رویداد۲۴ | مهسا زرگری: موتور خودرو یکی از مهمترین اجزای هر وسیله نقلیه است. برای حفظ عملکرد مناسب و طول عمر موتور، تعویض منظم روغن موتور امری ضروری است. روغن موتور با گذر زمان و در اثر استفاده مکرر، خواص خود را از دست میدهد و توانایی روانکاری قطعات را از دست میدهد. این امر باعث افزایش سایش قطعات و در نهایت خرابی موتور میشود.
در این مقاله، به طور کامل نحوه تعویض روغن موتور را بررسی خواهیم کرد. از جمله مواردی که مورد بررسی قرار میگیرد عبارتند از: زمان مناسب برای تعویض روغن، مراحل تعویض روغن، انتخاب روغن مناسب و نکات ایمنی مهم در حین تعویض روغن. همچنین، به طور مفصل در مورد ابزار و تجهیزات مورد نیاز برای این کار توضیح داده خواهد شد.
با پیروی از نکات ارائه شده در این مقاله، میتوانید به راحتی و با اطمینان خاطر نسبت به تعویض روغن موتور خودرو خود اقدام کنید و با این کار به حفظ عملکرد و طول عمر موتور خود کمک شایانی خواهید کرد.
برای تعیین زمان مناسب تعویض روغن موتور خودرو، چند عامل مهم را باید در نظر گرفت؟
معمولاً در دفترچه راهنمای خودرو، زمان تعویض روغن موتور توصیه شده است. این زمان براساس کارکرد و شرایط استفاده از خودرو تعیین میشود و باید دقیقاً رعایت شود.
به طور کلی، پیشنهاد میشود روغن موتور هر ۵,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر تعویض شود. در شرایط سخت، مانند رانندگی در جادههای پرگرد و غبار یا درجه حرارت بالا، این فاصله زمانی کمتر خواهد بود.
اگر خودرو در شرایط سنگین مانند رانندگی مداوم در ترافیک سنگین، حمل بار سنگین یا رانندگی در مناطق پرگرد و غبار استفاده میشود، باید روغن موتور با فواصل زمانی کمتر تعویض شود.
اگر از روغن موتور با کیفیت پایین استفاده شود، باید فواصل تعویض آن کوتاهتر باشد.
در مجموع، توصیه میشود روغن موتور را حداکثر هر ۱۰,۰۰۰ کیلومتر یا ۱ بار در سال تعویض کنید. اما در شرایط سخت استفاده، این فاصله زمانی باید کمتر باشد.
1- از بالا، درپوش محفظه روغن موتور خودرو را باز کنید. این کار باعث تخلیه آسان‌تر روغن از کارتل میشود.
2- جک را زیر خودرو قرار دهید و خودرو را بالا ببرید تا به کارتل دسترسی پیدا کنید. رعایت نکات ایمنی در زمان استفاده از جک را جدی بگیرید. در برخی خودروها ممکن است برای دسترسی به پیچ کارتل، مجبور شوید تا سینی زیر موتور را هم باز کنید.
3- زیر محفظه کارتل، ظرفی بزرگ قرار دهید تا تمام روغن تخلیه شده در آن جمع‌آوری شود.
4- برای جلوگیری از تماس روغن کهنه با دستانتان، دستکش ایمنی بپوشید. سپس با استفاده از آچار بوکس و شماره پیچ مخصوص، پیچ کارتل را باز کنید. هنگام باز کردن، دقت کنید که پیچ به درون ظرف روغن نیفتد.
5-زمانی که روغن درون کارتر تخلیه شد، بهتر است یک بار جک را پایین بیاورید تا روغنی که ممکن است در قسمت‌های مختلف کارتر جمع شده باشد، تخلیه شود. کمی صبور باشید و عجله نکنید! اجازه دهید تا روغن به طور کامل از کارتر خارج شود.
پس از تخلیه روغن کارتر، نوبت به تعویض فیلتر روغن موتور است. دشوارترین مرحله تعویض روغن موتور همین قسمت است چراکه دسترسی به فیلتر روغن در اکثر خودروها کار آسانی نیست. ضمن اینکه تعویض فیلتر روغن نیازمند آچار مخصوص فیلتر روغن است و در برخی خودروها، بازوبستن آن قلق خاصی دارد.
6- در زمان تعویض فیلتر روغن، حتما دقت کنید که فیلتر جدید خوردگی یا ساییدگی نداشته باشد. همچنین قبل از نصب فیلتر روغن جدید، واشر دور فیلتر را با روغن تمیز، چرب کنید. در تصویر زیر، تفاوت فیلتر تمیز و کارکرده را مشاهده می‌کنید.
7- پس از تعویض فیلتر روغن موتور، باید پیچ کارتر را ببندید اما قبل از آن، حتما واشر را روی پیچ کارتر قرار دهید. همچنین دقت داشته باشید که در برخی خودروها، پیچ کارتر یکبار مصرف است؛ یعنی بعد از بازشدن دیگر نمی‌توان از آن استفاده کرد. در زمان بستن پیچ کارتر، مراقب هرزشدن شیارهای کارتر باشید چراکه کارتر برخی خودروها از جنس آلومینیومی بوده اما جنس پیچ کارتر از نوع فولادی است. بنابراین احتمال نشتی روغن موتور از این قسمت بعد از چندین بار بازوبستن وجود دارد.
8-حالا همه چیز برای ریختن روغن موتور جدید آماده است.
