فرهیختگان: تقصیر زنگنه و دولت روحانی است که ترکمنستان نمی‌خواهد با ما قرارداد ببندد

رویداد۲۴| همین چند وقت پیش که مسعود پزشکیان به ترکمنستان سفر کرده، بود کلی از دستاورد‌های اقتصادی این سفر گفتند. چند روز پیش، اما آقای رئیس جمهور در سخنی که انگار برای گفتن آن برنامه ریزی نکرده بود، گفت که ترکمنستان مایل به بستن قرارداد با دولت ما نیست، چون پولش را نمی‌دهیم! پزشکیان بلافاصله از زدن این حرف پشیمان شد و گفت که خبری نکنید، اما دیگر کار از کار گذشته بود.
رسانه‌ها نیز به این موضوع پرداختند. روزنامه اصولگرای فرهیختگان، اما در شماره امروز خود دولت روحانی و مشخصا بیژن زنگنه را مقصر بروز این وضعیت معرفی کرده است. «فرهیختگان» نوشته: «ماجرا از این قرار است که تجارت گازی دو کشور تا قبل از دوره اول تحریم‌ها، بدون هیچ چالشی انجام می‌شد، اما با آغاز تحریم، نقل و انتقالات مالی برای تسویه حساب گازب‌ها با طرف ترکمن با مشکل مواجه شد. در آن زمان رستم قاسمی، وزیر نفت ایران بود و توانست به توافقی با ترکمن‌ها دست یابد که در ازای واردات گاز از این کشور، به آن‌ها خدمات فنی و مهندسی و کالا و تجهیزات صادر کند.
این توافق در حال انجام بود تا دولت یازدهم سرکار آمد و بیژن زنگنه وزیر نفت وقت، بدون هیچ دلیل موجهی در شهریور ۱۳۹۲ تصمیم گرفت که توافق دولت قبل درباره «تهاتر گاز با کالا» را به‌هم زده و توافق جدیدی برای تسویه گازب‌های ترکمنستان «به صورت ارزی» امضا کند.
به نظر می‌رسد تصور بیژن زنگنه این بود که دولت تدبیر و امید می‌تواند تحریم‌های آمریکا را لغو کند، البته حتی در این صورت هم تهاتر گاز با کالا، بهینه‌ترین شیوه تسویه با ترکمنستان بود، زیرا از این مسیر هم گاز موردنیاز استان‌های شمالی کشور تأمین می‌شد، هم قیمت گاز ترکمنستان ارزان بود و ایران می‌توانست گاز بیشتری با قیمت بالاتر به ترکیه صادر کند، هم هزینه انتقال گاز از جنوب به شمال ایران کاهش می‌یافت و از همه مهم‌تر اینکه محصولات ایرانی به ترکمنستان صادر می‌شد و منافع دو کشور در سایر حوزه‌های سیاسی و امنیتی نیز به‌هم گره می‌خورد.
به هر حال بیژن زنگنه تصمیم گرفت مدل تسویه گازب‌های ترکمنستان را تغییر دهد و البته به دلیل عدم گشایش بانکی برای ایران قبل و بعد از برجام، دولت یازدهم نتوانست بدهی خود به ترکمنستان را پرداخت کند. اما جالب اینکه گلایه ترکمن‌ها بابت عدم تسویه حساب؛ به جای چاره‌اندیشی و تدبیر، با رفتار‌های قهرآمیز دولت یازدهم مواجه شد.»
این روزنامه در ادامه کلی هم از تلاش‌های دولت رئیسی برای ترمیم این وضعیت نوشته و در نهایت دو پیشنهاد را به دولت داده است.
«فرهیختگان» نوشته: «پیشنهاد می‌شود که دولت چهاردهم همان مسیر دولت سیزدهم را برای بهبود بیشتر روابط با ترکمنستان پیش بگیرد. در اواخر دولت سیزدهم، ایده سوآپ و واردات گاز ترکمنستان به عراق از مسیر ایران مطرح شد و به تعیین تکلیف نهایی رسید.
طبق این قرارداد، ترکمن‌ها قصد دارند که گاز خود را از مسیر ایران به عراق برسانند و حال ایران می‌تواند از این فرصت استفاده کند و اجرای قرارداد سوآپ را به شرط امضای قرارداد واردات گاز از ترکمنستان در دستورکار قرار دهد. همچنین ایران می‌تواند با فعالسازی قرارداد صادرات گاز خود به پاکستان و با خرید گاز از ترکمنستان، این کشور را نیز تحت کنترل خود در بازار پاکستان وارد کند و بدین صورت پروژه خط لوله تاپی را از اولویت بیندازد.»