رویداد۲۴| گاردین نوشت: حمله به دومین شهر بزرگ سوریه ممکن است شهرت روسیه را به عنوان یک بازیگر جهانی خدشه‌دار کند.
در ادامه این مطلب آمده است: دیوار‌های دفتر ارتش سوریه در حلب با تصاویری از کرملین تزئین و پرچم‌های روسیه و سوریه در کنار هم به نمایش گذاشته شده بودند. روی میزها، اسنادی که همکاری بین دو کشور را توضیح می‌دادند، بر جای مانده بودند - نشانه‌هایی از عقب‌نشینی شتاب‌زده نیرو‌های بشار اسد زمانی که شورشیان در آخر هفته به دومین شهر بزرگ سوریه نزدیک شدند.
کلیپ کوتاهی که به صورت آنلاین منتشر شده است، در دفتر مشاوران روسی در آکادمی نظامی حلب ضبط شده پس از اینکه شورشیان در یک حمله غافلگیرانه آن را تصرف کردند. این کلیپ نشان‌دهنده تهدید فزاینده‌ای است که متوجه حکومت اسد و در نتیجه جایگاه استراتژیک مسکو در سوریه و کل منطقه است.
حلب از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ صحنه نبرد‌های شدید و ویرانگر بود، زمانی که جنگ داخلی سوریه در اوج خود قرار داشت. در سال ۲۰۱۶، یک سال پس از پیوستن نیرو‌های روسی به صف نیرو‌های اسد، رئیس جمهور سوریه توانست شهر را بازپس بگیرد و شورشیان را مجبور به فرار کند.
آزادسازی حلب در آن زمان پس از ماه‌ها بمباران هوایی بی‌امان، در مسکو جشن گرفته شد و نخبگان کشور مشتاق بودند تا اعتبار این موفقیت نظامی را به نام خود ثبت کنند.
ولادیمیر پوتین، چند روز پس از سقوط حلب به وزیر دفاع خود گفت: «هیچ شکی نیست که آزادسازی حلب از دست گروه‌های رادیکال ... با دخالت مستقیم و حتی نفوذ قاطع پرسنل خدماتی ما انجام شد.»
اما با آسیب پذیرتر شدن اسد، موفقیت اولیه مسکو در تقویت مواضع حکومت او، که به مسکو به عنوان یک متحد قابل اعتماد وجهه و اعتبار بخشیده بود، اکنون در خطر تضعیف قرار گرفته است.
حنا نوت، کارشناس سیاست خارجی روسیه در مرکز مطالعات عدم اشائه جیمز مارتین در برلین، گفت: «سقوط سریع حلب و مقیاس عظیم حمله‌ای که شاهد بودیم، قطعاً ضربه‌ای به حیثیت روسیه است.»
مداخله نظامی روسیه در سوریه در سال ۲۰۱۵ نشان‌دهنده آغاز سیاست خارجی قاطعانه‌تری بود که پوتین به غرب نشان داد روسیه در حال بازپس‌گیری جایگاه خود به عنوان یک بازیگر غالب در صحنه جهانی است.
این اولین عملیات نظامی طولانی‌مدت روسیه در خارج از کشور از زمان شکستش در افغانستان در ۳۵ سال قبل بود و دخالت مسکو در سوریه منازعه‌ای را که سال‌ها در بن‌بست قرار داشت تغییر داد.
قدرت نیروی هوایی روسیه، به اسد و متحدانش نیرویی تازه بخشید و شورشیان مورد حمایت آمریکا را به عقب‌نشینی واداشت. این برای اسد، که یکی از حامیان قدیمی روسیه بود، تغییر دهنده بازی بود و تلاش‌های او برای بازپس‌گیری کنترل تمامی خاک سوریه را تسریع کرد.
مداخله روسیه به پوتین اجازه داد تا جایگاه قدرت بزرگی را که از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۰۰ در جستجوی آن بود، به دست آورد و جای پای روسیه را در خاورمیانه تثبیت کرد - و او را به دستیابی جایگاه بیشتر تشویق کرد.
نیکیتا سماگین، کارشناس سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه گفت: «مداخله در سوریه برای روسیه و حس نقش آفرینی آن در صحنه جهانی مهم بود. این اقدام تحت عنوان بازگشت روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ صورت گرفت، که به طور مداوم بر آن تأکید می‌شد.»
وی افزود: «این نقش آفرینی نه تنها معادلات در خاورمیانه را تغییر داد بلکه درک نخبگان روسی را نیز عوض کرد.»
سوریه به میدان آزمایشی برای استفاده پوتین از یوگنی پریگوژین و گروه شبه‌نظامی واگنر تبدیل شد، که نه تنها در عملیات‌های زمینی شرکت کردند بلکه روابط تجاری با نخبگان سوری برقرار ساختند. این استراتژی به مسکو اجازه داد تا حضور نظامی خود و تلفاتش در این منازعه را به حداقل برساند.
