رویداد۲۴| «مسعود پزشکیان چه زمانی دکمه رفع فیلترینگ را خواهد زد؟» این یکی از مهم‌ترین سوالاتی است که اذهان مردم و افکار عمومی را به خود مشغول کرده است. کافی است که یکبار پای صحبت‌های مردم بنشینید و از فیلترینگ فضای مجازی، قطع و وصل شدن‌های فیلترشکن‌ها و سرعت کم اینترنت گلایه نکنند. گاهی هم تیر اعتراض و گلایه‌های آنان به سمت دولت روانه می‌شود و با گریز به شعار رفع فیلترینگ پزشکیان، اظهار ناامیدی از به سرانجام رسیدن آن می‌کنند.
اما داستان رفع فیلترینگ و برداشتن محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی به سادگی و با صدور دستور توسط رئیس‌جمهور امکان پذیر نیست. هر چند که تلاش‌های دولت و اظهارات دولتمردان حکایت از آن دارد که در تصمیم خود برای رفع فیلترینگ جدی هستند، اما گفته‌ها و اظهارات اعضای شورای عالی فضای مجازی نشان از ایجاد یک سنگ اندازی و مانع در پیش پای پزشکیان دارد. سنگ اندازی‌هایی که حتی داد دولتمردان چهاردهم را هم درآورد و محمدجعفر قائم‌پناه، معاون امور اجرایی رئیس جمهور از مخالفت ۱۵ نفر از اعضای شورایعالی فضای مجازی با رفع فیلترینگ خبر داد.
اما اظهارنظر‌ها درباره مخالفان رفع فیلترینگ در شورایعالی فضای مجازی با واکنش محمد امین آقامیری، دبیر شورای عالی فضای مجازی همراه شد و گفت: «در موضوع فیلترینگ که امروز جزو اخبار داغ است، برخلاف مطالبی که در رسانه‌ها منتشر می‌شود تاکنون رای گیری در جلسه شورای عالی فضای مجازی انجام نشده که موافقان و مخالفان مشخص شوند. معلوم نیست رسانه‌ها از کجا می‌گویند فلانی موافق است و دیگری مخالف!»
افشای جزئیات از اعضای کمیته بررسی رفع فیلترینگ/ محرمانه است یا ...؟
از سوی دیگر، از زمان روی کار آمدن دولت پزشکیان تاکنون دوبار جلسات شورای عالی فضای مجازی تشکیل شده است. جلساتی که طبق قانون باید ماهی یکبار تشکیل شود ولی این اتفاق در ماه آذر رخ نداد. از سوی دیگر، در دومین جلسه شورای عالی فضای مجازی که به بررسی وضعیت فیلترینگ پرداخته شد، مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری دستور تشکیل کمیته‌ای از اعضای شورایعالی فضای مجازی برای بررسی رفع فیلترینگ داد.
کمیته‌ای که اعضای آن خیلی تلاش برای محرمانه بودن آن می‌کنند. پیشتر پیگیری‌های خبرگزاری خبرآنلاین برای دانستن جزئیات این کمیته و اعضای آن به دربسته خورده بود و پیگیری‌های خبرگزاری خبرآنلاین، از اعضای شورای عالی فضای مجازی درباره اعضا و جزئیات مسئولیت این کمیته به نتیجه نرسید. اعضای حقیقی این شورا از بیان جزئیات خودداری کردند.
با این حال، پیگیری‌های خبرگزاری خبرآنلاین از دولتمردان نتیجه‌ای دیگری در پی داشت. الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت که از اعضای کمیته بررسی رفع فیلترینگ و مفاد جلسه مطلع است، درباره آن به خبرنگار خبرآنلاین گفت که این کمیته محرمانه بوده و نمی‌تواند بگوید.
اما یک منبع آگاه در نهاد ریاست جمهوری در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین، جزئیاتی را درباره جلسات کمیته بررسی رفع فیلترینگ فاش کرده و بیان کرد که آقامیری و ستار هاشمی از اعضای آن هستند.
پیش از این هم یک منبع آگاه در وزارت ارتباطات به حضور ستار هاشمی، وزیر ارتباطات در کمیته اشاره کرده بود، اما نکته حائز اهمیت، حضور آقامیری، دبیر شورایعالی فضای مجازی در این کمیته است. حضور او در این کمیته از این جهت حائز اهمیت است که با توجه به مخالفت او با فیلترینگ و قرار گرفتن در کنار ستارهاشمی می‌تواند تاثیر بیشتری برای به پایان رساندن محدودیت‌های فضای مجازی داشته باشد.
