در طی چند هفته‌های گذشته شاهد افزایش تدریجی نرخ ارز در بازار عیر رسمی و عبور آن از مرز ۴۰۰۰ تومان بودیم. توضیح مقامات رسمی بانک مرکزی و بسیاری از کار‌شناسان، ضمن باز شماری برخی از علل در عبارت فزونی فصلی تقاضا قابل تلخیص است.
در حال حاضر افزایش‌های اخیر نرخ ارز در بازار غیر رسمی است و فشار افزایش فعلا در بین متقاضیان و بازرگانان قابل مشاهده است. با اینحال شتاب تغییرات به حدی بود که بانک مرکزی علیرغم تحلیل‌های آرام بخش خود مجبور به صدور دستورالعمل ارزی وفراخوان تامین ارز در شعب ارزی بانک‌ها را صادر کرد. این اقدام کاملا دیر هنگام و نشان دهنده نادرستی تحلیل در فرو نشستن قیمت‌های حبابی در مورد نرخ ارز است.
هر چند بانک مرکزی تمایل دارد افزایش‌های نرخ ارز را متوجه صرافی‌ها و بازار غیر رسمی نماید اما نمی‌توان اقدام خود بانک مرکزی در افزایش نرخ دلار در سطح ۳۲۰۰ تومان را نادیده گرفت. انتخاب زمانی این تغییرات همراه با اوج تقاضای فصلی قطعا حاوی پیامی برای بازار بوده است.
رویداد‌های اخیر علیرغم توافق اپک و امکان افزایش سبد ارزی کشور که می‌توانست تا حدودی شوک ناشی از انتخاب آقای ترامپ را خنثی سازد حکایت از بی‌اطمینانی بازار به خوش بینی‌های اقتصادی پیش رو دارد.
تحولات منطقه‌ای اکنون فشار مضاعفی بر اقتصاد ایران می‌آورد ودر برهم زدن ثبات سه ساله اقتصاد ایران موثراست. بهبود شاخص رشد اقتصادی و کاهش تورم بیش از هر چیز دستاورد ثبات ارزش برابری و اطمینان بازار است.
علامتی که در اقتصاد ایران به صورت فشار تقاضای ارز بروز کرده است را نمی‌توان به سادگی توجیه کرد. نرخ ارز به هر میزان در پایان تقاضای فصلی کاهش پیدا نماید اما به سطح قبلی باز نخواهد گشت.. تثبیت افزایش نرخ ارز به معنای ساختاری شدن این مرحله از کاهش ارز پول و پایان ثبات اقتصادی سه ساله خواهد بود.
به نظر می‌رسد مقامات پولی با طرح یکسان کردن نرخ ارز در چند هفته گذشته ضمن قبول تحولات ارزی به دنبال تعادل بخشی به بازار در نرخ مطلوب خود هستند. اما پیدا کردن این نرخ را به تحولات تقاضای بازار موکول کرده‌اند. امریکه با فصلی و حبابی تلقی کردن نرخ ارز در تناقض است.
آثار انفعال وابهام درسیاست ارزی بانک مرکزی در آستانه ورود آقای ترامپ به کاخ سفید برای اقتصاد ایران سنگین خواهد بود. در دوره جدید تحولات اقتصادی وعقد قرار دادهای اقتصادی با شرکای اروپایی، راه حل در کاهش ارزش دلار و گران‌تر کردن قرار داد‌ها نیست.
بازار ایران انباشته از کالا‌ها است و بسیاری از کالاهای موجود و وارداتی موجود در بازار با ریال در داخل نیز قابل تولید است. دسترسی به ارز حاصل از صادرات، از طریق واردات کالاهای مصرفی امروز به اختلال کامل نظام تولیدی و مصرفی منجر شده است و عرضه کالاهای بی‌کیفیت ثروت ارزی و مغتنم کشور را از بین می‌برد.
مشارکت بازرگانان در طرح‌های سرمایه گذاری سودآور یکی از راههای دسترسی سالم به ارز حاصل از صادرات است. همچنین واردات کالاهای سرمایه‌ای، اتصال بازرگانان به تولید کنندگان و.... بخش دیگری از سیاست‌هایی است که دولت و مقامات پولی و اقتصادی برای ثبات بخشی به اقتصاد و کاهش اثرات سیاسی و اقتصادی ترامپ بر اقتصاد ایران دنبال نمایند.
*کار‌شناس اقتصادی