای شرکت چینی لیگ ایران نخستین تجربه به حساب می‌آید. برای همین برخی رسانه‌ها نوشتند «لیگ ایران تبدیل به موش آزمایشگاهی» شرکت چینی شده است. این در حالی است که برخی کارشناسان می‌گویند با توجه به رزومه شرکت چینی آنها باید دستگاه‌ها را رایگان در اختیار ایران قرار می‌دادند تا نخستین مرحله تست را پشت سر بگذارند نه اینکه پول هم بگیرند!
اینکه چرا فدراسیون فوتبال شرکت‌های پرسابقه و معتبر در حوزه VAR را رها کرده و سراغ شرکت چینی رفته سوالی است مهم در این زمینه.
ادعاهای فدراسیون درباره تحریم
در سال‌ها و ماه‌های گذشته که بحث خرید تکنولوژی VAR مطرح بوده به صورت جسته‌گریخته کلیدواژه «تحریم» در اظهارات مقامات فدراسیون فوتبال شنیده شد. البته این اظهارات ضدونقیض بود. گاهی برخی مقامات می‌گفتند که ما به دلیل تحریم نمی‌توانیم با هر شرکتی کار کنیم و گاهی هم گفته‌اند چون فیفا واسطه است مشکلی برای خرید تجهیزات نداریم ولی برخی شرکت‌ها می‌ترسند به ایران بیایند!
به عنوان نمونه مهدی تاج در حالی که یک‌بار گفته بود با یک شرکت معتبر به توافق رسیده و فیفا هم پذیرفته پول را پرداخت کند و تجهیزات را بخرد در اردیبهشت امسال و در دفاع از شروع فرایند مذاکره با شرکت چینی گفت: «امیدوارم بتوانیم از کشور چین سیستم‌های مربوط به کمک‌داور ویدیویی را خریداری کنیم. این شرکت چینی در میان شرکت‌های مورد تأیید فیفاست. بعضی شرکت‌ها با ما همکاری نمی‌کنند و ما با برخی شرکت‌هایی که متعلق به کشور‌های متخاصم هستند، همکاری نمی‌کنیم.» همان زمان حاشیه‌های زیادی در مورد استفاده تاج از کلمه «متخاصم» مطرح شد.
با این حال علی تارقلی‌زاده رئیس کارگروه VAR در جای دیگری گفته بود: «ورود دستگاه‌های VAR به ایران کار راحتی نیست زیرا تحریم هستیم و افراد متخصص فیفا را نیاز دارد. به عنوان کسی که در کنفدراسیون فوتبال آسیا حضور داشته می‌توانم بگویم در خصوص ورود سیستم ویدیوچک به ایران دولت و فدراسیون فوتبال مقصر نیستند بلکه تحریم هستیم و این موضوع مشکل‌ساز شده است.» رییس روابط بین‌المللی فدراسیون فوتبال ادامه داد: «از شرکت‌هایی که در تجهیزات VAR آنها وسایل امریکایی ۱۰ درصد به بالا باشد به خاطر تحریم‌ها نمی‌توانیم استفاده کنیم، فدراسیون فوتبال در این خصوص تمام تلاش خود را انجام داده و هرکس چیزی غیر از این موضوع بگوید فقط می‌خواهد هجمه وارد کند. از طرفی دیگر شرکت‌ها برای ورود به ایران ترس دارند زیرا تهدید می‌شوند.»
حتی در روزهای گذشته که بین صداوسیما و فدراسیون فوتبال در مورد متصدی خرید دوربین برای VAR دعوا شده است برخی نزدیکان فدراسیون در رسانه‌ها چنین جا انداخته‌اند که تحریم‌ها عامل بروز مشکل برای فدراسیون فوتبال در خرید تجهیزات به شمار می‌رود.
اسناد رویداد۲۴؛ فیفا پنچ شرکت به فدراسیون معرفی کرده است
با این حال خبرنگار رویداد۲۴، به سندی مهم دست پیدا کرده که نشان می‌دهد پنج شرکت معتبر در زمینه تکنولوژی VAR اعلام کرده بودند مشکلی برای فعالیت در ایران ندارند! در ادامه نامه‌ای می‌بینید از بخش تکنولوژی و نوآوری فیفا که به دست فدراسیون فوتبال ایران رسیده است.
نامه مربوط می‌شود به مکاتبه کارگروه VAR ایران از طریق دپارتمان بین‌الملل با بخش تکنولوژی و فن‌آوری فیفا. در این نامه طرف ایرانی سوال کرده کدام شرکت‌ها حاضر به همکاری با فدراسیون فوتبال ایران (پرداخت پول از طریق فیفا با تایتل ایران) می‌باشند و در پاسخ به آن مکاتبه آقای مورگن مدیر بخش تکنولوژی فیفا نام پنج شرکت را مطرح کرده:
Broadcast Solutions GmBH
OZ Sports
SBG Sports Software
Vieww
EVS Broadcast Euipment
که همگی از معتبرترین و قدیمی‌ترین شرکت‌ها در حوزه فن‌آوری VAR هستند. در نامه به صراحت قید شده این پنج شرکت مشکلی برای همکاری با ایران و حتی پرداخت مستقیم پول در قبال تحویل تجهیزات ندارند. ضمن اینکه این شرکت‌ها نه تنها دستگاه VAR را می‌توانند در اختیار ایران قرار دهند که تکنولوژی پروایدر هم محسوب می‌شوند. یعنی مرحله بالاتر از صرفاً تولید‌کننده باکس وار.
حال سوال اینجاست که با وجود اعلام آمادگی این پنج شرکت چرا فدراسیون اصرار داشته با شرکت چینی بدون رزومه که پیش از حضور در لیگ ایران در هیچ لیگی فعالیت نمی‌کرده قرارداد ببندد آن هم با ارقامی غیر معقول که باعث حساسیت نهادهای نظارتی و صداوسیما شده است. چرا در حالی که این شرکت‌ها خودشان تمام تجهیزات وار از جمله دوربین را هم ارائه می‌کنند فدراسیون بی‌کیفیت‌ترین دستگاه بازار که دوربین هم ندارد انتخاب کرده است؟ نکته جالب توجه دیگر اینکه یکی از شرکت‌های این فهرست شرکتی است که صداوسیما تجهیزات خود را از آن تهیه می‌کند و اگر دستگاه‌های VAR هم از همین شرکت خریداری می‌شد بسیاری از مشکلات مرتفع می‌شد.
در ادبیات سیاسی ایران واژه‌ای هست به نام «کاسب تحریم». کاسب تحریم به کسی گفته می‌شود که از شرایط تحریمی کشور به نفع خود استفاده می‌کند. حال می‌‌توان سوال کرد آیا فدراسیون فوتبال به لیست کاسبان تحریم اضافه شده است؟