9- روغن موتوری که از کارتر تخلیه شده است را به هیچ وجه دور نریزید یا حتی درون شبکه فاضلاب نریزید چراکه اثرات زیست‌محیطی خطرناکی دارد. بهتر است روغن موتور کهنه را درون بطری ریخته و آن را به تعویض‌روغنی‌ها بسپارید.
10- در پایان، خودرو را روشن کنید و مطمئن شوید که چراغ چک روغن روشن نشده و خاموش باشد.
آیا خودروی شما کم‌حوصله و ضعیف شده است؟ آیا موتور خودرو صداهای غیرمعمولی تولید می‌کند؟ آیا نشانگر فشار روغن موتور نشان میدهد که فشار روغن پایین است یا چراغ روغن روشن شده است؟ حتی اگر خودروی شما برخی از نشانه‌های واضح کثیف بودن و فرسودگی روغن را نشان نمی‌دهد، قادر بودن به تشخیص زمان مناسب برای تعویض روغن موتور از روی نشانه‌های کوچک‌تر بسیار مهم است.
گاهی اوقات شرایط خاصی پیش می‌آید که باید روغن موتور را زودتر از زمان توصیه‌شده توسط خودروساز تعویض کنید. این شرایط معمولاً همراه با نشانه‌هایی است که به شما اشاره می‌کند باید هرچه زودتر روغن موتور را تعویض کنید.
وقتی موتور در حال کار است، به طور مداوم روغن را در سرتاسر کارتر و سرسیلندرها پمپ می‌کند. پس از مدتی، روغنی که زمانی تازه و طلایی رنگ بود، به دلیل گرما و جذب ذرات ناشی از احتراق کثیف و سیاه میشود. روغن کثیف، سنگین‌تر شده و حرکت آن در موتور دشوارتر میشود. بنابراین، هنگام روشن‌کردن موتور در حالت سرد، ممکن است صدای شبیه به تیک‌تاک از مجموعه سوپاپ به گوش برسد. این به خاطر آن است که روغن کثیف و سنگین‌تر زمان بیشتری نیاز دارد تا جریان پیدا کرده و مجموعه سوپاپ را روانکاری کند.
یکی دیگر از نشانه های روغن کثیف می تواند افزایش دور موتور در حالت درجا کار کردن باشد. در این حالت، احساس می شود موتور با سرعت بیشتری در مقایسه با حالت عادی کار می کند. این می تواند به دلیل افزایش اصطکاک بین پیستون ها، رینگ ها و یاتاقان ها باشد.
وقتی روغن کهنه و کثیف می شود، موتور نمی تواند به خوبی قطعات در حال حرکت را روان کاری کند. در نتیجه، موتور نمی تواند به نرمی و راحتی کار کند. در این شرایط، شتاب خودرو کاهش می یابد و احساس می شود قدرت موتور کم شده است.
اگر هنگام کار کردن موتور، صدای ضربات متوالی شنیده شود، علت آن می تواند روغن کهنه و کثیف باشد که ممکن است به خرابی یاتاقان های متحرک منجر شود. این مشکل باعث لرزش موتور هنگام درجا کار کردن می شود و با افزایش سرعت موتور، صدای ضربات بلندتر می شود. متأسفانه، چنین صدایی نشان دهنده آسیب بزرگی به موتور است که به علت بی توجهی در سرویس دوره ای ایجاد شده است و تعویض ساده روغن این مشکل را حل نخواهد کرد.
اگر چراغ روغن موتور روشن شده است، نباید آن را نادیده گرفت. این معمولاً به معنی افت فشار روغن داخل موتور است، به حدی که خودرو نمی تواند به درستی کار کند. در این شرایط، تعویض سریع روغن موتور باید اولین اقدام شما باشد.
حجم روغن موتور: هنگام تعویض روغن، حجم آن را در نظر بگیرید. حجم روغن موتور در حالت تعویض فیلتر روغن بیشتر است، زیرا بخشی از آن در فیلتر ریخته میشود. مثلاً در خودروی پراید، حجم روغن موتور در حالت عادی 3 لیتر است، اما در صورت تعویض فیلتر روغن این مقدار به 3.5 لیتر افزایش می‌یابد.
انتخاب روغن مناسب: قبل از خرید روغن موتور، به شاخص گرانروی (ویسکوزیته) آن توجه کنید و روغن مناسب را برای خودروی خود تهیه نمایید. نوع روغن موتور مناسب هر پیشرانه در دفترچه راهنمای خودرو درج شده است و می‌توان از منابع آنلاین یا تعمیرکاران خبره نیز راهنمایی گرفت.
دفع روغن موتور سوخته: روغن موتور سوخته را در طبیعت رها نکنید، زیرا بسیار مضر برای محیط زیست است. از مراکز جمع‌آوری روغن‌های سوخته صنعتی کمک بگیرید تا روغن موتور خودرو را دریافت کنند.
پاکیزگی در هنگام تعویض: هنگام تعویض روغن، مراقب باشید که روغن موتور روی سایر قطعات یا بدنه خودرو نریزد. در صورت بروز چنین اتفاقی، بدنه یا قطعه آلوده را با یک دستمال خشک و تمیز پاک کنید. همچنین می‌توان از اسپری‌های پاک‌کننده موتور برای زدودن چربی‌ها استفاده نمود.
نصب فیلتر روغن: فیلتر روغن را بیش از حد سفت نکنید. سفت‌کردن بیش از اندازه، باز‌کردن مجدد فیلتر را مشکل خواهد کرد و احتمال شکستگی قطعات وجود دارد.
استفاده از قطعات باکیفیت: برای حفظ سلامت موتور خودرو، هزینه کنید و از فیلتر روغن و روغن موتور مرغوب و استاندارد استفاده نمایید.