او همچنین درباره محتوای جلسات برگزاری شده اینطور بیان کرد که در یکی از جلسات محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهوری نیز حضور داشته است. محتوای جلسه بیشتر از آنکه سیاسی باشد، بحث فنی است.
به گفته این منبع آگاه در نهاد ریاست جمهوری، سالم سازی فضای مجازی و صیانت از دسترسی کودکان و نوجوانان به ویژه در اینستاگرام از مهم‌ترین مسائلی است که در این جلسات مطرح شده و به نظر می‌رسد که فیلترینگ به صورت پلکانی برداشته خواهد شد.
فیلترینگ به صورت پلکانی برداشته خواهد شد؟
اما در مقابل هرچه برخی‌ها در تلاش هستند تا مفاد و اعضای کمیته بررسی رفع فیلترینگ محرمانه باقی بماند، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت چهاردهم، در حاشیه روز چهارشنبه جلسه هیات دولت در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین، درباره این جلسات و اعضای این کمیته گفت: جلسات مکرر و بسیاری برگزار شده است. در این جلسات اعضای حقیقی شورایعالی فضای مجازی حضور دارند و نظراتشان گرفته می‌شود. اعضای حقوقی هم نمایندگانی در این جلسات دارند. این موضوع روشنی است و محرمانه نیست.
او در واکنش به این که سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی این کمیته را محرمانه خوانده است، گفت: اعضای حقیقی خودشان شرکت می‌کنند و حال ممکن است به دلیل مشغله جلسه خاصی را شرکت نکنند. ولی اعضای حقوقی نمایندگانی دارند که نظرات همان دستگاه را بیان می‌کنند.
وزیر ارتباطات در واکنش به اظهارات برخی از اعضای شورایعالی فضای مجازی درباره مخالفت با رفع فیلترینگ بیان کرد: باید بپذیریم که فضای مجازی، یک فضای چند بعدی است و صرف فنی نمی‌شود نگاه کرد. اگر ابعاد آن بزرگتر از زندگی عادی مردم نباشد، کوچک‌تر نیست. نکته دوم این است که بحثی که ما الآن درباره آن صحبت می‌کنیم، ۲ بخش دارد. یک بخش وضعیت موجود چیست؟؛ امروز در واقع ما بر روی زمین چه داریم. نسبت به این که وضعیت فعلی ما قابل قبول نیست، اجماع خوبی صورت گرفته است و اکثریت اعضای حقیقی و حقوقی به این جمع بندی رسیده اند. شاید یک زمانی به این گزارش‌ها شفاف و کارشناسی شده پرداخته نشده بود. در همین جلسات ما گفتگو‌های مکرر و جلسات به این نتیجه رسیدیم و اینکه مشاهده می‌کنید که عزیزان می‌گویند ما وضعیت موجود را مناسب نمی‌دانیم، از اشتراکاتی حاصل شده است. ولی اینکه چه باید کنیم، پیچیدگی‌های رویکردی دارد و بر روی آن صحبت می‌کنیم.
او همچنین در پاسخ به سوالی درباره برداشته شدن پلکانی فیلترینگ، تصریح کرد: این یکی از بحث‌هایی است که مورد بررسی قرار گرفته و شاید یک روال این گونه باشد که فیلترینگ به صورت گام به گام برداشته شود. طرح‌های متعددی توسط اعضای مختلف مطرح شده و باید رویکرد‌های را دبیر محترم جمع بندی کنیم. روز گذشته با ایشان صحبت می‌کردیم، ان‌شاءالله ایشان مباحث را جمع کنند و امیدواریم که جلسه شورایعالی در آینده نزدیک برگزار شود.
سرنوشت وعده رفع فلیترینگ چه خواهد شد؟
اظهارات اخیر وزیر ارتباطات و یک منبع آگاه در نهاد ریاست جمهوری، مهر تاییدی بر این احتمال است که فیلترینگ به صورت یکپارچه برداشته نشده و محدودیت‌های اپلیکشین‌ها خارجی کم کم برطرف می‌شود. از سوی دیگر، با توجه به نگرانی‌ها درباره سطح دسترسی کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، می‌توان این احتمال را هم در نظر گرفت که بخواهند مثلا هماهند قانون جدید استرالیا، حضور کودکان زیر ۱۶ سال در شبکه‌های اجتماعی را قانونمند کنند.
احتمالی که اجرایی شدن آن با توجه به اظهار و نظر‌هایی که از سوی موافقان و مخالفان فیلترینگ شنیده می‌شود، کم نیست و باید منتظر ماند و دید اعضای کمیته بررسی رفع فیلترینگ چه تصمیمی خواهند گرفت.