این بازیگر که در کارنامه کاری خود سابقه بازی در بیش از نود فیلم سینمایی را دارد، تحصیلاتش در رشته تئاتر را ناتمام گذاشت و به استخدام اداره هنرهای دراماتیک درآمد.
آقای مشایخی، شما تجربه کار در نقش های گوناگونی را دارید، با این حال نقشی هست که علاقه داشته باشید آن را ایفا کنید و هنوز امکانش برایتان مهیا نشده باشد؟
بله، من همیشه دوست داشتم نقش حکیم ابوالقاسم فردوسی را بازی کنم و یا نقش شاعر پرآوازه ایرانی، سعدی را؛ اما هیچ گاه فرصت بازی در این نقش ها برایم پیش نیامد.
در همین رابطه، طرحی راجع به شاهنامه دارم که طی صحبت هایی هم که داشتم، طرحم قابل قبول بود و اکنون به دنبال یک نویسنده برای طرحم هستم. منتظر یک فیلم از شاهنامه باشید.
در میان کتاب هایی که تا کنون خوانده اید، اثری بوده که علاقه داشته باشید نقش قهرمانش را ایفا کنید؟
بیشتر کتاب هایی که من خوانده ام، ترجمه بودند و در نتیجه شخصیت هایشان به نوعی بود که با کشور ایران و ایرانیان منطبق نبود و اگر هم داستان ایرانی بوده، شخصیت های کتابش به من نمی خورده است.
اگر به گذشته برگردید، باز هم بازیگری را انتخاب خواهید کرد؟
خیر، اگر به گذشته برگردم کتاب فروش خواهم شد؛ چون معتقدم که خیلی باید کتاب بخوانیم.
کتاب خواندن چه تاثیری بر بازیگری دارد؟
کتاب خواندن بر کار خیلی تاثیر دارد ، هم بر بازیگر و هم بر کارگردان و گریم و... در هر رشته هنری که قدم می گذاری، کتاب می تواند در پیشرفت انسان در آن عرصه کمک کند.
به غیر از مشاهده اطراف، بدن و بیان قوی و کتاب خواندن، چه چیزهایی بر بهبود کار بازیگر تاثیر می گذارد؟
شناختن جامعه مسئله مهمی است و بازیگر باید جامعه را بشناسد تا بتواند شخصیت ها را آن چنان که باید و شاید بازی کند. بازیگر موظف است که به هر شکلی که شده و می تواند به هر جایی که لازم است به صورت ناشناس برود و در کار کردن دقیق شود تا راجع به شخصیت های آن ها دقیق شود و بتواند نقشش در فیلم را درآورد که این خود کار مشکلی است.
شما الان هم که مشغول به کار در فیلمی می شوید، باز هم این مراحل را طی می کنید؟
باید این مراحل را طی کنم. من موظفم که کتاب بخوانم و افرادی که شخصیتشان مطابق با نقش من است را ببینم و حتی با بعضی از آن ها ناهار و شام بخورم.
ملاک های شما برای انتخاب نقش هایی که بازی می کنید، چیست؟
من بازیگرم و نقشی که توان بازی در آن را داشته باشم را انتخاب می کنم. البته فیلمنامه هم خیلی مهم است و فیلمنامه زیادی در خانه دارم که کنار گذاشتمشان و آن ها را بازی نمی کنم، اما هم نقش منفی و هم نقش مثبت را ایفا می کنم. خیلی ها فکر می کنند چون رفتار جمشید در جامعه خوب است، پس نباید نقش منفی بازی کند؛ اما من بازیگر هستم و این نقش را دوست داشتم و اگر بخواهم این گونه فکر کنم جلوی پیشرفتم گرفته می شود.
در هنر به دنبال چه می گشتید و آیا به خواسته تان رسیده اید؟
نه به خواسته ام نرسیده ام و به این سادگی ها هم نمی شود رسید. اگر دویست سال هم عمر کنم، باز به آن نمی رسم.
من
در هنر به دنبال رسیدن به حقیقت می گردم. به دنبال چیزی می گردم که فردوسی
و سعدی و مولانا بدان رسیده اند. این افراد استثنایی بودند و شبیه آن ها
در جامعه بشری کم پیدا می شود.
چرا بعضی از آدم ها شاخص و خاص می شوند و بقیه معمولی باقی می مانند؟
این به استعداد و نبوغ افراد خاص بر می گردد، این افراد خودشان را کوچک
می دانستند که بزرگ شدند؛ چون زمانی که کسی فکر کند خیلی بزرگ است، هیچ گاه
فرد بزرگی نخواهد شد. سعدی هم در این خصوص می گوید «خاک شو پیش از آن که
خاک شوی».
وقتی در ابتدا بازیگری را آغاز کردید، فکر می کردید که روزی به جایگاهی که امروز دارید، برسید؟
خیر، هیچ گاه تصور نمی کردم که به جایگاه امروزم برسم.
بازیگری امری ذاتی است یا اکتسابی؟
همه هنرها ذاتی است و نمی توان گفت که من به دنبال این رشته می روم و هنرمند خواهم شد. در هنر باید استعداد وجود داشته باشد و بعد آن استعداد را تربیت کرد و اگر کسی استعداد در کاری داشته باشد، خودش می فهمد.
در میان نقش هایی که تا کنون بازی کردید، کدام یک را از همه بیشتر دوست دارید؟
خیلی از نقش ها را دوست دارم؛ اما نقش هایم در فیلم های «قیصر» و «شازده احتجاب» و «گل های داوودی» و «یک بوس کوچولو» و «کمال الملک» و «سلطان صاحبقران» و «هزار دستان» و «پهلوان نمی میرند» را خیلی دوست داشتم.
تئاتر کار کردن دشوارتر است یا بازی در سینما؟
تئاتر بسیار سخت است و وقتی که به روی صحنه می آیی، دیگر فرصت اشتباه کردن نداری.
کاری بوده که از انجام آن پشیمان باشید؟
بله، از بازی درچند کار سینمایی، بسیار پشیمان هستم.