پوتین با استفاده از مجموعه‌ای از ابزار‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی برای حمایت از رهبران محلی، همان استراتژی را در حدود دوازده کشور آفریقایی، از موزامبیک گرفته تا لیبی به کار برد. زمانی که روسیه در فوریه ۲۰۲۲ تمرکز و منابع نظامی خود را به حمله به اوکراین معطوف کرد، کرملین سعی کرد با کمترین تلاش و سرمایه‌گذاری، وضعیت موجود در سوریه را حفظ کند.
حنا نوت گفت: «روسیه تصور می‌کرد که وضعیت قابل حفظ است، اما اکنون مشخص شده که این تصور اشتباه بوده است.»
در حالی که حضور نظامی روسیه در سوریه به ندرت از ۵۰۰۰ نیرو فراتر می‌رفت، شکست‌های این کشور در اوکراین مسکو را مجبور کرد تا برخی از تجهیزات خود که در سوریه مستقر بودند، از جمله یک اسکادران جنگنده‌های سو-۲۵ و یک سامانه موشکی اس-۳۰۰ دوربرد، را مجددا برای استفاده در اوکراین به کار گیرد.
پس از مرگ پریگوژین در تابستان ۲۰۲۳، ۲۰۰۰ مزدور مجرب نیز از سوریه خارج شدند که برخی به لژیون آفریقایی، یک واحد وابسته نزدیک به وزارت دفاع روسیه، پیوستند.
اما به گفته نوت بزرگ‌ترین تغییر در وضعیت سوریه پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و زمانی رخ داد که اسرائیل حملات خود به متحدان اسد در منطقه، از جمله شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در سوریه و گروه حزب‌الله لبنان را به شدت افزایش داد.
وی افزود: «روسیه حضوری داشت که برای حفظ وضعیت در سوریه، که شامل درگیری‌های شدید نمی‌شد، مناسب بود، اما برای مقابله با یک حمله ناگهانی و بزرگ کافی نبود. »
او گفت: «فضای پس از ۷ اکتبر به شدت بی‌ثبات‌کننده بوده و اکنون برای مسکو مشکلاتی ایجاد کرده است.»
ناظران بر این باورند که گزینه‌های بعدی روسیه محدود هستند. کرملین حملات هوایی مرگبار خود بر روی چندین شهر از جمله حلب و شهر ادلب در شمال غربی که پایگاه شورشیان است، را افزایش داده است. دو پایگاه نظامی بزرگ مسکو، یعنی پایگاه هوایی همیمیم و پایگاه دریایی نزدیک لاذقیه در دریای مدیترانه، همچنان در امان هستند، اگرچه مسکو مجبور شد پایگاه هوایی کوچکتر کویرس در نزدیکی حلب را تخلیه کند.
با اینکه روسیه خود را نسبت به حفظ قدرت اسد متعهد می‌داند، اما جنگ خونین در اوکراین تخصیص نیرو یا منابع برای نجات اسد را غیرمحتمل می‌سازد. سماگین گفت: «روسیه سعی خواهد کرد حمایت خود را به نیروی موجود در سوریه محدود کند، زیرا روشن است که منابع دیگری برایش باقی نمانده است.»
سماگین افزود که همه نشانه‌ها حاکی از آن است که حمله شورشیان، مسکو را غافلگیر کرده است. «ما دیدیم که واکنش‌های اولیه روسیه تا حدودی محتاطانه بود که نشان‌دهنده سردرگمی مسکو است.»
به گفته رایبار بلاگر نظامی روسی که گفته می‌شود با وزارت دفاع ارتباط دارد، مسکو در اقدامی که حکایت از نارضایتی از تحولات اخیر دارد، هفته گذشته ژنرال سرگئی کیسِل، فرمانده نیرو‌های خود در سوریه را برکنار کرد.
مارات گابیدولین، مزدور سابق گروه واگنر که در سوریه جنگیده، اما از آن گروه خارج شده است، گفت که مبارزان اسد مدت‌ها وابسته به کمک روسیه بودند. وی افزود: «مردان اسد همیشه در جنگیدن ضعیف بودند، اما حمایت هوایی روسیه می‌تواند بار دیگر وضعیت را احیا کند.»
با این حال، اسد از بحران‌های قبلی جان سالم به در برده و دیگران هشدار می‌دهند که هنوز برای ارزیابی آسیب بلندمدتی که ممکن است به جایگاه مسکو وارد شده باشد، زود است.
وی گفت: «اینکه آیا تحولات این منجر به آسیب دائمی به تصویر روسیه خواهد شد یا نه، هنوز زود است و بستگی به تحولات روز‌ها و هفته‌های آینده دارد. رهبران در آفریقا یا خاورمیانه هنوز نتیجه‌گیری قطعی‌ای ندارند و قبل از اینکه تصمیمی اتخاذ کنند منتظر هستند تا ببینند اتفاقات چگونه پیش می‌رود.»